Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye
Yıl: 1999 Cilt: 13 Sayı: 1-2 Sayfa Aralığı: 31 - 49 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye
Öz: Denizli (Tengüzlü)- Ladik ilinde yerleşim Kalkolitik çağdan başlar, Tunç, Hitit, Frig, Karya, Lidya, Pers, Helenistik Roma, Doğu Roma, Selçuk, Osmanlı uygarlıkları ile sürer. Bu uygarlıklara özgü kalıntılar tüm ili bezemiştir. Bunlardan biri olan,Eğmir Toptaş tümülüsü, çapı 25 m, görünür yüksekliği 3.7 m. ve üzeri karbonat çakıllı toprakla örtülmüş yaran yumurta biçimindedir. Arkeojeofizik çalışmalar, 3 metre aralı, herbiri 40 metre boylu, D-B uzanımlı 10 doğrultu boyunca l'er metre aralarla, Elektrik, Elektromanyetik (VLF), Radyometrik, Manyetik, Gradiometrik ve sürekli biçimde Yeraltı Radarı (GPR) kullanılarak yapılmıştır. Tümülüste karşılaşılan özdirençler, ortalama; 160+40, kil dolgulu boşluk 5O±5O, çakıllı toprak 200±50, taş kalıntı 400±100 ohm-m'dir. Schlumberger kaydırması ile, b=1, r= 14.5 m için 5-6, r= 15.5 m için 8-9 metre derinlikler incelenmiştir. O nedenle tümülüs üzerinde tarla başından 5 metre derinlik incelenmiştir. Elektrik delgi ile 50 m'ye Yeraltı Radarı ile 11 m'ye Radyometrik ile 0.5-1 m'ye dek bakılmıştır. ROA(x) eğrilerinde bölgesel ve yerel belirtiler belirgindir. Ortadaki iletken bölüm tümülüsün içinin toprak ile dolu olduğunu, kenardaki dirençli kesimler ise tümülüsü çevreleyen bir duvar olabileceğini işaret eder. Oda içinde elektrik özdirencin 50 Ohm-m dolayında iletken olmuş olması ve içinde yer yer 450 Ohm-m'ye ulaşan belirtiler görülmesi, tümülüs içinde taş yapıların olduğunu, ancak tavandan düşen toprak dolgusu ile yer yer örtüldüğünü gösterir. Tümülüsün iç duvarlarını yansıtan belirtilerinin genliği 400 ile 600 ohm-m arasındadır. Bunun büyüklüğü duvar üzerindeki örtünün inceliği ile orantılıdır. Buna göre dış çevre duvarı genişliği ençok 20 metre dolayındadır. Tümülüsün üst toprak dolgusu 1.5 m, taş örgü katman 2.6 m, toprak dolgu 4.5-5 metre, tümülüs taban derinliği ise 8 ile 11.5 metre dolayındadır. VLF akım yoğunluğu iletken bölüm üzerinde büyük eksi değerler vermiştir. Radyometrik K-40 ışınımı değerleri 0.2 ile 2.6 cps arasında değişmektedir. Çevredeki kayaçlar karbonatlı kireçtaşları ve şistlerdir. Kireçtaşları ve killerin ışın değerleri düşük iken diğer metamorfik ve volkaniklerin yüksektir. K-40 kapanımları veren yerler taşlı kesimleri gösterir. Alanda ortalama T-yer manyetik toplam alanı değeri 45750 gamma dolayındadır. Yüksek değerler 46300, düşük değerler 42300 gamma dolayındadır. Yüksek mıknatıslanma olan yerlerde gömülü mıknatıslanabilir metal ya da volkanik/metamorfik kayalar beklenebilir. Yüksek manyetik kapanımlar daha çok tümülüsün güney, güney-doğusunda yer almaktadır. Bu durum taş yapılı kalıntıların bu kesimde olduğunun bir işareti olabilir. Birleşik Jeofizik yoruma göre, tümülüse giriş (dramos); İ27 noktasından H24 noktasına doğru, ön oda G24 girişinde G28-G21 arasında, ana oda girişi F20'de dir. Bu sonuçları kanıtlamak için C16 ye F20 noktaları altına yoklama çukuru (sondaj) kazılması önerilmiştir. Radar ölçümlerine göre mezar bir soygun geçirmiş A-B doğrultuları üzerinde 20-24 noktaları arasındaki kalıntılar götürülmüştür; J17 ile H17 noktalan arasındaki 9 m. boylu kuşak 1.3'den başlayıp 2.3 metreye derinleşen bir kalıntı ile simgelenmektedir. Yapılan kazılarda dramos'un kuzeyde, ön ve arka odaya birleşik, tepenin tam altında ise taş tekneli bir yakma yeri bulunmuştur. Gömüt önceden soyul-duğundan, müzelik bulgu edinilememiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Archaeogeophysical investigations at Egmir Lydian Tomb, Denizli - Turkey
Öz: Antic civilization in Anatolia and Laodikeia (Ladik-Tengüzlü Denizli) goes back to Chalcolithic age (4000BC) and continues with Bronze, Hittite, Phrygian, Carian, Lydian, Persian, Hellenistic, Roman, Eastern Roman, Selchuk, and Ottoman periods. All over province is adorned with remnant of above civilizations. Toptaş tomb in Eğmir is one of these remnants taking place in a hill side with apparent dimensions of 25 meters of diameter, 3.7 meters of he-ight from ground level, which covered with carbonated pebble stones and clay mixture, making a form of an half egg. Integrated geophysical surveyings, na-mely, Ground Penetrating Radar (GPR), D.C. Electrical Resistivity, Electromagnetic (VLF), Radiometrie, Magnetic and Gradiometric surveying were run along the 40 meters long 10 profiles, separated 3 meters apart, with sampling interval of 1 and 0.1 meters. Maximum investigation depths for GPR is about 11 meters with 100 MHz antenna and 30 meter for VLF and 15 meters for electrical resistivity, 0.5 to 1 meters for radiometry. Average resistivities for soil are 160±40, clay filled rooms 50±50, soil with pebbles 200±50, stones 400±100 ohm-meters. There are not sufficient coincidences or signatures among the anomalies produced by different technics. However, the soil on the Tumuli represents with lower resistivity, minus minimum VLF current density, higher magnetic, and K-40 radiation emission. Same quantities are reserve for the country rock which is limestone's. Electric resistivity submits a typical circular type anomaly which is higher at circumference and lower in the middle of hill, which was interpreted such that there may exist a encircling wall around the tomb with diameter of 20 meters and inside may be filled with soil. However such a circumference wall appear to be shifted from the present situation of the tomb. Local resistivity anomalies in the middle of conductive zone turned out to be stone structures of the grave room. Estimated depths to discontinuities from top to bottom are 1.5 meters, for top soil, 2.5 meters for stone sealing, 4.5 to 5 meters for soil fill, 8 to 11.5 meters for the basement or to the construc-tion starting level. K-40 radiometric values are lower (0.2 to 1.5 cps) on resistive, and higher (1.5 to 2.6 cps) on conductive places,because of relatively lower K-40 ra-diation emission of carbonated rocks with respect to clay. Total field magnetic values are around 42300 and 46300 gammas and they are relatively higher on soils and lover on limestones. GPR values reveal that original structure of tomb had been destroyed during different civilization periods and many stone walls removed by entrances from the north and southern sides. If grave rooms and dramos were filled with soil, target axis lies from J27, on south, to F20, on north. Otherwise, SE or W sides are more promising. To verify the geophysical interpretation. We suggested digging several test holes at C16 and F20 locations. After excavation, a tpical Hellenistic style was found on the north, addition to a cremation place beneath the crest.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
| APA | ERCAN A (1999). Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. , 31 - 49. |
| Chicago | ERCAN Ahmet Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. (1999): 31 - 49. |
| MLA | ERCAN Ahmet Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. , 1999, ss.31 - 49. |
| AMA | ERCAN A Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. . 1999; 31 - 49. |
| Vancouver | ERCAN A Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. . 1999; 31 - 49. |
| IEEE | ERCAN A "Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye." , ss.31 - 49, 1999. |
| ISNAD | ERCAN, Ahmet. "Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye". (1999), 31-49. |
| APA | ERCAN A (1999). Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. Jeofizik, 13(1-2), 31 - 49. |
| Chicago | ERCAN Ahmet Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. Jeofizik 13, no.1-2 (1999): 31 - 49. |
| MLA | ERCAN Ahmet Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. Jeofizik, vol.13, no.1-2, 1999, ss.31 - 49. |
| AMA | ERCAN A Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. Jeofizik. 1999; 13(1-2): 31 - 49. |
| Vancouver | ERCAN A Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye. Jeofizik. 1999; 13(1-2): 31 - 49. |
| IEEE | ERCAN A "Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye." Jeofizik, 13, ss.31 - 49, 1999. |
| ISNAD | ERCAN, Ahmet. "Eğmir Helenistik (Lidya) dönemi yatırında (Tümülüs) arkeojeofizik araştırmalar Denizli - Türkiye". Jeofizik 13/1-2 (1999), 31-49. |
