OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ

Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2163 - 2177 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.23459 İndeks Tarihi: 29-07-2020

OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ

Öz:
19. yüzyılda Dünya ticaretinin hacmi önceki dönemler ilekarşılaştırıldığında oldukça önemli bir büyüme göstermiştir. Bu nedenlebu döneme Birinci Küreselleşme Dalgası adı da verilmektedir. Bubüyümenin temel nedeni Sanayi Devrimi’ne bağlı olarak üretimteknolojisi ve ulaştırma olanaklarında yaşanan gelişmelerdir. Yüzyılın ilkyarısında serbest ticarete yönelik atılan fikri temeller yüzyılın ikinciyarısındaki politika uygulamalarını yakından etkilemiştir. 20. Yüzyılınbaşı ile birlikte büyük ölçüde bütünleşmiş bir dünya ekonomisindenbahsetmek mümkündür. Bu bütünleşme ve genişleme OsmanlıDevleti’nin dış ticaretinde de kendisini göstermiştir. Özellikle yüzyılın sonçeyreği değerlendirildiğinde Osmanlı Devleti’nin dış ticaret hacmi önemlibir artış gösterdiği gibi Batılı devletler arasında da yoğun bir rekabetesahne olmuştur. Şüphesiz Osmanlı dış ticaretinin şekillenmesinde ticaretpartnerlerinin iktisadi ve siyasi güçleriyle bağlantılı bir biçimdeimzalanan serbest ticaret anlaşmalarının yanı sıra ilgili ülkelerinuzaklığı, nüfusu ve Osmanlı Devleti ile kültürel yakınlığı da etkiliolmuştur. Çekim Modeli ülkeler arasındaki ticaret akımlarını belirlemedeülkelerin iktisadi büyüklüklerini, nüfuslarını ve aralarındaki coğrafimesafeyi açıklayıcı değişkenler olarak kullanmaya imkan vermektedir.Bu çerçevede bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin 1878-1900 dönemindekidış ticareti Çekim Modeli yardımıyla ele alınmaktadır. Çalışmada eldeedilen bulgular Osmanlı Devleti’nin söz konusu dönem aralığında ticaretpartnerleri ile olan ticari ilişkilerini açıklamada Çekim Modeli’nin geçerliolduğunu, ticarete taraf olan ülkeler arasındaki coğrafi uzaklık arttıkçaticaretin azaldığını ve ticaret taraf olan ülkelerin ekonomik büyüklüğüarttıkça ticaret hacminin arttığını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

A GRAVITY MODEL APPROACH TO ANALYZING THE TRADE OF THE OTTOMAN EMPIRE

Öz:
The volume of international trade showed a significant increase in the 19th century compared with previous periods. Therefore this period is called the first wave of the globalization. The main reasons for the growth in trade were the developments in the production technologies and, transportation facilities in accordance with the Industrial Revolution. The intellectual foundations of free trade that were put forward in the first half of the 19th century affected the policy implications closely in the second half of the 19th century. It is possible to speak of a large-scaled integrated world economy at the beginning of the 20th century. This integration and commercial expansion showed their selves in the foreign trade of the Ottoman Empire. The volume of foreign trade of the Ottoman Empire increased significantly as it witnessed the intense competition between the western powers especially in the last quarter of the century. Free trade treaties signed in conjunction with the economic and political power of the trading partners were effective in the formation of the foreign trade of the Ottoman Empire as well as distance, population and cultural affinity. The Gravity Model enables the use of economic size, population, and geographical distance between countries as explanatory variables in determining trade flows between countries. In this framework, the foreign trade of the Ottoman Empire in the period 1878-1900 is analyzed using the Gravity Model in this study. According to the findings; the Gravity Model ise valid for the explanation of the commercial relationship between the Ottoman Empire and her trading partners in the mentioned period. When the geographical distance between the parties increases the volume of the trade decreases. On the contrary when the economic magnitude of the parties increases the volume of the trade also increases
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adesete, A. A. (2017). “Panel Data Regression Models in Eviews: Pooled OLSA, Fixed or Random Effect Model”, https: //researchsolutionblog. files.wordpress.com /2017/12/panel-dataregression-models-in-eviews1.pdf, (18.06.2019)
  • Atıcı, C. ve Güloğlu, B. (2006). “Gravity Model of Turkey’s Fresh and Processed Fruit and Vegetable Export to the EU: A Panel Data Analysis”, Journal of International Food &Agribusiness Marketing, 18(3/4), 8–21,
  • Baltagi, B. H., Egger, P. ve Pfaffermayr, M. (2003). “A Generalized Design for Bilateral Trade Flow Models”, Economics Letters, 80(3), 391-397.
  • Bilici, Ö. (2009). “The Determining Role Of EU in Turkey’s Trade Flows: A Gravity Model Approach”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Ekonomi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Bozoklu, Ş. ve Yılancı, V. (2013). “Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte olan Ekonomiler İçin Analiz”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 161-187.
  • Deardorff, A. V. (1998). “Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?”, The Regionalization of the World Economy, (Ed. Jeffrey A. Frankel), University of Chicago Press.
  • Dinçer, G. (2014). “Dış Ticaret Kuramında Çekim Modeli”, Ekonomik Yaklaşım, 24(88), 1-34.
  • Doğan, B. B. ve Tunç, Ş. Ö. (2015). “Türkiye’nin Afrika Ülkeleri ile Olan Dış Ticaretinin Belirleyicileri: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(12), 1-17.
  • Genç, M. C., Artan S. ve Berber M. (2011). "Karadeniz Ekonomik İşbirliği Bölgesinde Ticaret Akımlarının Belirleyicileri: Çekim Modeli Yaklaşımı", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, 207-224.
  • Golovko, A. (2009),. “Çekim Modeli: Avrasya Ülkelerinin Dış Ticareti”, EconAnadolu 2009, Eskişehir.
  • Granger, C. W. J. ve Newbold, P. (1974). “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2(2): 111–120.
  • Great Britain Parliament House of Commons, (1908). Commercial. No. 4, Return Showing the Countries Between Which Commercial Treaties were in Force on January 1, 1908., Harrison and Sons, London.
  • Güran, T. (2015). İktisat Tarihi, Der Yayınları, İstanbul.
  • Güran, T. (2011). Tarihi İstatistikler Dizisi, Cilt: 7, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
  • Head, K. (2003). “Gravity for Beginners”. https ://vi. unctad. org/tda/ background/ Introduction%20to%20Gravity%20Models/gravity.pdf, (01.07.2019).
  • Herrera, E. G. (2013). “Comparing Alternative Methods to Estimate Gravity Models of Bilateral Trade, Empirical Economics, 44(3), 1087-1111.
  • Hood, M. V., Kidd, Q. ve Morris, I. L. (2008). “Two Sides Of The Same Coin: Employin Granger Causality Tests in a Time Series Cross-Section Framework”, Political Analysis, 161, 324-344.
  • Karagöz, K. ve Karagöz, M. (2009). “Türkiye’nin Küresel Ticaret Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 131-152.
  • Kulkarni, K. G. ve Stay, K. (2016). “The Gravity Model of International Trade, a Case Study: The United Kingdom and Her Trading Partners”, Amity Global Business Review. 28-39.
  • Li, Z., Panzay, L ve Song, Y. (2017). “The Evolution of Ottoman-European Market Linkages, 1469-1914: Evidence From Dynamic Factor Models”, E xploration in Economic History, 71(C), 112-134.
  • Mitchell, B. R. (1998). International Historical Statistics, Europe 1750-1993, Fourth Edition, MacMillan Reference Ltd., New York.
  • O’Rourke, K. H. (2000). “Tariffs and Growth in the Late 19th Century”, The Economic Journal, 110(463), 456-483.
  • Pamuk, Ş. (1984). Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi, 1820-1913, Yurt Yayınevi, Ankara.
  • Pamuk, Ş. (1984). “The Ottoman Empire in the Great Depression of 1873-1896”, The Journal of Economic History, 44(1), 107-118.
  • Pamuk, Ş. (2007). Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi, 1500 – 1914, İletişim Yayınları, 4. Baskı, İstanbul.
  • Pamuk, Ş. (2011). Tarihi İstatistikler Dizisi, Cilt: 1, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
  • Revathy, A. ve Paramasivam, P. (2018). “Study on Panel Cointegration and Causality Analysis in Papaya Markets in India”, International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 7(1), 40-49.
  • Sandalcılar, A. (2012). “Türkiye’nin BRIC Ülkeleriyle Ticari Potansiyeli: Panel Çekim Modeli Yaklaşımı”, Journal of Yasar University, 25(7), 4164-4175.
  • Sedillot, R. (1983). Dünya Ticaret Tarihi, Değiştokuştan Süpermarkete, Cep Kitapları, İstanbul.
  • Tatlıcı, Ö. ve Kızıltan, A. (2011). “Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, Cilt: 25, 287-299.
  • Wall, H. J. (1999). “Using the Gravity Model to Estimate the Cost of Protection”, Federal Reserve Bank of St. Louis Research Paper, 81(1), 33-40.
  • Wooldrıge, J. M. (2003). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, Cambridge, The MIT Press.
  • Yaffe, R. A. (2003). “A Primer for Panel Data Analysis”, http://web.pdx.edu/~crkl/ec510/pda_yaffee.pdf, (25.06.2019).
  • Zulfikar, R. (2019). “Estimation Model and Selection Method of Panel Data Regression: An Overview of Common Effect, Fixed Effect, and Random Effect Model”, https://osf.io/9qe2b/download/?format=pdf, (20.06.2019)
  • https://www.geacron.com (16.06.2019)
  • https://www.timeanddate.com (16.06.2019)
  • https://www.ourworldindata.org (16.06.2019)
  • https://warwick.ac.uk/fac/soc/economics/staff/sbroadberry/wp/ (16.06.2019)
APA ÇETİN M (2019). OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. , 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
Chicago ÇETİN Mehmet OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. (2019): 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
MLA ÇETİN Mehmet OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. , 2019, ss.2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
AMA ÇETİN M OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. . 2019; 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
Vancouver ÇETİN M OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. . 2019; 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
IEEE ÇETİN M "OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ." , ss.2163 - 2177, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23459
ISNAD ÇETİN, Mehmet. "OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ". (2019), 2163-2177. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23459
APA ÇETİN M (2019). OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. Turkish Studies (Elektronik), 14(4), 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
Chicago ÇETİN Mehmet OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. Turkish Studies (Elektronik) 14, no.4 (2019): 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
MLA ÇETİN Mehmet OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.14, no.4, 2019, ss.2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
AMA ÇETİN M OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. Turkish Studies (Elektronik). 2019; 14(4): 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
Vancouver ÇETİN M OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ. Turkish Studies (Elektronik). 2019; 14(4): 2163 - 2177. 10.29228/TurkishStudies.23459
IEEE ÇETİN M "OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ." Turkish Studies (Elektronik), 14, ss.2163 - 2177, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23459
ISNAD ÇETİN, Mehmet. "OSMANLI DEVLETİ’NİN DIŞ TİCARETİNİN ÇEKİM MODELİ YAKLAŞIMI İLE ANALİZİ". Turkish Studies (Elektronik) 14/4 (2019), 2163-2177. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23459