Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 225 - 242 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.13114/MJH.2019.487 İndeks Tarihi: 18-08-2020

Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları

Öz:
Bu çalışmada Kutadgu Bilig’deki kültürel metaforlar ele alınmıştır. Kültürel dil bilim ve bilişsel dilbilim bağlamında metafor konusu ve yöntemleri açıklanarak Kutadgu Bilig metninden hareketle örneklendirilmiştir. Kültürel dil bilimin çalışma alanını kültürel şema ve kültürel kategoriler yanındakültürel metaforlar oluşturmaktadır. Kültürel dil bilim bir toplumun kültürünün dilsel açıdan aktarımıüzerinde durur. Kültürel dil bilim kültürel metaforların bir toplumun yaşayış, algılayış, düşünce yapısınıiçerisinde barındırdığını bunun yanında bilişsel temellerinin olduğunu da savunur. Çalışmanın girişkısmından sonra kültürel dil bilimi ve metaforları hakkında tanım, açıklama ve yöntemleri hakkındabilgiler verilmiştir. Kültürel metaforların bilişsel bağlamda oluşumları (somutlaştırma, kapsayıcılık, yönelme) ve bunların kültürel bağlamda nasıl yorumlanabileceği örneklerle tartışılmıştır. Açıklamalardansonra Kutadgu Bilig’de yer alan soyut kavram ve değerler, ölüm ve yaşam kavram alanı, sosyal yaşam,yönetim, şahıs adları ve hitaplar kavram alanlarına giren metaforik ifadeler sınırlı olarak bilişsel ve kültürel bağlamda açıklanmıştır. Sonuç kısmında ise açıklanan metaforlardan hareketle adı geçen kavramlarınbilişsel ve kültürel görünümleri kısaca açıklanmıştır. Kutadgu Bilig’de bilişsel açıdan yönelim, kapsam,yer alanları, varlık- madde, kişileştirme metaforları, kültürel açıdan ise tarihsel, dinî, kök metaforlar sistemli bir şekilde yer almaktadır. Çalışmanın sınırlılığı açısından burada sadece belli başlı kültürelmetaforlara yer verilmiştir.
Anahtar Kelime:

The Metaphors of Kutadgu Bilig in the Context of Cultural Linguistics

Öz:
This study concerns the cultural metaphors in Kutadgu Bilig. Metaphor topic and methods, within the context of cultural linguistic and cognitive linguistic, have been exemplified from the text of Kutadgu Bilig. The field of the study of cultural linguistic consist of cultural schemas and cultural categories as well as cultural metaphors. Cultural linguistic emphasises the transforming of society culture in terms of linguistics. Cultural linguistics supports the understanding that cultural metaphors contain the life of a society, perception and mentality also its cognitive basis. After the introduction this study provides information about cultural linguistic definition, explanation and methods. The creation of cultural metaphors in a cognitive context (embodied, container, orientation) and how they can be commented upon in their cultural context is discussed with examples. After these explanations, metaphoric expressions which include conceptual fields like abstract concepts and morals, death and life, social life, governing, people’s names and addresses are explained in their cognitive and cultural context. In conclusion, those concepts which are based on metaphors which have been found and explained are employed to attempt to explain the cognitive and cultural view. In the Kutadgu Bilig there are two types of metaphors. One hand, the cognitive view orientation, content, land areas, object-matter and personalized metaphors, on the other hand the cultural view historical, religious and base metaphors. Because of the limitation of this study only some of main metaphors are emphasised.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adalı O. (1982). Yüksek Öğrenimde Sözlü ve Yazılı Anlatım. İzmir 1982.
  • Aksan D. (1978). Anlambilimi ve Türk Anlambilimi. Ankara 1978.
  • Aksan D. (1990). Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dil Bilim III. Ankara 1990.
  • Aksan D. (1998). Anlam Bilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara 1998.
  • Aksan D. (2015). Türkçeye Yansıyan Türk Kültürü. Ankara 2015.
  • Amirova N. D. (2014). “Dilbilimde Özgün Bir Yaklaşım: Kültür Dil Bilim”. Çev. Ü. Dohman, Ed. O. Kozan, Kültür Dil Bilim Temel Kavramlar ve Sorunlar. Ankara (2014) 24-28.
  • Bayat F. (2015). Türk Mitolojik Sistemi Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi. İstanbul 2015.
  • Erdem M. (2003). Türkmen Türkçesinde Metaforlar. Ankara 2003.
  • Erdem M. (2007). “Kültürel Dilbilimi ve Türkmen Türkçesinde Deyim Aktarmaları (Metaphor) Üzerine”. IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri (24- 29 Eylül 2000). Cilt I (2000) 539- 550.
  • Ervas F. & Gola E. (2013). “The Pragmatics of Metaphor Use, from the Conceptual View to the Relevance-The Arctic Perspective”. Eds. E. Gola & F. Ervas, Metaphor in Focus, Philosophical Perspectives on Metaphor Use. London (2013) 21-34.
  • Günay V. D. (2016). Kültürbilime Giriş, -Dil, Kültür ve Ötesi. İstanbul 2016.
  • Güvenç B. (1995). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. Ankara 1995.
  • Holland D. & Quinn N. (1989). “Culture and Cognition. Eds. Dorothy Holland- Naomi Quinn”. Cultural Maodels in Language and Though (1989) 3-40.
  • Kaplan M. (1983). Kültür ve Dil. İstanbul 1983.
  • Kemal M. (2003). Buddhist Türk Çevresi Eserlerinde Metafor. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara 2003.
  • Kozan O. (2014). Kültürdilbilim Temel Kavramlar ve Sorunlar. Ankara 2014.
  • Kövecses Z. (2005). Metaphor in Culture Universality and Variation. London 2005.
  • Kövecses Z. (2009). Metaphor: A Practical Introduction, London 2009.
  • Kövecses Z. (2017). “Context in Cultural Linguistics: The Case of Metaphor”. Ed. F. Sharifian, Advances in Cultural Linguistics, Cultural Linguistics. Singapore (2017) 307- 323.
  • Kula O. B. (2012). Dil Felsefesi Edebiyat Kuramı. 2 cilt. İstanbul 2012.
  • Lakoff G. & Johnson M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago 1980.
  • Lakoff G. & Johnson M. (1999). Philosophy in the Flesh, the Embodied Mind and ıt’s Challenge to Western Thought. New York 1999.
  • Sharifian F. (2001). “I. Association- Interpretation: A Research Technique in Cultural and Cognitive Linguistics”. Proceedings the 6th Annual Round Table of the Centre for Applied Language and Literacy Research (2001). Australia. Kaynak: https://www.academia.edu/1320290/Association Interpretation_A_research_technique_in_cultural_and_cognitive_linguistics
  • Sharifian F. (2012). “Linguistic Theory and Cultural Conceptualisations”. Journal of Language, Culture and Translation (LCT) 1/3 (2012) 93-110.
  • Sharifian F. (2015). “Cultural Linguistics and World Englishes”. World Englishes WE (2015) 1-18.
  • Sharifian F. (2017). Cultural Linguistics. Amsterdam 2017. Tanpınar A. H. (1977). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul 1977.
  • Üstünel-Yaylagül Ö. (2018). “Menâkıb u Tevârih-i Âl-i Osman’daki Ölüm Kavramsal Alanıyla İlgili Sözler ve Uygulamalar”. Gazi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 22 (2018) 9- 27.
  • Yaylagül-Üstünel Ö. (2015). “Kutadgu Bilig’deki Bazı Metaforlar Üzerine”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi 12/4 (2015) 39-53.
  • Yaylagül-Üstünel Ö. (2016). “Kutadgu Bilig’deki Düşünce Aktarımı”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi 13/4 (2016) 166-178.
  • Yunusoğlu M. K. (2016). Budist Türk çevresi Eserlerde Metaforlar. Ankara 2016.
APA eker ö, KÖK A (2019). Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. , 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
Chicago eker özge,KÖK Abdullah Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. (2019): 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
MLA eker özge,KÖK Abdullah Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. , 2019, ss.225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
AMA eker ö,KÖK A Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. . 2019; 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
Vancouver eker ö,KÖK A Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. . 2019; 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
IEEE eker ö,KÖK A "Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları." , ss.225 - 242, 2019. 10.13114/MJH.2019.487
ISNAD eker, özge - KÖK, Abdullah. "Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları". (2019), 225-242. https://doi.org/10.13114/MJH.2019.487
APA eker ö, KÖK A (2019). Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9(2), 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
Chicago eker özge,KÖK Abdullah Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 9, no.2 (2019): 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
MLA eker özge,KÖK Abdullah Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, vol.9, no.2, 2019, ss.225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
AMA eker ö,KÖK A Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2019; 9(2): 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
Vancouver eker ö,KÖK A Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2019; 9(2): 225 - 242. 10.13114/MJH.2019.487
IEEE eker ö,KÖK A "Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları." Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9, ss.225 - 242, 2019. 10.13114/MJH.2019.487
ISNAD eker, özge - KÖK, Abdullah. "Kültürel Dil Bilim Bağlamında Kutadgu Bilig Metaforları". Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 9/2 (2019), 225-242. https://doi.org/10.13114/MJH.2019.487