Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 46 Sayfa Aralığı: 329 - 356 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-06-2020

EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI

Öz:
“Edirne Şehabeddin Paşa Camii Haziresi Mezar Taşları” konulu bu çalışmada, hazirede yer alanOsmanlı Dönemine ait toplam 22 adet mezar taşı sanat tarihi açısından belgelenerekdeğerlendirilmiştir. Katalogda yer alan örneklerin tümü fotoğraflanarak belgelenmiştir. Mezartaşlarının kitabeleri okunmuş, başlık tipleri, formları ve bezeme özellikleri ele alınarak Türk mezartaşı sanatı içindeki yerleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada her bir mezar taşı ayrı ayrı elealınmış ve bu taşlar üzerinde genel bir değerlendirme yapılmıştır. Mezar taşlarından 18 tanesi toprakmezar taşı, 3 tanesi çerçeveli mezar taşı ve 1 tanesi de sandık (lahit) tipi mezar taşıdır.İncelemiş olduğumuz mezar taşlarının üzerinde tarih ibaresinin yer aldığı en eski tarihli örnekM. 1648 yılına, en geç tarihli örnek ise M. 1889 yılına aittir. Mezar taşlarında işleme türü olarakzemin oyma tekniği, süsleme kompozisyonu olarak ise selvi ağacı, asma ağacı, lale, gül, yapraklıçiçekler, kıvrık dallar, stilize palmet ve akantus yaprağı motiflerine yer verilmiştir.Osmanlı Mezar taşları estetik görünümlerinin yanı sıra meslekler, unvanlar ve inanışlarla ilgiliönemli bilgiler vermektedir. Bu haziredeki mezar taşları sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan mezartaşı yapma geleneğini devam ettiren daha çok sade örnekler olarak dikkat çekmektedir.
Anahtar Kelime:

THE TOMBSTONES LOCATED AT THE GRAVEYARD OF EDİRNE ŞEHABETTİN PAŞA MOSQUE

Öz:
In this study, 22 tombstones located at the graveyard of Edirne Şehabeddin Pasha mosque pertaining to the Ottoman Period were documented and scrutinized in terms of art history. The entire samples listed in the catalogue were photographed and their documentation were realized. The tombstones were evaluated one by one as to their characteristics in Turkish tombstone art. Of the 18 tombstones, 18 were ordinary ground stones, 3 were framed stones and 1 was sarcophagus. The oldest of these tombstones was dated 1648 A.D. whereas the latest was dated 1889 A.D. The stones were engraved with motives such as cypress, vitis, tulip, rose, flowers, curling branches and motifs. In addition to their aesthetic view, the Ottoman tombstones provide important information regarding professions, titles, and beliefs. The tombstones investigated in this study stand out to be simple exemplars that maintain the tradition of tombstone building in social, economic and cultural aspects.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARSEVEN, C. E. (1983), ‚Baş Giyimi- Baş Giyeceği‛, Sanat Ansiklopedisi, Cilt: I, s.182-185.
  • ARSLAN, A. (2007), Edirne Üç Şerefeli Camii Haziresi Mezar Taşları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • AYVAZOĞLU, Beşir (1999), Güller Kitabı, İstanbul.
  • BACQUE, G. vd., (1992). ‚Tarihsel Kaynak Olarak Osmanlı Mezarlıkları: Uygulanan Yöntemler ve Bilgisayarda Yapılabilecek İşlemler‛, Erdem, Ocak-1990, Cilt: 6, S.16, s.197-214.
  • BAŞ, E. (2009), ‚Edirne Beylerbeyi Câmii Hazîresi’nde Bulunan Mezar Taşları‛, Trakya Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
  • BAYRAKAL, S. (2001), Edirne’deki Tek Kubbeli Camiler, Ankara.
  • ÇAL, H. (2015), ‚Türklerde Mezar-Mezar Taşları‛, Aile Yazıları, S:8, Ankara,303-305.
  • ÇAL, H. (1999), ‚İstanbul Eyüp’teki Erkek Mezar Taşlarında Başlıklar‛, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu III. Tebliğler, 28-30 Mayıs, İstanbul: s, 206-217
  • ÇAL, H.- ÇAL Ataoğuz, Ö. (2008), Kastamonu Atabey Gazi Camisi ve Türbesi Haziresindeki Mezar Taşları, Ankara.
  • ÇAVUŞ, F. (2018), Osmanlı Mezar Taşlarının Sırları, İstanbul.
  • ÇETİNASLAN, M. (2014), Taşların Dili, İnegöl.
  • DAĞLIOĞLU, H.T. (1936), "Edirne Mezarları", Türk Tarih, Arkeologya ve Etnoğrafya Dergisi, Sayı: 3, İstanbul, s. 164
  • DOĞAN, B. (2009), Edirne Gazi Mihal Camisi Haziresi’ndeki Mezar Taşları, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
  • EYİCE S. (1996), ‚Mezarlıklar ve Hazireler‛, İslam Dünyasında Mezarlıklar ve Defin Gelenekleri- Cimetières Et Traditions Funéraires Dans Le Monde Islamique, Cilt: I, Ankara, s.123-134.
  • GÖKBİLGİN, M.T., (1952), XV. ve XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livası, Vakıflar-Mülkler, Mukataalar, İstanbul.
  • İNALCIK, H. (1965), ‚Edirne’nin Fethi 1361‛, Edirne: Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı, Ankara, s. 159
  • KARACA, F. (1999), ‚Ölümle İlgili Davranış Örüntüleri Açısından Modern Batı ve Türk İslam Kültürü‛, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:12, Erzurum, s. 65-76
  • KÖKREK, M. (2012), ‚Edirne'de Taş ile Yazıyı Buluşturan Medeniyet: Osmanlı Mezar Taşları", İsmek El Sanatları Dergisi, Sayı:14, s. 72-77
  • KURTİŞOĞLU, G., (2018) ‚Sadelikten Gösterişe Edirne Osmanlı Dönemi Mezar Taşları‛, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:16, Edirne, s. 32-56
  • LAQUEUR, H. P. (1997), Hüve’l- Baki, İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları, (Çev. Selahattin Dilidüzgün), İstanbul.
  • ÖKÇESİZ, M. (2013), Kuşadası Adalızade Osmanlı Mezar Taşları, İstanbul.
  • ÖRNEK, S.V. (1988), Yüz Soruda İlkelerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, İstanbul.
  • ÖZER, M. (2007), ‚Edirne’deki Osmanlı Dönemi Mezarlıkları-Hazireler, Mezar Taşları ve Türbeler‛ Konya Kitabı, Cilt:10, Konya, s. 507-524
  • ÖZER, M. (2014), "Sitti Şah Sultan'ın Edirne'deki Eserleri ve Mezarına Ait Taşlar", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 8, s. 175-214
  • PALA, İ. (1999), Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul.
  • PEREMECİ, O.N., (1939), Edirne Tarihi, İstanbul.
APA karademir m, KUNT İ (2019). EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. , 329 - 356.
Chicago karademir murat,KUNT İbrahim EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. (2019): 329 - 356.
MLA karademir murat,KUNT İbrahim EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. , 2019, ss.329 - 356.
AMA karademir m,KUNT İ EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. . 2019; 329 - 356.
Vancouver karademir m,KUNT İ EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. . 2019; 329 - 356.
IEEE karademir m,KUNT İ "EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI." , ss.329 - 356, 2019.
ISNAD karademir, murat - KUNT, İbrahim. "EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI". (2019), 329-356.
APA karademir m, KUNT İ (2019). EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(46), 329 - 356.
Chicago karademir murat,KUNT İbrahim EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.46 (2019): 329 - 356.
MLA karademir murat,KUNT İbrahim EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.46, 2019, ss.329 - 356.
AMA karademir m,KUNT İ EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(46): 329 - 356.
Vancouver karademir m,KUNT İ EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(46): 329 - 356.
IEEE karademir m,KUNT İ "EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.329 - 356, 2019.
ISNAD karademir, murat - KUNT, İbrahim. "EDİRNE ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ HAZİRESİ MEZAR TAŞLARI". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 46 (2019), 329-356.