Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği

KAVAL, MUSA

Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği

Musa KAVAL (Düzce Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Düzce, Türkiye)

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

1 1

Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 151 - 166 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-08-2020

Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği

Öz:

İnsan üretim ve tüketim davranışını en sofistike şekilde sergileme özelliğine sahip canlıdır.Modernizm ile birlikte bu özellik salt akılcı şekilde karşılanmaya başlanmıştır. Üretim-tüketimsüreçlerinin hayattan koparılmış dinden ve hâkimiyet altına alınmış doğadan ayrı işletilmesiilerleyen zamanlarda problemlere sebep olmuştur. Ekonomi odaklı geliştirilen ve sürdürülmesindeısrarcı olunan kapitalizm, insanın manevi ihtiyaçlarını tatmin etmek yerine gerektiğinde dinisembolleri de araçsallaştırarak fizyolojik ihtiyaçlar üzerinden karşılamakta ısrar etmektedir. İnsaniçin doğru tüketim davranışından başlayarak duygusal, sosyal ve manevi doyumu sağlayan tasavvufgeleneği geçmişteki zâhidâne uygulamalarıyla insan ve âlem için ideal tüketim örnekliğinisergilemiştir. Öncelikle ihtiyacın kişi için ne ve hangi ölçüde olduğunun algılanmasını sağlayanriyazet uygulamaları daha sonraki aşamalarda bütün âleme karşı ihtiyacın ve ölçünün ne olduğunuyakinen öğretir. Bu çalışmada hedonizm (hazcılık) ve narsizme (özseverlik) götüren modern tüketimkültürüne karşı tasavvufi öğretinin pratiğe döktüğü ölçülü tüketimin karşılaştırılması yapılmıştır.

Anahtar Kelime:

Consumption Culture and Ascetic Tradition of Sufism

Öz:

Human beings have the ability to display their production and consumption behavior in the most sophisticated way. The production-consumption processes’ being separated from the restrained religion and the dominated nature has caused problems in the following time. Instead of satisfying human spiritual needs, capitalism which is developed and sustained in economic focus insists on meeting physiological needs by instrumentalizing religious symbols when necessary. The tradition of sufism, which provides emotional, social and spiritual satisfaction starting from the right consumption behavior for man, has exhibited the ideal consumption pattern for human and the world with the practices in the past. Firstly, austeritial practices, which enable the perception of need and what he/she is in need of, will soon teach the needs and measures of the whole world at a later stage. In this study, the comparison of moderate consumption which was practiced by Sufi teachings against modern consumption culture which leads to hedonism and narcissism, is made.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (2016). Kültür Endüstrisi: Kitlelerin Aldatılışı Olarak Aydınlanma. İstanbul: İletişim Yayınları.
Aytaç, Ö. (2002). Boş Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1).
Aytaç, Ö. (2004). Kapitalizm ve Hegemonya İlişkileri Bağlamında Boş Zaman. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2).
Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu. (çev. Hazal Deliçay, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Baudrillard, J. (1998). The Consumer Society: Myths and Structures. London: Sage.
Baudrillard, J. (2012). Tüketim Toplumu. (çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yay.
Bauman, Z. (2010). Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var Mı?. (çev. Funda Çoban, İnci Kantarcı). Ankara: De ki Basım Yay.
Bauman, Z. (2012). Küreselleşme. (çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yay.
Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları. (çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı.
Bocok, R. (1993) Tüketim. (Çev. İrem Kutluk). Ankara: Dost Kitabevi.
Cürcânî, Seyyid Şerif (1983). Kitâbu’t-tâ’rifât. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'lİlmiyye.
Diggens, A. (2000). Run Away World: How Globalization Is Reshaping Our Lives, New York: Routledge.
Douglas, M. (1997). Defence of Shopping. In: The Shopping Experince,. P. Falk and Colin Campell (eds). London: Routledge.
el-Beyhakî, (1987). Kitâbü’z-Zühdi’l-Kebîr. (tah. Amir Ahmed Haydar). Beyrut: Dâru’l-Cinân.
el-Gazali, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed (1975). Ihyau Ulumi’d-din. (ter. Ahmet Serdaroğlu). İstanbul: Bedir Yayınları.
el-Gazali, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed (1994). Minhacü'l' abidin. (nşr. Muvaffak Fevzi elCebr). Beyrut: el-Hikme.
el-Gazali, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed (2005). İhyâu Ulûmi’d-Din. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye. el-Mekki, Ebü Talib (1310). Kütü'l-kulüb. Kahire.
el-Muhasibi, Ebü Abdullah Hiiris b. Esed (2003). Vesaya. (nşr. Abdülkadir Ahmed Ata). Beyrut.
et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr (t.y.). Tarihu’lÜmem ve’l-Mülûk. Beyrut: Dâru’l-Kâlem.
Featherstone, M. (1991). Consumer Culture and Postmodernism. London and Newbury Park, CA: Sage Publications.
Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, çev. M. Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yay.
Foster, H. (1983). The Anti-Aesthetic Essays on Postmodern Culture. Washington: Bay Press.
Ger, G., & Belk, R. W. (1999). Accounting for materialism in four cultures. Journal of Material Culture, 4(2), 183- 204.
Geylâni, Abdülkadir (1330). Fütühu'l-gayb. Mısır.
Giddens, A. (2010), Modernite ve Bireysel-Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. (çev. Ü. Taltıcan). İstanbul: Say.
Gillette, M. (2000). What’s in a Dress? Brides in the Hui Quarter of Xi’an. In: The Consumer Revolution in Urban China, Deborah S. Davis (eds.). Berkeley: University of California Press.
Goodwin, N., Nelson, J. A., Ackerman, F., & Weisskopf, T. (2008). Consumption and the Consumer Society. Global Development and Environment Institute, 1-26.
Hamburg, P. (2000). Body Image and Advertising. Issue Briefs, Studio City, CA: Mediascope Press.
Harvey, D. (1999). The Condition of Postmodernity. Oxford: Backwell.
Hobsbawn, E.J. (2013). Sanayi ve İmparatorluk. (çev. Abdullah Ersoy). Ankara: Dost Kitabevi.
Holbrook, M.B. (1999). Consumer Value: A Framework for Analysis and Research. London: Routledge.
Holt, D. B., Quelch, J. A., & Taylor, E. L. (2004). How Global Brands Compete. Harvard Business Review, 82(9), 68-75.
Hucvirî, Ali b. Osman (1974). Keşfu’l-Mahcûb. (çev. Mahmud Ahmed Mâdî Ebu’l-Azâim). (thk. İbrahim Dessûkî Daru’t-Turâsi’l-Arabi). Kahire.
Illich, Ivan (1990). Tüketim Köleliği. (çev. Mesut Karabasan). İstanbul: Pınar Yayınları.
İbn Arabi, Muhyiddin Ebü Abdullah Muhammed b. Ali b. Arabi (1997). el-Fütahatü 'l-Mekkiyye fi ma' rifeti 'lesrari 'l-malikiyyeve'l-melekiyye. (nşr. Muhammed Abdurrahman el-Mer'aşli). Beyrut.
İmâm-ı Rabbani (1985). Mektubat-ı Rabbanî. (çev. Abdulkadir Akçiçek). İstanbul: Cümle Yayınları.
Jameson, F. (2005). Kültürel Dönemeç. (çev. K. İnal). Ankara: Dost Kitabevi.
Kuşeyrî, Abdülkerîm b. Hevâzin. (1990). er-Risâletü’lkuşeyriyye fî ‘ilmi’tasavvuf. (thk. Muhammed Inâye, Muhammed el-İskenderânî). Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’lArabî.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. O. Akınhay ve D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat.
Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50(4), 370.
Mazzarella, W. (2003). Shoveling Smoke: Advertising and Globalization in Contemporary India. Durkham: Duke University Press.
McCracken, G. (1988). Consumer Culture. Cambridge: Polity Press.
Miller, D. (1985). Acknowledging Consumption. London: Routledge.
Odabaşı, Y. (1999). Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü. İstanbul: Sistem Yayınları. Ostwalt, C. (2006). Seküler Çan Kuleleri. İçinde: Laik ama Kutsal, A. Köse (der.). İstanbul: Etkileşim Yay.
Randerson, J. (2006). World’s Richest 1% Own 40% of All Wealth, UN Report Discovers. The Guardian, 6, 2006.
Rosanvallon, P. (2004). Refah Devletinin Krizi. Ankara: Dost Kitabevi.
Rûmî, Mevlânâ Celâleddin, (1998). Mesnevî. (çev. V. İzbudak; haz. A. Gölpınarlı). Ankara: MEB.
Sassatelli, R. (2007). Consumer Culture: History, Theory and Politics. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Sayar, K. (2011). Terapi: Kültürel Bir Eleştiri. İstanbul: Timaş Yay.
Schudson, M. (1999). Popüler Kültürün Yeni Gerçekliği, Akademik Bilinç ve Duyarlılık. İçinde: Popüler Kültür ve İktidar, N. Güngör (der.). Ankara: Vadi Yay.
Schwarz, F. (1997). Kadim Bilgeliğin Yeniden Keşfi. (çev. Ayşe Meral Aslan). İstanbul: İnsan Yayınları.
Selim, Ö. (1999). Sanat, Güncellik İletişim ve Reklâm. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (5).
Sennett, R. (1996). Kamusal İnsanın Çöküşü. (çev. S. Durak ve A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yay.
Serrac, Ebü Nasr Serrac Tüsi (1960). Kitabü'l-luma. (nşr. Abdülhalim Mahmud-Taha Abdülbaki Surûr). Bağdat.
Sicistânî, Ebû Dâvud (1993). Kitâbu’z-Zühd. (tah. Ebu Temim Yasir b. İbrahim, Ğanim b. Abbas). Kahire.
Slater, D. (1997). Consumer Culture and Modernity. Cambridge: Polity Press.
Solomon, M. R. (2006). Consumer Behavior: Buying, Having and Being. Upper Saddle River. NJ: Pearson Prentice Hall.
Sombart, W. (1998). Aşk, Lüks ve Kapitalizm. (çev: Necati Aça). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Stearns, P. (2006). Consumerism in World History: The Global Transformation of Consumer Desire. London & New York: Routledge.
Storey, J. (2000). Popüler Kültür Çalışmaları. (çev. K. Karaşahin). İstanbul: Babil.
Sülemî, Muhammed b. el-Hüseyn. (1986). Tabakâtu’sSûfiyye. Haleb: Dâru’l- Şa’rânî.
Thomas Helen vd. (2012). “Modernlik/Postmodernlik”, çev. Mehmet Süheyl Ünal, Temel Sosyolojik Dikotomiler, ed. Chris Jencks, çev. ed. İhsan Çapcıoğlu, Ankara: Birleşik Yay.
Thomas, H.W., & David, F. (2012). Modernlik/ Postmodernlik. İçinde: (çev. Mehmet Süheyl Ünal), Temel Sosyolojik Dikotomiler, (ss. 492-527) Chris Jenks (ed.), çev. ed. İhsan Çapcıoğlu. Ankara: Birleşik Yay.. Thomas, H.W., & David, F. (2012).
Modernlik/Postmodernlik. İçinde: (çev. Mehmet Süheyl Ünal), Temel Sosyolojik Dikotomiler, (ss. 492-527) Chris Jenks (ed.), (çev. ed. İhsan Çapcıoğlu). Ankara: Birleşik Yay.
Torlak, Ö. (2000). Tüketim Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü. İstanbul: İnkılab Yayınları.
Veblen, T. (1994). The Theory of the Leisure Class: An Economic Study in the Evolution of Institutions. New York: Dover.
Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (çev. Zeynep Gürata). Ankara: Ayraç Yayınları.
Williams, R. (1976). Keywords. London: Hamper Colins.

APA	KAVAL M (2019). Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. , 151 - 166.
Chicago	KAVAL MUSA Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. (2019): 151 - 166.
MLA	KAVAL MUSA Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. , 2019, ss.151 - 166.
AMA	KAVAL M Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. . 2019; 151 - 166.
Vancouver	KAVAL M Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. . 2019; 151 - 166.
IEEE	KAVAL M "Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği." , ss.151 - 166, 2019.
ISNAD	KAVAL, MUSA. "Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği". (2019), 151-166.

APA	KAVAL M (2019). Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 151 - 166.
Chicago	KAVAL MUSA Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7, no.1 (2019): 151 - 166.
MLA	KAVAL MUSA Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.7, no.1, 2019, ss.151 - 166.
AMA	KAVAL M Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 7(1): 151 - 166.
Vancouver	KAVAL M Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 7(1): 151 - 166.
IEEE	KAVAL M "Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği." Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, ss.151 - 166, 2019.
ISNAD	KAVAL, MUSA. "Tüketim Kültürü ve Tasavvufi Zühd Geleneği". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/1 (2019), 151-166.