İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri

YEGIN, YAVUZ; ÖZYILDIRIM, Murat

İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri

Murat ÖZYILDIRIM, (Mersin Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü,)

Yavuz YEĞİN (Ardahan Üniversitesi, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Ardahan, Türkiye)

MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi

12 0

Yıl: 2019 Cilt: 3 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 264 - 279 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-07-2020

İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri

Öz:

Doğu Roma İmparatorluğu için V. yüzyıl siyasi ve dinî bakımdan karışıklıkların olduğu dönemdir.II. Theodosius’un 450 yılında ölümünün ardından başa geçen Marcianus (450-457) dönemininilk önemli dinî olayı Chalcedon Konsili’nin toplanması olur. Çift Doğa Öğretisi (diophysist) yaklaşımınınkonsilde galip gelmesi ile kilise-devlet arasındaki mücadele, farklı bir boyut kazanır. Bukargaşa döneminde tahta Marcianus’tan sonra Leo (457-474) oturur. Leo ile Constantinopolis’teisyancı bir topluluk olarak bilinen Isaurilalıların etkileri görülmeye başlar. Leo’nun kızı Ariadneile evlenen Isaurialı Zeno’nun (474-491) Constantinopolis’te imparator olması ile Isaurialılarınetkileri daha da artar. Bu çalışma, tahtta bulunduğu süre boyunca gerek Isaurialıları gerekseIsauria’yı ekonomik ve inşa faaliyetleri bakımından kalkındıran Zeno dönemi ve bu dönemdekiyapılaşma faaliyetlerini incelemektedir. Çalışmanın ana amacı, Zeno’nun Isauria bölgesindeyaptırdığı ya da yapımını finansal olarak desteklediği yapıları ele almaktır. Bu çerçevede 2011yılından başlayarak arkeolojik kazıların sürdürüldüğü Olba Manastırı da İmparator Zeno dönemindeinşa edilen bir yapı olarak değerlendirilmektedir. Cilicia ve Isauria bölgelerinde Zeno dönemindeinşa edildiği düşünülen kilise ve manastır yapıları ile Olba Manastırı arasındaki plan vemimari plastik süslemeler arasındaki benzerlik, bu yorumun somut bir kanıtıdır.

Anahtar Kelime:

Church Building Activities in Cilicia and Isauria During the Emperor Zeno Period

Öz:

Regarding political and religious developments, 5th century is chaotic for the Roman Empire. After the death of Theodosius II. in 450 AD, Marcianus (450-457) took over the control and the first religious event of his time is the council of Chalcedon Chalchedon Consular gathering. With the prevail of the Dual Nature Doctrin (diophysist) in the counsil, struggle between the church and the state turned into a different phase. In this turbulent period, after the Marcianus, Leo (457-474) succeded to the throne. In Leo’s time, the influence of Isaurians who were known as a rebellious community in Constantinople started to appear. When Zeno of Isaurian (474-491) married the daughter of Leo and ascended the throne, the Isaurian influence became more apperent. In this paper it is argued that the architectural aspect and economic condition improved in Isauria through the construction activities in the reign of Zeno. The aim of the study is to examine the construction projects and financial support of Zeno in the region. In this context, it is evaluated that Olba Monastery at which excavations started in 2011 is one of the Project in Zeno building programme. Similarity between the churches and monastery buildings -which are thought to be constructed in Zeno’s time in Cilicia and Isauria regions- and Olba Monastery, in terms of plan, architectural plastic and ornaments is concrete proof of this idea.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Canevello, S.A. (2004). Iconiumlu Azize Thecla Yaşamı ve Mucizeleri. Olba, Sayı (X). Mersin: Mersin Üniversitesi Kilikia Arkeolojisini Araştırma Merkezi Yayınları.
Canevello, S.A-Özyıldırım, M. (2009). Constantinopolis Tahtında Isaurialı bir İmparator: Zeno, Lucerna. Klasik Filoloji Yazıları, ss.16-28.
Çakmak, Ü. (2011). Geç Antik Dönemde Cilicia ve Isauria’da Kilise Sayısının Artış Nedenleri Üzerine Bir Deneme. Seleucia ad Calycadnum, I içinde (ss. 167-181). İstanbul: Olba Kazısı Yayınları.
Çelik, M. (1996). Süryani Tarihi. İstanbul: Ayraç Yayınları.
Davis, J.S. (2008). The Cult of St. Thecla – Tradition of Women’s Piety in Late Antiquity. Oxford: Oxford University Press.
Erten, E. (2014). Arkeolojik Veriler ve Tarihsel Olaylar Işığında Olba’da Yerleşimin Son Bulması. Seleucia ad Calycadnum IV içinde (ss. 57-72). İstanbul: Olba Kazısı Yayınları.
Elton, H. (2002). Alahan and Zeno. Anatolian Studies, 52, ss. 153-157. Published by British Institue at Ankara.
Özyıldırım, M., Ünalan, H.S. (2011). Isauria Dağlarında Hıristiyan Manastırcılığının Bir Örneği: Olba Manastırı. Seleucia ad Calycadnum I içinde (ss. 147-166). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M. (2012). Olba Manastırı Hakkında Arkeolojik ve Yazınsal Yeni Bilgiler. Seleucia ad Calycadnum, II içinde (ss.105-118). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M. (2013). Olba Manastırı: 2012 Kazı Sonuçları ve Merkez Mekânlar Üzerine Düşünceler. Seleucia ad Calycadnum III içinde (ss. 213-224). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M. (2015). Olba Manastırı 2014 Kazı Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Seleucia ad Calycadnum, V içinde (ss. 79-100). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M. (2016). 2015 Yılı Kazıları ve Kuzey Kilisesi'ndeki Çalışmaların Değerlendirilmesi. Seleucia, Sayı VI içinde (ss. 181-201.). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M., Yeğin, Y. (2017). Olba Manastırı Kuzey Kilisesi (Diakonikon), Bizans Dönemi Opus Sectile Taban Döşemesi. Seleucia, VII içinde (ss. 47-68). Olba Kazısı Yayınları.
Özyıldırım, M., Yeğin, Y. (2018). Olba Manastırı Kuzey Kilisesi’nin Değerlendirilmesi. Seleucia, VIII içinde (ss. 165-190). Olba Kazısı Yayınları.
Ünal, A.- Girginer, S. (2007). Kilikya-Çukurova, İlkçağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi-Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji. İstanbul.
The Catholic Encylopedia (1912). Petridies “Olba”,08.09.2019 tarihinde http:/www.newadvent.org/cathen/11235a.htm adresinden edinilmiştir.

APA	ÖZYILDIRIM M, YEGIN Y (2019). İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. , 264 - 279.
Chicago	ÖZYILDIRIM Murat,YEGIN YAVUZ İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. (2019): 264 - 279.
MLA	ÖZYILDIRIM Murat,YEGIN YAVUZ İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. , 2019, ss.264 - 279.
AMA	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. . 2019; 264 - 279.
Vancouver	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. . 2019; 264 - 279.
IEEE	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y "İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri." , ss.264 - 279, 2019.
ISNAD	ÖZYILDIRIM, Murat - YEGIN, YAVUZ. "İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri". (2019), 264-279.

APA	ÖZYILDIRIM M, YEGIN Y (2019). İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(20), 264 - 279.
Chicago	ÖZYILDIRIM Murat,YEGIN YAVUZ İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 3, no.20 (2019): 264 - 279.
MLA	ÖZYILDIRIM Murat,YEGIN YAVUZ İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, vol.3, no.20, 2019, ss.264 - 279.
AMA	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 3(20): 264 - 279.
Vancouver	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 3(20): 264 - 279.
IEEE	ÖZYILDIRIM M,YEGIN Y "İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri." MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3, ss.264 - 279, 2019.
ISNAD	ÖZYILDIRIM, Murat - YEGIN, YAVUZ. "İmparator Zeno Dönemi’nde Cilicia ve Isauria’da Kilise İnşa Faaliyetleri". MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 3/20 (2019), 264-279.