Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler

YILDIRIM KESKİN, Alev; Özpulat, Funda

Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler

Alev YILDIRIM KESKİN, (Selçuk Üniversitesi, Akşehir Kadir Yallagöz Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü, Konya, Türkiye)

Funda ÖZPULAT (Selçuk Üniversitesi, Akşehir Kadir Yallagöz Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü, Konya, Türkiye)

Sağlık ve Toplum

67 15

Yıl: 2019 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 32 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-06-2020

Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler

Öz:

Bu araştırma hemodiyaliz tedavisi gören hastaların hastalıkları vehemodiyaliz tedavisi hakkındaki duyguları ve düşüncelerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.Kalitatif bir çalışma olarak yürütülmüştür. Özel bir diyaliz merkezinde hemodiyaliz tedavisi gören hastalardan çalışmaya katılan altıkişi (n=6) ile odak grup görüşmesi yapılmıştır. Veriler, hasta tanıtımformu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Görüşmeler odak grup görüşme tekniği ve ses kaydı kullanılarak kayıtaltına alınmıştır. Katılımcıların deneyimleri, duyguları ve düşünceleri, kendi anlatımlarıyla ortaya konulmuştur. Veriler, içerik analizyöntemiyle incelenmiş, kodlanmış ve temalar oluşturulmuştur.Katılımcılar, böbrek yetersizliği tanısını aldıklarında; şok, inkâr,kayıp, üzüntü yaşadıklarını, tedaviye ilk başladıklarında; korku,öz-yetersizlik, öfke, suçluluk duygusu hissettiklerini belirtmişlerdir. Çalışma yaşamlarının olumsuz etkilendiğini, dışlandıklarını veyalnızlık yaşadıklarını bildirmişlerdir. Sonraki dönemlerde tedaviyeuyum sağladıklarını ve hemodiyalizin onları yaşama bağladığınıifade etmişlerdir. Hastalar tarafından en sık yaşanılan sorunlar halsizlik, kramp, bulantı-kusma, susuzluk, kaşıntı ve hipo/hipertansiyonolarak bildirilmiştir. Bu sorunlar nedeniyle acı, ızdırap, kendini ifade etmede güçlük, üzüntü, huzursuzluk ve uykusuzluk yaşadıklarınıifade etmişlerdir. Hastalar, ruhsal sorunlara yönelik girişim bildirmemişlerdir. Fiziksel sorunlarda hemşirelerden destek aldıklarınıbelirtmişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda hastaların hemşirelertarafından fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden desteklenmesi oldukçaönemlidir. Hemodiyaliz tedavisi gören hastalar için hastalık ve tedavi konusunda uyum programları düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelime:

Difficulties Experienced by Patients Who Receive Hemodialysis Treatment Due to Chronic Renal Failure

Öz:

This study was conducted to determine the emotions and thoughts of patients who were receiving hemodialysis treatment about their diseases and hemodialysis treatment. The research was a qualitative study. Focus group discussions were conducted with six individuals (n=6) among the patients who were receiving hemodialysis treatment at a private hemodialysis center. The data were collected using a patient introduction form and a semi-structured interview form. The interviews were conducted using the focus group discussion technique and recorded using a voice recorder. Experiences, emotions, and thoughts of the participants were presented with their own expressions. The data were analyzed using the content analysis method, coded and the themes were created. The participants stated that they experienced shock, denial, loss, and sadness when they were diagnosed with renal failure and that they felt fear, self-inadequacy, anger, and guilt when they first started treatment. They reported that their work life was negatively affected, that they were ostracized, and that they felt loneliness. They expressed that they complied to treatment subsequently and that hemodialysis let them hold on life. The most frequently experienced problems were fatigue, cramps, nausea-vomiting, thirst, itching, and hypo/hypertension. They expressed that they experienced pain, misery and difficulty in expression, sadness, discomfort, and insomnia due to these problems. Patients did not address any attempts related to mental issues. They reported that they received support from nurses for physical problems. In line with these results, it is very important to support patients physically, mentally and socially by nurses. For patients undergoing hemodialysis treatment, compliance programs for disease and treatment are recommended.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Süleymanlar G, Seyyahi N, Altınparmak MR, Serdengeçti K. Türkiye’de Renal Replasman Tedavilerinin Güncel Durumu: Türk Nefroloji Derneği Kayıt Sistemi 2009 Yılı Rapor Özeti. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2011;20(1):1-6.
2. Yalçın AU, Akpolat T. Kronik Böbrek Yetmezliği. Nefroloji, Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Konu:3,ss:1-7. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/kronik_bobrek_yetmezligi.pdf.ErişimTarihi:01.11.2018
3. Türkiye’de Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon. İstanbul 2012;11:272-90. http://www.tsn.org.tr/folders/file/tsn_registry_2011.pdf. Erişim Tarihi: 10.08.2017.
4. Süleymanlar G. Böbrek Hastalıkları Araştırmasından Sonuçlar. Klinik Aktüel Tıp, Nefroloji Forumu 2009;3(3):48-52.
5. Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı 2014-2017. http://www.tsn.org.tr/pdf/Turkiye_Bobrek_Hastaliklari_Onleme_ve_Kontrol_Programi.pdf. Erişim Tarihi: 05.08.2018.
6. Serdengeçti K. Türk Nefroloji Derneği ve Dünya Böbrek Günü. Türk Nefroloji Diyaliz ve Trasplantasyon Dergisi 2010;19(1):1-2.
7. Medical tribune, diyaliz hastalarının durumu. Erişim: (http://www.medical-tribune.com.tr/content/diyaliz-hastasi-sayisi2020%E2%80%99de-100-bini-asacak). Erişim tarihi: 12.10.2018.
8.Utaş C. Diyaliz uygulamalarında maliyet analizi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2007;16(2):73- 76.
9. Goldman L, Bennet JC, Ünal S. (Çeviri Editörü). Renal Genitoüriner Hastalıklar (Bölüm 8), Cecil İç Hastalıkları El Kitabı, 21. Baskı, Güneş Kitabevi Lt.Şti. Ankara 2003;204- 236.
10. Akdemir N, Birol L. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Ünite V: Kronik Hastalıklar ve Hemşirelik Bakımı. Sistem Ofset, Ankara 2005;193-200.
11. 14. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi Konuşma Metinleri ve Bildiri Özet Kitabı. BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Ya yın ve Tanıtım Ltd.Şti, Ankara 2012;1-55.
12. Runge SM, Greganti AM. Netter İç Hastalıkları Kitabı. Çeviri: Ünal S, Demir M, Reilly KO, Hladik G.A. Çeviri Üstündağ S. Bölüm: 113, Güneş Tıp Kitabevi, Ankara 2010;748-749.
13. Karadakovan A, Aslan FE. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Genişletilmiş 2. Baskı, Adana Nobel Tıp Kitabevi, Adana 2011;929-951.
14. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/TND-2017-Kayit-Sistemi-Verileri.pdf.Erişim Tarihi:10.09.2018
15. Özcan A. “Hemşire-Hasta İlişkisi ve İletişim” Sistem Ofset Basım Yayın, Ankara 2006;98-133.
16. Kara B. Hemodiyalize giren son dönem böbrek yetmezlikli hastalarda öncelikli sorunlardan biri: yaşam kalitesi. TAF Preventive Medicine Bulletini 2012;11(5):631-38.
17. Akyol AD. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) olan hastada palyatif bakım. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2013;2(1):31-41.
18. Acaray A, Pınar R. Kronik Hemodiyaliz Hastalarının Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. C.Ü Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8(1):1-11.
19. Grimm RH, Grandits GA, Cutler JA et al. Relationships of quality of life measures to long-term lifestyle and drug treatment in the Treatment of Mild Hypertension Study (TOMHS), Arch Int Med 1997;157(6):638-648.
20. Patton K, Meyers J, Lewis BE. Enhancement of compliance among patients with hypertension, Am J Manag Care 1997;3(11):1693-8.
21. Taşçı S. Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Hastalarda Yaşam Kalitesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara 1998.
22. Öztürk A, Altuntaş Y, Özsan M, Gündüz E. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Kronik Böbrek Yetmezliği Olgularının Hastalıkları ve Hemodiyaliz Hakkındaki Bilgi, Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi. Erciyes Tıp Dergisi 2009;31(2):119- 125.
23. Boothby MRK, Salmon P. Öz Yeterlilik ve Hemodiyaliz Tedavisi: Nitel ve Nicel Bir Yaklaşım Türk Psikiyatri Dergisi 2013;24(2): 84-93
24. Reid J, Noble HR, Slee A, Davenport A, Farrington K, Fouque D et al. Distinguishing Between Cachexia, Sarcopenia and Protein Energy Wasting in End-Stage Renal Disease Patients on Dialysis. Palliative Medicine and Hospice Care 2016;2(2):11-13.
25. Fructuoso MR, Castro R, Oliveira l, Prata C, Morgado T. Quality of life in chronic kidney disease. Nefrologia 2011;31:91–6.
26. Mittal SK, Ahern L, Flaster E et al. Self-assessed physical and mental function of haemodialysis patients, Nephrol Dial Transplant 2001;16(7):1387-1394.
27. Sağduyu A, Özel S: Böbrek nakli adaylarında ruhsal sorunlar ve yeti yitimi. Türk Psikiyatri Dergisi 2000;11:103- 112.
28. Tossani E, Cassano P, Fava M: Depression and renal disease. Semin in dialysis 2005;18: 73-81.
29. Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Bölüm 7, Ankara 2011;151-166.
30. http://www.keg.aku.edu.tr/arsiv/c4s1/c4s1m6.pdf.Erişim Tarihi: 12.10.2018.
31. Evgin D, Erdem E, Bayat M, Poyrazoğlu HM, Dursun J. Periton Diyalizi Uygulanan Çocukların ve Annelerinin Yaşadıkları Güçlükler: Nitel Bir Çalışma. Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;22(1):7-17.
32. Sinangin ÇB. Çocuk Ergen ve Yetişkinlerde Kronik Hastalıklar ve Kronik Hastalıkların Aileler Üzerindeki Etkileri. Çocuk ve Ergenlerde Kronik Hastalıklar. http://limanadm. com/wpcontent/uploads/pdf.Erişim Tarihi: 02.11.2017.
33. Süleymanlar G, Utaş C, Arınsoy T et al. A Population-Based Survey of Choronic Renal Disease In Turkey-The CREDIT Study. Nephrol Dial Transplant 2011;26(6):1862- 71.
34. Sarıkaya KS, Diyaliz Tedavisi Alan Çocuğun Hastalığının Aile Bireyleri Üzerindeki Biyopsikososyal Etkilerinin Fenomonolojik Olarak Belirlenmesi, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 2008;53-192.
35. Aldridge MD. How do families adjust to having a child with choronic kidney failure? A systematic review. Nephrol Nurs J 2008;35:167-162.
36. Özdemir Ü, Taşcı S. Kronik Hastalıklarda Psikososyal Sorunlar ve Bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2015; 1(1): 57-72.
37. Krespi MR, Bone M, Ahmad R, Worthington B, Salmon P. Hemodiyaliz Hastalarının Yaşamlarının Değerlendirmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 2008;19(4): 365-372.
38. Rojas JN. Lived experience of hemodialysis patients in the middle east countries: A thematic synthesis. IJARIIE 2017;3(3)-1101-1107.
39. Brownbridge G, Fielding DM. Psychosocial adjustment and adherence to dialysis treatment regimes. Pediatr Nephrol 1994;8:744-749.
40. Keçecioğlu N, Özcan E, Yılmaz H, Sezer T, Eryılmaz M, Ersoy F, Süleymanlar G, Yakupoğlu G. Hemodiyaliz ve Kronik Ambulatuar Periton Diyalizi Tedavisi Gören Hastalar ve Bu Hasta Yakınlarının Depresyon, Anksiyete ve Yaşam Kalitesi Açısından Karşılaştırılması. Türk Nefroloji Diyaliz Ve Transplantasyon Dergisi 2008;3: 172-76.
41. Ford VC, Castelnuovo-Tedesco P. Hemodialysis and Renal Transplantation-Psychopathological Reactions and Their Management in Psychosomatic Medicine. İt’s Clinical Applications, Wittkowep Eric, Wames H. (eds), Harper and Row, Publishers, Moryland 1977;74-85.
42. Akgül H. Son Dönem Böbrek Hastalığı Olan Hastaların Hastalıklarından Etkilenmelerinin Nitel Bir Değerlendirilmesi, Yükseklisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 2005;33-76.
43. Levenson JL, Glocheski S. Psychosomatic Factors Affecting End Stage Renal Disease. Psychomotic 1991;32(4): 382-87.
44. Tong A, Lowe A, Sainsbury P, Craig JC. The Experience of parents who have children with chronic kidney disease: A systematic review of qualitative studies. Pediatrics 2008;121: 349-36.
45. Rohini T, Punitha VE. Lived Experience of Patients Undergoing Hemodialysis: Quality of Life Perspective. The Internal Journal of Indian Pyschology 2016;3(2):147-155.
46. Valsaraj BB, Bhat SM, Prabhu R, Dinesh NA. Qualitative Research on the Experience of Haemodialysis in South Karnataka: Lived experience of patients undergoing Hemodialysis. Journal of Krishna Institute of Medical Sciences University 2014;3(2): 90-100.

APA	YILDIRIM KESKİN A, Özpulat F (2019). Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. , 32 - 43.
Chicago	YILDIRIM KESKİN Alev,Özpulat Funda Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. (2019): 32 - 43.
MLA	YILDIRIM KESKİN Alev,Özpulat Funda Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. , 2019, ss.32 - 43.
AMA	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. . 2019; 32 - 43.
Vancouver	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. . 2019; 32 - 43.
IEEE	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F "Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler." , ss.32 - 43, 2019.
ISNAD	YILDIRIM KESKİN, Alev - Özpulat, Funda. "Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler". (2019), 32-43.

APA	YILDIRIM KESKİN A, Özpulat F (2019). Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. Sağlık ve Toplum, 29(1), 32 - 43.
Chicago	YILDIRIM KESKİN Alev,Özpulat Funda Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. Sağlık ve Toplum 29, no.1 (2019): 32 - 43.
MLA	YILDIRIM KESKİN Alev,Özpulat Funda Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. Sağlık ve Toplum, vol.29, no.1, 2019, ss.32 - 43.
AMA	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. Sağlık ve Toplum. 2019; 29(1): 32 - 43.
Vancouver	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler. Sağlık ve Toplum. 2019; 29(1): 32 - 43.
IEEE	YILDIRIM KESKİN A,Özpulat F "Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler." Sağlık ve Toplum, 29, ss.32 - 43, 2019.
ISNAD	YILDIRIM KESKİN, Alev - Özpulat, Funda. "Kronik Böbrek Yetmezliği Tanısıyla Hemodiyaliz Tedavisi Uygulanan Hastaların Yaşadıkları Güçlükler". Sağlık ve Toplum 29/1 (2019), 32-43.