Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi

Sahin-Acar, Basak; ÇIPLAK, Ayça Özen; Işık, Hatice

Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi

Hatice Işık Baş, (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Başak Şahin Acar, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Ayça Özen Çıplak (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Türk Psikoloji Yazıları

167 12

Yıl: 2018 Cilt: 21 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 41 - 59 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-08-2020

Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi

Öz:

Bu çalışmanın amacı anne-ergen çiftlerinin toplumsal cinsiyet şemalarını içerik analizi yoluyla niteliksel olarakaraştırmaktır. Bu amaçla 61 anne-ergen çiftine ulaşılmış ve laboratuvara gelen katılımcılarla yarı-yapılandırılmışgörüşme yapılmıştır. Katılımcı çiftlerle (anne-ergen) yapılan bu bireysel görüşmelerde, ergenlere ileride nasıl birkadın/erkek olmak istedikleri, annelere ise ileride oğullarının/kızlarının nasıl bir erkek/kadın olmasını istediklerisorulmuştur. Katılımcıların cevaplarını içeren ses kayıtları birebir yazıldıktan sonra nitel olarak incelenmiş, tematiküniteler belirlenmiş ve bu belirlenen tematik üniteler kadınsılık, erkeksilik ve nötr kategorilerin altına yerleştirilmiştir. Bununla beraber, katılımcıların cevapları parametrik olmayan istatistiksel yöntemlerden birisi olan ki-kare testiile analiz edilmiş ve a) anne-ergen b) annelerin kız ve oğlan çocukları ve c) kız ve oğlan ergenlerin kendileri içinher bir ana temayı kullanma sıklıkları karşılaştırılmıştır. Ki-kare testlerinin sonuçları anneler, kız ve oğlan ergenleriçin ana temaların kullanım sıklığı açısından anlamlı farklar göstermiştir. Sonuçlar toplumsal cinsiyet kuramlarıçerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

The Content Analysis of Mother-Adolescent Pairs’ Gender Role Perception

Öz:

The aim of the current study is to investigate mother-adolescent pairs’ social gender schemas with the content analysis in a qualitative way. With this aim, 61 mother-adolescent pairs were recruited and semi-structured interviews were applied to all participants in the laboratory settings individually. In the interviews applied to each pairs (mother-adolescent) individually, adolescents were asked about how they wanted to be in the future as a woman/as a man and their mothers were asked about how they want their daughter/son to be in the future as a woman/as a man. After each participant’s answer was transcribed individually, their answers were investigated qualitatively. Thematic units in their answers were determined, and those thematic units were placed under the three categories: Femininity, Masculinity, Natural. Also, participants’ answer were tested with a non-parametric statistical test (chi-square) in order to compare the frequency of categories that is used by a) mother-adolescent pairs b) girls-boys c) girls’ mothers-boys’ mothers. The results indicated significant differences in the frequency of main categories used by girls’ mothers-boys’ mothers and girls-boys. Findings were discussed in the light of social gender role theories.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Antill, J. K., Goodnow, J. J., Russell, G. ve Cotton, S. (1996). The influence of parents and family context on children’s involvement in household tasks. Sex Roles, 34, 215-236. doi: 10.1007/BF01544297
Aylaz, R., Güneş, G., Uzun, Ö. ve Ünal, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri. S T E D/ Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(5),183-189.
Bailey, J. M., Bechtold, K. T. ve Berenbaum, S. A. (2002). Who are tomboys and why should we study them? Archives of Sexual Behavior, 31, 333-341. doi: 10.1023/A:10162722094630
Ballard-Reisch, D. ve Elton, M. (1992). Gender orientation and the Bem Sex Role Inventory: A psychological construct revisited. Sex Roles, 27, 291-306 doi: 10.1007/BF0028993
Bem, S. L. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 155–162. doi: 10.1037/ h0036215
Bem, S. L. (1981). Bem Sex Role Inventory: Professional manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Bem, S.L. (1983). Gender schema theory and its implications for child development: Raising gender-aschematic children in a gender-schematic society. Signs, 8, 598-616. doi: 10.1086/493998
Berk, L. E. (2010). Development through the lifespan (5th Ed.). Boston: Allyn & Bacon. Pearson Education.
Block, J. H. (1973). Conceptions of sex role: Some cross-cultural and longitudinal perspectives. American Psychologists, 28, 512-526. doi: 10.1037/ h0035094
Brannon, L. (2011). Gender: Psychological Perspectives (6th Ed. International Edition). Boston, MA: Pearson.
Ceylan, S. (2016). Social psychological predictors of violence against women in honor cultures (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara
Cuddy, A. J. C., Fiske, S. T. ve Glick, P. (2004). When professionals become mothers, warmth doesn’t cut the ice. Journal of Social Issues, 60, 701 – 718. doi: 10.1111/j.0022-4537.2004.00381.x
Donnely, K. ve Twenge, J.M. (2016). Masculine and feminine traits on the Bem Sex-Role Inventory, 1993-2012: A cross-temporal meta-analysis. Sex Roles, 1-10. doi: 10.1007/s11199-016-0625-y
Erikson, E. H. (1963). Childhood and Society. New York, Norton.
Fivush, R., Marin, K., McWilliams, K. ve Bohanek, J. G. (2009). Family reminiscing style: Parent gender and emotional focus in relation to child well-being. Journal of Cognition and Development, 10, 210- 235. doi:10.1080/15248370903155866
Gümüş, Ö. D. (2006). Toplumsal cinsiyet sosyalleşmesine ilişkin kuramlar-Özet Çeviri. Türk Psikoloji Bülteni, 12(38), 92-99.
Hill, J. P. ve Lynch, M. E. (1983). The intensification of gender-related role expectations during early adolescence. J. Brooks-Gunn ve A. C. Petersen (Ed.) içinde, Girls at Puberty: Biological and Psychosocial Perspectives (s. 201-228). New York: Plenum.
Jackson, D. W. ve Tein, J. Y. (1998). Adolescents’ conceptualization of adult roles: Relationships with age, gender, work goal, and maternal employment. Sex Roles, 38, 987-1008. doi: 10.1023/A:1018826626335
Jacobs, J. E. ve Eccles, J. S. (1992). The impact of mothers’ gender-role stereotypic beliefs on mothers’ and children’s ability perceptions. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 932. doi: 10.1037/0022-3514.63.6.932
Kabasakal, Z. ve Girli, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin kadına yönelik şiddet hakkındaki görüşlerinin, deneyimlerinin bazı değişkenler ve yaşam doyumu ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 105-123.
Kagitcibasi, C. (2007). Family, self and human development across cultures: Theories and applications (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Kagitcibasi, C. ve Ataca, B. (2005). Value of children and family change: A three-decade portrait from Turkey. Applied Psychology: An International Review, 54, 317- 337. doi: 10.1111/j.1464- 0597.2005.00213.x
Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne, 1(2), 21- 43.
Kulik, L. (2002). Like-sex versus opposite-sex effects in transmission of gender role ideology from parents to adolescents in Israel. Journal of Youth and Adolescence, 31, 451-457. doi: 10.1023/A:1020263120774
Lawson, K. M., Crouter, A. C. ve McHale, S. M. (2015). Links between family gender socialization experiences in childhood and gendered occupational attainment in young adulthood. Journal of Vocational Behavior, 90, 26-35. doi: 10.1016/j. jvb.2015.07.003
Lee, D. ve Kashubeck-West, S. (2015). Factor structure of the Bem Sex Role Inventory in samples of ethnically diverse young adults in the US. Journal of Asia Pacific Counseling, 5(1). doi: 10.18401/2015.5.1.1.
Leaper, C., Anderson, K. J. ve Sanders, P. (1998). Moderators of gender effects on parents’ talk to their children: a meta-analysis. Developmental Psychology, 34, 3. doi: 10.1037/0012-1649.34.1.3
Levy, G. D. (1989). Relations among aspects of children’s social environments, gender schematization, gender role knowledge, and flexibility. Sex Roles, 21, 803-823. doi: 10.1007/BF00289810
Marks, J. L., Lam, C. B. ve McHale, S. M. (2009). Family patterns of gender role attitudes. Sex Roles, 61, 221-234. doi: 10.1007/s11199-009-9619-3
Martin, C. L. (1990). Attitudes and expectations about children with nontraditional and traditional gender roles. Sex Roles, 22, 151-165. doi: 10.1007/ BF00288188
Morgan, B. L. (1998). A three generational study of tomboy behavior. Sex Roles, 39, 787-800. doi: 10.1023/A:1018816319376
Okimoto, T. G. ve Heilman, M. E. (2012). The “bad parent” assumption: How gender stereotypes affect reactions to working mothers. Journal of Social Issues, 68(4), 704-724. doi: 10.1111/j.1540- 4560.2012.01772.x
Özkan, T. ve Lajunen, T. (2005). Masculinity, femininity, and the Bem sex role inventory in Turkey. Sex Roles, 52, 103-110. doi: 10.1007/s11199-005- 1197-4
Peters, J. F. (1994). Gender socialization of adolescents in the home: Research and discussion. Adolescence, 29(116), 913.
Sandnabba, N.K. ve Ahlberg, C. (1999). Parents’ attitudes and expectations about children’s cross-gender behavior. Sex Roles, 40, 249-263. doi: 10.1023/A:1018851005631
Sis Çelik, A., Pasinlioğlu, T., Tan, G. ve Koyuncu, H. (2013).Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliği tutumlarının belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(3), 181-186.
Slavkin, M. ve Stright, A. D. (2000). Gender role differences in college students from one-and two-parent families. Sex Roles, 42, 23-37. doi: 10.1023/A:1007028126593
Tenenbaum, H.R. ve Leaper, C. (2002). Are parents’ gender schemas related to their children’s gender-related cognitions? A meta-analysis. Developmental Psychology, 38, 615. doi: 10.1037/0012- 1649.38.4.615
Updegraff, K. A., McHale, S. M., Zeiders, K. H., Umaña-Taylor, A. J., Perez-Brena, N. J., Wheeler, L. A.ve De Jesus, S. A. R. (2014). Mexican-American adolescents’ gender role attitude development: the role of adolescents’ gender and nativity and parents’ gender role attitudes, Journal of Youth and Adolescence, 43, 2041-2053. doi: 10.1007/s10964- 014-0128-5
Witt, S. D. (1997). Parental influence on children’s socialization to gender roles. Adolescence, 32(126), 253.
Williams, J. E. ve Bennett, S. M. (1975). The definition of sex stereotypes via the adjective check list. Sex Roles, 1, 327-337. doi: 10.1007/BF00287224

APA	Işık H, Sahin-Acar B, ÇIPLAK A (2018). Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. , 41 - 59.
Chicago	Işık Hatice,Sahin-Acar Basak,ÇIPLAK Ayça Özen Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. (2018): 41 - 59.
MLA	Işık Hatice,Sahin-Acar Basak,ÇIPLAK Ayça Özen Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. , 2018, ss.41 - 59.
AMA	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. . 2018; 41 - 59.
Vancouver	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. . 2018; 41 - 59.
IEEE	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A "Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi." , ss.41 - 59, 2018.
ISNAD	Işık, Hatice vd. "Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi". (2018), 41-59.

APA	Işık H, Sahin-Acar B, ÇIPLAK A (2018). Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. Türk Psikoloji Yazıları, 21(41), 41 - 59.
Chicago	Işık Hatice,Sahin-Acar Basak,ÇIPLAK Ayça Özen Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. Türk Psikoloji Yazıları 21, no.41 (2018): 41 - 59.
MLA	Işık Hatice,Sahin-Acar Basak,ÇIPLAK Ayça Özen Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. Türk Psikoloji Yazıları, vol.21, no.41, 2018, ss.41 - 59.
AMA	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. Türk Psikoloji Yazıları. 2018; 21(41): 41 - 59.
Vancouver	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi. Türk Psikoloji Yazıları. 2018; 21(41): 41 - 59.
IEEE	Işık H,Sahin-Acar B,ÇIPLAK A "Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi." Türk Psikoloji Yazıları, 21, ss.41 - 59, 2018.
ISNAD	Işık, Hatice vd. "Anne-Ergen Çiftlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algısının İçerik Analizi". Türk Psikoloji Yazıları 21/41 (2018), 41-59.