Yıl: 2019 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 251 - 298 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-09-2020

İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları

Öz:
Toplumsal yaşam denetimi zorunlu kılar. Toplumun üyelerinin norm algılayışı, gerek yaptırım korkusuyla gereksebaşkaca saiklerle normları içselleştirme düzeyleri, düzenin tesisini belirleyici başat faktörlerdendir. Pek çok sebepleaçıklanabilen norm ihlali, derecesi az ya da çok olsun, toplumsal yaşamın bir gerçekliği olarak karşımıza çıkar.Toplumun, işlevini bunalıma düşmeksizin sürdürebilmesi için norm ihlallerinin olabildiğince asgari düzeye çekilmesiarzu edilir. Bunun temini için de dışsal kontrol mekanizmalarına ihtiyaç duyulur. Bu çalışmada, yer yer moderntoplum yapısına, işleyişine atıf yapılmakla birlikte esasen ilkel toplumlarda düzeni tesis eden araçların ne olduğuaraştırılmaktadır. Bu da zaman zaman, toplumsal kontrol vasıtalarından biri olan ve ilkel toplumlarda mevcut olupolmadığı epey tartışmalı olan hukukun ‘ne’liğine ve niteliğine ilişkin değer yargısı geliştirilmesine zemin hazırlamaktadır.Bununla birlikte başka kültürlerdeki bireylerin düşünceleri ve davranışları, onların geliştirdiği değerler sisteminegöre incelenmelidir. Yani incelenen topluma o toplumun paradigmasıyla, dışarıdan değil içeriden, ön kabullerdenuzaklaşarak bakılması gerekir. Bu husus, bilimsel tavra sahip olabilmenin zorunlu koşuludur.
Anahtar Kelime:

Control Mechanisms in Primitive Societies

Öz:
Living as a society necessitates control. Conception of norms by the members of the society, internalization levels of the norms either due to the fear of sanctions or due to other motives, are one of the determining factors for maintaining the order. Violation of the norm, which can be explained by many reasons, occurs as a reality of the social life regardless of its gravity. Keeping the violation levels low is desired in order to enable the society to fulfill its function without falling prey to depression. External control mechanisms are needed in order to achieve this goal. This study examines the order maintenance tools of the primitive societies although it occasionally refers to the structure and functioning of the modern society. This effort also occasionally provides a basis for developing value judgments related to the whatness and the character of law existence of which is controversial in primitive societies as one of the tools of social control. Moreover, the thoughts and the behaviors of the individuals in other cultures need to be examined according to the value judgment systems developed by them. In other words, one needs to look at the examined society from within their paradigm, from the inside and not the outside, by straying away from presumptions. This is the precondition for a scientific attitude.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • AKAL, Cemal Bâli: Hukuk Nedir?, Ankara 2017.
  • AKAL, Cemal Bâli: İktidarın Üç Yüzü, B.7, Ankara 2014.
  • ARAL, Vecdi: Beklediğimiz ve Bizden Beklenen Adalet, İstanbul 2014.
  • ARSLAN, Ahmet: İbni Haldun, B.2, İstanbul 2014.
  • BADOU, Gérard: Hotanto Venüsü, Çev. Pınar Dirim, İstanbul 2003.
  • BAŞOĞLU, Muzaffer Şerif: Irk Psikolojisi, İstanbul 1943.
  • BENEDICT, Ruth: Kültür Kalıpları, Çev. Nilgün Şarman, İstanbul 2003.
  • BOTTOMORE, T. B.: Toplumbilim - Sorunlarına ve Yazınına İlişkin Bir Kılavuz, Çev. Ünsal Oskay, İstanbul 2015.
  • BOZKURT, Veysel: Değişen Dünyada Sosyoloji, B.6, Bursa 2011.
  • CAN, Cahit: Hukuk Sosyolojisinin Gelişim Yönü, Ankara 1996.
  • CAN, Cahit: Toplumsal İnsanın Evrensel Doğası ve Cinsel Suçlar, B.2, Ankara 2012.
  • CASSIRER, Ernst: İnsan Üstüne Bir Deneme - Devlet Efsanesi, Çev. Necla Arat, İstanbul 2005.
  • CEMAL, Mustafa: Eşitlikçi Toplumlar, İstanbul 1996.
  • CHAGNON, Napoleon A.: Yanomamö - Savaşa Doğanlar, Çev. Burcu Bölükbaşı, İstanbul 2004.
  • CLASTRES, Pierre: Devlete Karşı Toplum, Çev. Mehmet Sert, Nedim Demirtaş, B.4, İstanbul 2016.
  • CLASTRES, Pierre: Vahşi Savaşçının Mutsuzluğu, Çev. Alev Türker, Mehmet Sert, İstanbul 1992.
  • DELİCE, Aslan: Antropoloji Penceresinden Hukuk: Basit Toplumlarda Akrabalık İktidar ve Çıkar İlişkileri, İstanbul 2013.
  • DELİCE, Aslan: İlkel Toplumlarda Mübadele, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1998.
  • DESAI, I. P.: Crime-Primitive Law and some Social Anthropologists, Sociological Bulletin, Y.1954, C.3, Sa.2, s.28-41.
  • DIAMOND, Jared: Tüfek, Mikrop ve Çelik - İnsan Topluluklarının Yazgıları, Çev. Ülker İnce, B.21, Ankara 2010.
  • DRIBERG, J. H.: Primitive Law in Eastern Africa, Journal of the International African Institute, Y.1928, C.1, Sa.1, s.63-72.
  • DURKHEIM, Emile: Sosyolojik Metodun Kuralları, Çev. Enver Aytekin, B.2, İstanbul 1994.
  • EARLE, Timothy: Şefler Nasıl İktidara Geldiler, Çev. Burak Gürel, Demir Demiröz, İstanbul 2013.
  • ERGİL, Doğu: Toplum ve İnsan - Toplumbilimin Temelleri, İstanbul 2012.
  • FREUD, Sigmund: Totem ve Tabu, Çev. Hasan Can, Ankara 2014.
  • GLUCKMAN, Max: Politics, Law and Ritual in Tribal Society, B.3, Oxford 1971.
  • GÜRBÜZ, Ahmet: Hukuk ve Meşruluk - Meşru Hukukun Temel Unsurları, B.3, İstanbul 2013.
  • GÜRİZ, Adnan: Teorik Açıdan Mülkiyet Sorunu, Ankara 1969.
  • HAFERKAMP, Hans: Normların Oluşumu ve Gelişimi, Çev. Korkut Kanadoğlu, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Y.1995, C.2, s.130-141.
  • HALDUN, İbn-i: Mukaddime, Çev. Turan Dursun, C.1, B.4, İstanbul 2013.
  • HARRIS, Marvin: Yamyamlar ve Krallar - Kültürlerin Kökenleri, Çev. M. Fatih Gümüş, Ankara 1994.
  • HARTLAND, E. Sidney: Primitive Law, London 1924.
  • HOMANS, George C.: The Human Group, New York 2010.
  • KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem / CEMALCILAR, Zeynep: Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar (Sosyal Psikolojiye Giriş), B.17, Ankara 2015.
  • KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem: Şerif’i Tekrar Keşfetmek: Bir Kişisel Değerlendirme, Muzaffer Şerif’e Armağan - Muzaffer Şerif’ten Muzafer Sherif’e, Haz. Sertan Batur, Ersin Aslıtürk, İstanbul 2007, s.119-129.
  • KARDINER, Abram: The Individual and his Society, B.5, New York 1949.
  • KELSEN, Hans: Saf Hukuk Kuramı: Devlet ve Hukuk Özdeşliği, Çev. Cemal Bâli Akal, Devlet Kuramı, Der. Cemal Bâli Akal, B.5, Ankara 2018, s.425-456.
  • KELSEN, Hans: Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş, Çev. Ertuğrul Uzun, İstanbul 2016.
  • KELSEN, Hans: Society and Nature: A Sociological Inquiry, New Jersey 2000.
  • KOCH, Klaus-Friedrich: Law and Anthropology: Notes on Interdisciplinary Research, Law and Society Review, Y.1969, C.4, Sa.1, s.11-27.
  • KOJÈVE, Alexandre: Otorite Kavramı, Çev. Murat Erşen, İstanbul 2007.
  • KURTZ, Donald V.: Political Anthropology - Power and Paradigms, Colorado 2001.
  • LAMPE, Ernst Joachim: Hukukun Kavram ve Gelişmesi, Çev. Ahmet Ulvi Türkbağ, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, C.2, İstanbul 1995, s.26-47.
  • LEDVINKA, Tomáš: Bronislaw Malinowski and the Anthropology of Law, Bronislaw Malinowski’s Concept of Law, Ed. Mateusz Stępień, 2016, s.55-81.
  • LÉVI-STRAUSS, Claude: Irk, Tarih ve Kültür, Çev.: Haldun Bayrı, Reha Erdem, Arzu Oyacıoğlu, Işık Ergüden, B.3, İstanbul 1997.
  • LÉVY-BRUHL, Lucien: İlkel İnsanda Ruh Anlayışı, Çev. Oğuz Adanır, Ankara 2006.
  • LÉVY-BRUHL, Lucien: İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler, Çev. Oğuz Adanır, B.2, Ankara 2016.
  • LEWELLEN, Ted C.: Siyasal Antropoloji, Çev.: A. Erkan Koca, Ankara 2011.
  • LIEB, John: The Trobriandization of the Western World: Bronislaw Malinowski and the Sexual Revolution, Suomen Antropologi: Journal of the Finnish Anthropological Society, Y.2014, C.39, Sa.4, s.5-19.
  • LOWIE, Robert H.: Social Organization, New York 1963.
  • MACIONIS, John J.: Sosyoloji, Çev. Ed., Vildan Akan, 13. Basımdan Çev., Ankara 2015.
  • MALINOWSKI, Bronislaw: Bilimsel Bir Kültür Teorisi, Çev. Deniz Uludağ, Ankara 2016.
  • MALINOWSKI, Bronislaw: Büyü, Bilim ve Din, Çev. Saadet Özkal, B.2, İstanbul 2000.
  • MALINOWSKI, Bronislaw: Sex and Repression in Savage Society, London 1960.
  • MALINOWSKI, Bronislaw: Yabanıl Toplumda Suç ve Gelenek, Çev. Şemsa Yeğin, İstanbul 2016.
  • MAUSS, Marcel: Hibe - Arkaik Cemiyetlerde Mübadelenin Şekilleri ve Sebepleri, Çev. Sadri Etem, İstanbul 1934.
  • MORGAN, Lewis Henry: Eski Toplum, Çev. Ünsal Oskay, C.1, B.2, İstanbul 1994.
  • MORGAN, Lewis Henry: Eski Toplum, Çev. Ünsal Oskay, C.2, B.2, İstanbul 1998.
  • MORRIS, Charles G.: Psikolojiyi Anlamak, Çev. Ed. H. Belgin Ayvaşık, Melike Sayıl, Ankara 2002.
  • MORRIS, Desmond: Çıplak Maymun, Çev. Nuran Yavuz, B.6, İstanbul 1990.
  • MUELLER, Gerhard O. W.: Tort, Crime and the Primitive, The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science, Y.1955, C.46, Sa.53, s.303-332.
  • NEHER, Andrew: Maslow’s Theory of Motivation: A Critique, Journal of Humanistic Psychology, Y.1991, C.31, Sa.3, s.89-112.
  • NIEBURG, H. L.: Political Violence, New York 1969.
  • ÖRNEK, Sedat Veyis: 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, B.2, İstanbul 1988.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Etik Değerlendirme ve Sosyo-Etik Grup Yargısı, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, C.2, İstanbul 1995, s.148-158.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Hukuk Sosyolojisine Giriş, B.5, İstanbul 2012.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: İlkel Toplumlarda Toplumsal Kontrol: Hukuk Dışı Mekanizmalar ve İlkel Hukuk, B.2, İstanbul 2012.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Kişiliğin Önkoşulu Olarak Kamu Alanını Yeniden Düşünmek, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, C.14, İstanbul 2005, s.15-25.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Modern Toplum ve Hukuk Devleti, İstanbul 2008.
  • ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Yazılı Hukukun Hareket Noktası Olarak İlkel Hukuk, Anadolu Araştırmaları, Y.1990, Sa.12, s.55-82.
  • PEOPLES, James / BAILEY, Garrick: Humanity -An Introduction to Cultural Anthropology, St. Paul 1988.
  • PIRIE, Fernanda: The Anthropology of Law, Oxford 2013.
  • POSPÍŠIL, Leopold: Anthropology of Law - A Comparative Theory, New York 1971.
  • POSPÍŠIL, Leopold: Social Change and Primitive Law: Consequences of a Papuan Legal Case, American Anthropologist, Y.1958, C.60, Sa.5, s.832-837.
  • POSPÍŠIL, Leopold: The Kapauku Papuans and Their Kinship Organization, Oceania, Y.1960, C.30, Sa.3, s.188-205.
  • POSPÍŠIL, Leopold: The Kapauku Papuans of West New Guinea, B.2, New York 1978.
  • RADCLIFFE-BROWN, A. R.: Structure and Function in Primitive Society, New York 1965.
  • RADCLIFFE-BROWN, A. R.: The Andaman Islanders, New York 1964.
  • REDFIELD, Robert: İlkel Hukuk, Çev. Haydar Burak Gemalmaz, İÜHFM, Y.2002, C.60, Sa.1-2, s.287-308.
  • ROBERTS, Simon: Düzen ve Kargaşa: Hukuk Antropolojisine Giriş, Çev. A. Erkan Koca, Ankara 2010.
  • ROTH, Mitchel P.: Göze Göz - Suç ve Cezanın Küresel Tarihi, Çev. Barışhan Erdoğan, İstanbul 2017.
  • SAHLINS, Marshall: Taş Devri Ekonomisi, Çev. Taylan Doğan, Şirin Özgün, İstanbul 2010.
  • SAYGILI, Abdurrahman: Modern Devlet’in Çıplak Sureti, AÜHF Dergisi, Ankara Y.2010, C.59, Sa.1, s.61-97.
  • SCHAPERA, Isaac: A Handbook of Tswana Law and Custom, London 1970.
  • SCHWARTZ, Richard D. / MILLER, James C.: Hukuksal Evrimleşme ve Toplumsal Karmaşıklık, Çev. Sururi Aktaş, Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.1999, C.3, Sa.1, s.195-213.
  • SEAGLE, William: Primitive Law and Professor Malinowski, American Anthropologist, Y.1937, C.39, Sa.2, s.275-290.
  • SENNETT, Richard: Otorite, Çev. Kamil Durand, B.4, İstanbul 2014.
  • SERVICE, Elman R.: The Hunters, Ed. Marshall D. Sahlins, New Jersey 1966.
  • STĘPIEŃ, Mateuzs: Malinowski’s Multidimensional Conception of Law: Beyond Common Misunderstandings, Bronislaw Malinowski’s Concept of Law, Ed. Mateusz Stępień, 2016, s.39-54.
  • ŞAHİN-CEYLAN, Şule: Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, İstanbul 2009.
  • ŞAHİN-CEYLAN, Şule: Kitap Değerlendirmesi: Yabanıl Toplumda Suç ve Gelenek, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.2009, C.4, Sa.2, s.175-189.
  • ŞENEL, Alâeddin: İlkel Topluluktan Uygar Topluma - Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi, B.6, Ankara 2001.
  • ŞENEL, Alâeddin: Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi, B.2, Ankara 2009.
  • ŞENEL, Alâeddin: Siyasal Düşünceler Tarihi -Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş-, B.3, Ankara 2011.
  • ŞERİF, Muzaffer: Sosyal Kuralların Psikolojisi, Çev. İsmail Sandıkçıoğlu, İstanbul 1985.
  • UYGUN, Oktay: Devlet Teorisi, İstanbul 2014.
  • ÜNSAL, Artun: Anadolu’da Kan Davası - Yaşamak için Öldürmek, Çev. Niyazi Öktem / Emre Öktem, B.3, İstanbul 2006.
  • VALENTIM, Joaquim Pires: Sherif’in Teorik Görüşleri ve Gruplar Arası İlişki Çalışmaları: Olumlu Bir Karşılıklı Bağımlılık İçin Notlar, Çev. Sertan Batur, Muzaffer Şerif’e Armağan - Muzaffer Şerif’ten Muzafer Sherif’e, Haz. Sertan Batur, Ersin Aslıtürk, İstanbul 2007, s.179-192.
  • WACKS, Raymond: Philosophy of Law: A Very Short Introduction, Oxford 2006.
  • WELLS, Calvin: Sosyal Antropoloji Açısından İnsan ve Dünyası, Çev. Bozkurt Güvenç, B.2, İstanbul 1984.
  • ZUBRITSKI, Y. / MITROPOLSKI / KEROV, V.: İlkel Topluluk - Köleci Toplum - Feodal Toplum, Çev. Göksu Birol, Ankara 2016.
APA AKYÜZ U (2019). İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. , 251 - 298.
Chicago AKYÜZ UMUT İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. (2019): 251 - 298.
MLA AKYÜZ UMUT İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. , 2019, ss.251 - 298.
AMA AKYÜZ U İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. . 2019; 251 - 298.
Vancouver AKYÜZ U İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. . 2019; 251 - 298.
IEEE AKYÜZ U "İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları." , ss.251 - 298, 2019.
ISNAD AKYÜZ, UMUT. "İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları". (2019), 251-298.
APA AKYÜZ U (2019). İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 251 - 298.
Chicago AKYÜZ UMUT İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, no.2 (2019): 251 - 298.
MLA AKYÜZ UMUT İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.5, no.2, 2019, ss.251 - 298.
AMA AKYÜZ U İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 5(2): 251 - 298.
Vancouver AKYÜZ U İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 5(2): 251 - 298.
IEEE AKYÜZ U "İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları." Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5, ss.251 - 298, 2019.
ISNAD AKYÜZ, UMUT. "İlkel Toplumlarda Kontrol Mekanizmaları". Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5/2 (2019), 251-298.