Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi

KELEŞ, Salih; Eşel, Ertuğrul; TURAN, M. Tayfun

Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi

M. Tayfun TURAN, (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Ertuğrul EŞEL, (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Salih KELEŞ (Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye)

Klinik Psikiyatri Dergisi

0 0

Yıl: 2003 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 12 - 17 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi

Öz:

Motorlu araç kazaları akut stres bozukluğunun ve travma sonrası stres bozukluğunun önemli bir nedenidir. Bu çalışmada trafik kazası geçirmiş olan ve orta veya şiddetli derecede yaralanmış olan hastalarda kazadan sonraki ilk haftalarda hangi oranda akut stres bozukluğu semptomlarının geliştiğini araştırmak ve akut stres bozukluğu semptom şiddeti ile hastaların demografik özellikleri ve kazayla ilgili özellikler arasındaki ilişkileri incelemekti. Çalışmaya motorlu araç kazası sonucu orta ve şiddetli derecede yaralanmış 40 yatan hasta dahil edildi. Klinik görüşme kazadan 3-15 günler arasında bir psikiyatrist tarafından yapıldı. Hastaların psikiyatrik semptomlarını ve yaralanmanın derecesini ölçmek için Travma Sonrası Stres Ölçeği, Olayın Etkisi Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Durumluluk Kaygı Ölçeği ve Kısaltılmış İnjuri Ölçeği kullanıldı. Kalp hızı ve kan basınçları ölçüldü. Olayın Etkisi Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Durumluluk Kaygı Ölçeği skorları ve kalp hızı akut stres bozukluğu semptomları şiddetli olanlarda, daha hafif olanlara göre anlamlı derecede yüksek bulundu. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği puanları şiddetli derecede yaralananlarda orta derecede yaralananlara göre artmış olarak gözlendi. Bu bulgular mevcut literatür ışığında tartışıldı.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

American Psychiatric Association (1994) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4. Baskı (DSM-IV), Washington, DC: American Psychiatric Association.
Blanchard EB, Hickling EJ, Buckley TC ve ark. (1996a) Psychophysiology of posttraumatic stress disorder related tomotor vehicle accidents: Replication and extension. J Consult Clin Psychol, 64:742-751.
Blanchard EB, Hickling EJ, Taylor AE ve ark. (1996b) Who develops PTSD from motor vehicle accidents? Behav Res Ther,34:1-10.
Blanchard EB, Jones-Alexander J, Buckley TC ve ark. (1996c) Psychometric properties of the PTSD checklist (PCL). Behav Res Ther, 34:669-673.
Brewin CR, Andrews B, Rose S ve ark. (1999) Acute stress disorder and posttraumatic stress disorder in victims of violent crime. Am J Psychiatry, 156:360-366.
Bryant RA, Moulds ML, Guthrie RM (2000a) Acute stress disorder scale: A self report measure of acute stress disorder. Psychol Assess, 12:61-68.
Bryant RA, Moulds ML, Guthrie RM ve ark. (2000b) A prospective study of psychophysiological arousal, acute stress disorder, and posttraumatic stress disorder. J Abnorm Psychol,109:341-344.
Burstein A (1989) Posttraumatic stress disorder in victims of motor vehicle accidents. Hosp Community Psychiatry, 40:295-297.
Delahanty DL, Herberman HB, Craig KJ ve ark. (1997) Acuteand chronic distress and posttraumatic stress disorder as afunction of responsibility for serious motor vehicle accidents. J Consult Clin Psychol, 65:560-567.
Feinstein A, Dolan R (1991) Predictors of post-traumatic stress disorder following physical trauma: An examination of the stressor criterion. Psychol Med, 21:85-91.
Green MM, McFarlane AC, Hunter CE ve ark. (1993) Undiagnosed post-traumatic stress disorder following motor vehicle accident. Med J Aust, 159:529-534.
Harvey AG, Bryant RA (1998) The relationship between acute stress disorder and posttraumatic stress disorder: A prospective evaluation of motor vehicle accident survivors. J Consult Clin Psychol, 66:507-512.
Harvey AG, Bryant RA (2000) Two-year prospective evaluation of the relationship between acute stress disorder and post-traumatic stress disorder following mild traumatic brain injury. Am J Psychiatry, 157:626-628.
Hisli N (1989) Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7:3-13.
Horowitz M, Wilner N, Alvarez W (1979) Impact of event scale: A measure of subjective stres. Psychosom Med, 41:209-218.
Koren D, Arnon I, Klein E (1999) Acute stress response and posttraumatic stress disorder in traffic accident victims: A one-year prospective, follow-up study. Am J Psychiatry,156:367-373.
Malt UF, Hoivik B, Blikra G (1993) Psychosocial consequences of road accidents. Eur Psychiatry, 8:227-228.
Mayou R, Bryant B, Duthie R (1993) Psychiatric consequences of road traffic accidents. BMJ, 307:647-651.
Mayou R, Tyndel S, Bryant B (1997) Long-term outcome of motor vehicle accident injury. Psychosom Med, 59:578-584.
Mirza KAH, Bhadrinath BR, Goodyer IM ve ark. (1998) Post-traumatic stress disorder in children and adolescents following road traffic accidents. Br J Psychiatry, 172:443-447
Norris FH (1992) Epidemiology of trauma: Frequency and impact of different potentially traumatic events on different demographic groups. J Consult Clin Psychol, 60:409-418.
Öner N (1978) Türkçe'ye uyarlanmış bir kaygı envanterinin geçerlik çalışması. Bir araştırma özeti. Psikoloji Dergisi, 1:12-17.
Shalev AY, Sahar T, Freedman S ve ark. (1998) A prospective study of heart rate responses following trauma and the subsequent development of PTSD. Arch Gen Psychiatry, 55:553-559.
Yates DW (1990) Scoring systems for trauma. BMJ, 301:1090-1094.

APA	TURAN M, Eşel E, KELEŞ S (2003). Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. , 12 - 17.
Chicago	TURAN M. Tayfun,Eşel Ertuğrul,KELEŞ Salih Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. (2003): 12 - 17.
MLA	TURAN M. Tayfun,Eşel Ertuğrul,KELEŞ Salih Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. , 2003, ss.12 - 17.
AMA	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. . 2003; 12 - 17.
Vancouver	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. . 2003; 12 - 17.
IEEE	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S "Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi." , ss.12 - 17, 2003.
ISNAD	TURAN, M. Tayfun vd. "Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi". (2003), 12-17.

APA	TURAN M, Eşel E, KELEŞ S (2003). Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 6(1), 12 - 17.
Chicago	TURAN M. Tayfun,Eşel Ertuğrul,KELEŞ Salih Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 6, no.1 (2003): 12 - 17.
MLA	TURAN M. Tayfun,Eşel Ertuğrul,KELEŞ Salih Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.6, no.1, 2003, ss.12 - 17.
AMA	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2003; 6(1): 12 - 17.
Vancouver	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2003; 6(1): 12 - 17.
IEEE	TURAN M,Eşel E,KELEŞ S "Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi." Klinik Psikiyatri Dergisi, 6, ss.12 - 17, 2003.
ISNAD	TURAN, M. Tayfun vd. "Motorlu araç kazası geçiren kişilerde akut stres bozukluğu semptomlarının değerlendirilmesi". Klinik Psikiyatri Dergisi 6/1 (2003), 12-17.