Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey

OYMAN, Tolga; SAVAŞÇIN, M. Yılmaz

Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey

M. Yılmaz SAVAŞÇIN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, İzmir, Türkiye)

Tolga OYMAN (Girilmedi)

Turkish Journal of Earth Sciences

11 0

Yıl: 1998 Cilt: 7 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 201 - 214 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey

Öz:

Batı ve Orta Anadolu'daki en genç alpin magmatizma (Miyosen - Kuaterner),batıdan doğuya doğru, özgün istifler sunan, üç ayrı yaşıt volkanik topluluk olarak sınıflandırılır. Bunlar sırası ile Batı Anadolu Volkanik Birliği (WAV) , KG uzanımlı Kırka - Afyon -İsparta Alkali Volkanitleri (KAIAV) ve Orta Anadolu Volkanik Birliği (CAVP) olarak tanımlanırlar. WAV ve CAVP istifleri kalk alkali volkanizma ile başlarlar ve Orta Miyosen sonrasında, genç grabenler içinde yüzlekleyen şosonitik - alkali kayalara dönüşerek eylemlerini sürdürürler. Oysa KAIAV istifi, baştan sona, hiçbir kalk alkali katkı olmaksızın, tümü ile alkali karakterlidir. Bu alkali dizilim, en kuzeyde Kırka' dan başlayarak, güneye doğru, Kırka-Afyon-Isparta Yapısal Çizgiselliği (KAIST) boyunca üç aşamada, gençleşerek yüzlekler (Kırka 21-17 m.y., Afyon 14 -8 m.y. ve Isparta 4.7-4.0 m.y.). Volkanizma her üç bölgede, önce riyolitik-trakitik ana kütle ile (potasik "K") başlar ve izleyen yüksek potasik (HK) ve ultra potasik (UK) dayk ve domlar (fonolit, lösit fonolit, lösitit, lamproitik : kayalar vb.) ile son bulur. KAIST Batı ve Orta Anadolu arasındaki, fay ve volkanizma denetimli, KG uzanımlı sınır çizgisidir. Aynı çizgisellik, Helenik ve Kıbrıs yayları arasındaki konumu ile bu iki yayı ayıran sınır çizgisi olarak da tanımlanabilir. Bu nedenle, oblik karakterli ve KG uzanımlı olan bu fay sistemi, ilk kez bu çalışma kapsamında, Helenik ve Kıbrıs yay sistemlerini birbirinden ayıran, transform fay sistemi olarak tanımlanmıştır. Aynı çizgisellik (KAIST), Menderes (B. Anadolu) ve Kırşehir (Orta Anadolu) masifleri için de ayrım çizgisi olarak düşünülebilir. KAIAV istifinde gözlenemiyen kalk alkali volkanizmanın, B. ve Orta Anadolu'da (Menderes ve Kırşehir Masifleri) volkanizmanın başlangıcında, önemli boyutlarda yeralmasının, masifler ile kalk alkalilerin ilişkilerini yansıtan bir anlamı olması beklenir. Bir başka anlatımla, WAV ve CAVP volkanizması ile, KAIAV ürünlerinin, farklı tektoniklerin ve farklı kaynak malzemelerinin türevleri olması gerekir. KAIST oblik bir sistem olarak, normal faylanmalar sürecinde sedimenter yığışımları, doğrultu atımlı faylanmalar (dekstral) sürecinde ise, alkali volkanitlerin yüzleklemesini gerçekleştiren hareketler olarak tanımlanır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anastakis, G. and Kelling, G., 1991. Tectonic connection of the Hellenicand Cyprus arcs and related geotectonic elements. Marine Geology, 97,261-277.
Barka, A., Reilinger, R., şaroğlu, F., şengör, A.M.C.,1997. The IspartaAngle: Its evolution and importance in the tectonics of the EasternMediterranean Region. In < Inter. Earth Sci. Colloq. on the AegeanRegion-IESCA 95,Proceedings >eds. Piskin, Ergun, Savascın, Tarcan,Vol.1, 3-17.
Besang, C., Eckhardt, F.J., Harre, W. and Muller, P., 1977.Radiometrische Altersbestimmungen an Neogenen Eruptivgesteinen derTurkei. Geol. Jahrb., Rheie B, 25: 3-36.
Dilek, Y., Thy, P.,Moores, E.M. and Ramsden, T.W., 1990. Tectonicevolution of the Troodos ophiolite within the Tethyan framework:Tectonics, Vol. 9/4, 811-823.
Dilek, Y. and Rowland, J., 1993, Evolution of the conjugate passivemargin pair in Mesozoic southern Turkey. Tectonics, Vol. 12/4, 954-970.
Druitt, T.H., Brenchley, P.J., Gokten, Y.E. and Francviglia, V., 1995. LateQuaternary rhyolitic eruptions from the central Turkey. J. Geol. Soc.London, 152, 655-667.
Foley, S.F., Venturelli, G., Green, D.H. and Toscani, L., 1987, Theultrapotassic rocks: characteristics, classification and constraints forpetrogenetic models. Earth Sci. Rev., 24, 81-134
Francalanci, L., Civetta, L., Innocenti, F. and Manetti, P., 1990, Tertiary-Quaternary alkaline magmatism of the Aegean-Western Anatolian area: apetrological study in the light of new geochemical and isotopic data. In <Intern. Earth Sci. Colloq. on the Aegean Region - IESCA 90,Proceedings> eds. Savascın and Eronat, Vol.II,385-396.
Glover, C.P. and Robertson, A.H.F., 1995, Tectonics and sedimentaryevolution of the Aksu Basin, S. Turkey during the Pliocene andQuaternary. Second Intern. Symp. on the Geology of the EasternMediterranean Region - Israel. Abstracts,7 pp.
Gülen, L., 1990, Isotopic characterisation of Aegean Magmatism andgeodynamic evolution of the Aegean Subduction. In <Intern. Earth Sci.Collq. on the Aegean Region - IESCA 90, Proceedings> eds. Savaşçın andEronat, Vol. II, 143-166.
Kaya, O., 1981, Miocene reference section for the coastal part of WestAnatolia. Newsl. Strathigr. 10, 164-191.
Kaya, O., 1982, Tersiyer syrt yitmesi: Doğu Ege Bölgelerinin yapısı vemagmatikligi icin olası bir mekanizma. T.J.K. Batı Anadolu’nun genctektonigi ve volkanizması. Panel Kitabı, 39-58.
Keller, J., 1983, Potassic volcanism of the Mediterranean area. Journ.Volcan., Geotherm. Res., 18, 321-335.
Keller, J. and Villari, L., 1972, Rhyolitic ignimbrites in the region ofAfyon (Central Anatolia), Bull. Volcan., 36/4, 342-358.
Kissel, C., Laj, C., Poisson, A., Savascın, M.Y., Simeakis, K. And Mercier,L., 1986, Paleomagnetic evidence for Neogene rotational deformationsin the Aegean Domain. Tectonics, 5, 783-795.
Lefevre, C., Bellon, H. And Poisson, A., 1983, Presence de leucitites dansle volcanisme Pliocene de la region d’ Isparta (TauridesOccidentales,Turquie): C.R. Acad. Sc. Paris, t 297, 367-372.
Le Pennec, J.-L, Temel, A., Druitt, T., Froger, J.-L., Aydar, E., Bourdier,J.-L., Camus, G. And Gundogdu, N. 1994, The Neogene to QuaternaryIgnimbritic Field of Cappadocia, Intern.Volc. Congress IAVCEI Ankara 94,Excursion Guide, 29 pp.
Mc Kenzie, D.P., 1970, Plate Tectonics of the Mediterranean Region.Nature 226, 239-248.
Mitchell, R.H. and Bergman, S.C., 1995, Petrology of Lamproites.Pentium Press, New York and London, 447 pp.
Özgür, N., Pekdeger, A. And Schneider, H.J., 1990, Pliocene volcanismin the Golcuk area, Isparta / Western Taurides. In < Intern. Earth Sci.Collq. On the Aegean Region - IESCA 90, Proceedings> eds. Savaşçınand Eronat, Vol.II, 411-419.
Öztürk, E.M., 1989, Balcıkhisar - Karaadilli (Afyon) - Derekoy (Isparta)dolayının jeolojisi. M.T.A. Unpublished. Report.
Rotstein, Y., 1984, Counterclockwise rotation of the Anatolian Block.Tectonophysics, 108, 141-177.
Savaşçın, M.Y., 1990, Magmatic activities of Cenozoic compressionaland extensional tectonic regime in Western Anatolia. In <Intern. EarthSci. Collq. On the Aegean Region - IESCA 90, Proceedings> eds.Savaşçın and Eronat, Vol.II, 420-434.
Savaşçın, M.Y. and Birsoy, R., 1993, Geochemical setting andhydrochemical evolution of three modern saline lakes in Central Anatolia.Bull. Geol. Soc. Greece, XXVIII / 3, 485-497.
Savaşçın, M.Y., Birsoy, R., Dağ, N. And Nohutcu, E., 1994, Kırka-Afyon-Isparta structural trend and alkaline rock associations, Anatolia. Bull.Geol. Soc. of Greece, XXX/3, 89–98.
Savaşçın, M.Y. and Guleç, N., 1990, Relations between magmatic andtectonic activities in Western Turkey, Geological and geochemical featureswith examples from the coastal section. In <Intern. Earth Sci. Collq. Onthe Aegean Region -IESCA 90, Proceedings> eds.Savascın andEronat,Vol.II, 300-313.
Savaşçın, M.Y., Francalanci, L., Innocenti, F., Manetti, P., Birsoy, R., Dag,N., 1997, Miocene- Pliocene Potassic Ultrapotassic Volcanism of theAfyon-Isparta Region (Central-Western Anatolia, Turkey): petrogenesisand geodynamic implications. In < Intern. Collq. on the Aegean Region -IESCA 95,Proceedings > eds. Pişkin, Ergun, Savaşçın and Tarcan. Vol. II,487 - 502.
Seyitoğlu, G. And Scott, B.C., 1992, Late Cenozoic volcanic evolution ofthe Northeastern Aegean Region. Journ. of Volcanol. And Geotherm.Resear., 54, 157-176.
Sunder, M., 1982, Kırka (Eskisehir) cevresinin jeolojisi ve Sarıkaya boratyataklarının olusumu. TUBITAK 7. Bil. Kongr. Yerblm. Sek. TebliglerKitabı,105-117.
Tankut, A., 1993, Tertiary Volcanism in NW Central Anatolia. IAVCEI1993 - Camberra, Abstracts, p. 113.
Taymaz, T., Jackson, J. and Mc Kenzie, 1991, Active tectonics of thecentral Aegean Sea, Geophys. J. Int., 106, 433-490.
Yağmurlu, F., Savaşçın, M.Y. and Ergun, M., 1997, Relation of alkalinevolcanism and active tectonism within the evolution of Isparta Angle, SW-Turkey, Journ. of Geology,Vol.105, in print.
Yılmaz, Y., 1989, An approach to the origin of young volcanic rocks ofWestern Turkey, In < A.M.C.şengör (ed), Tectonic Evolution of theTethyan Region, Kluwer Academic Publishers>,159-189.

APA	SAVAŞÇIN M, OYMAN T (1998). Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. , 201 - 214.
Chicago	SAVAŞÇIN M. Yılmaz,OYMAN Tolga Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. (1998): 201 - 214.
MLA	SAVAŞÇIN M. Yılmaz,OYMAN Tolga Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. , 1998, ss.201 - 214.
AMA	SAVAŞÇIN M,OYMAN T Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. . 1998; 201 - 214.
Vancouver	SAVAŞÇIN M,OYMAN T Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. . 1998; 201 - 214.
IEEE	SAVAŞÇIN M,OYMAN T "Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey." , ss.201 - 214, 1998.
ISNAD	SAVAŞÇIN, M. Yılmaz - OYMAN, Tolga. "Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey". (1998), 201-214.

APA	SAVAŞÇIN M, OYMAN T (1998). Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 7(3), 201 - 214.
Chicago	SAVAŞÇIN M. Yılmaz,OYMAN Tolga Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences 7, no.3 (1998): 201 - 214.
MLA	SAVAŞÇIN M. Yılmaz,OYMAN Tolga Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, vol.7, no.3, 1998, ss.201 - 214.
AMA	SAVAŞÇIN M,OYMAN T Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences. 1998; 7(3): 201 - 214.
Vancouver	SAVAŞÇIN M,OYMAN T Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences. 1998; 7(3): 201 - 214.
IEEE	SAVAŞÇIN M,OYMAN T "Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey." Turkish Journal of Earth Sciences, 7, ss.201 - 214, 1998.
ISNAD	SAVAŞÇIN, M. Yılmaz - OYMAN, Tolga. "Tectono- magmatic evolution of alkaline volcanics at the Kırka- Afyon- Isparta structural trend, SW Turkey". Turkish Journal of Earth Sciences 7/3 (1998), 201-214.