Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 188 - 203 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17829/turcom.489630 İndeks Tarihi: 10-09-2020

Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği

Öz:
Dergiler fikir, sanat, kültür ve edebiyat gibi çeşitli konularda kapsamlı bir yapıya sahip olarak okuyucularınazengin bir içerik sunan kitle iletişim araçlarıdır. Bu çalışmada, Tek Partili dönemde yayın hayatına başlayan vemuhalif bir fikir ve sanat dergisi olan Hareket dergisinin 1939 yılı süresince yayınlanan sayıları, milliyetçilikve din bağlamında incelenmiştir. Çalışmada, nitel veri analizi ve içerik analizi olmak üzere iki ayrı yöntemkullanılmıştır. Nitel veri analiziyle ulaşılan dergi yayınları, içerik analizi yöntemiyle milliyetçilik ve dintemaları çerçevesinde analiz edilmiştir. Dergide, milliyetçilik, Müslüman Türk’ün vatanı olarak Anadolu,ahlak ve hareket felsefesi gibi temalar çerçevesinde okuyuculara belli bir fikir verme amacı güdülmüştür.Bu bağlamda çalışma, Tek Partili dönemde yayın hayatına başlayan bir fikir sanat dergisi olan Hareketdergisi hakkında betimleme ve bakış açısı sunmaktadır. Araştırma sonucunda, Hareket dergisinde dinin,hareket felsefesi bağlamında, mücadeleci ve aksiyona yönelik boyutuyla ön planda olduğu görülmüştür.Türk toplumunun, kendi kültürel dinamikleri içinde din ve ahlak bütünlüğüyle gerçekleşebileceğisavunulurken, geri kalmışlığın ana sebeplerinin milliyetçilik, din ve ahlaki konulardaki yozlaşmadankaynaklandığı iddiasına ulaşılmıştır. Batılılaşmanın ve seküler düşünce yapısının hakim olduğu Tek Partilidönemin ideolojisine muhalif olarak da, Rönesans’ın ancak bir medeniyetin kendine özgü değerleriylegerçekleşebileceği fikri ön plana çıkarılmıştır.
Anahtar Kelime:

Literary and Artistic Magazine Publishing in Turkey: The First Period Sample of Hareket Magazine

Öz:
The magazines are types of publications that present to its readers a rich content and have a comprehensive structure on various topic such as idea, art, culture and literature. The Hareket Magazine, which started publishing life in Turkey’s single-party period (1923-1950), is a critical idea and art magazine. In this study, the issues of Hareket Magazine published in 1939 were analyzed in the context of conservatism, nationalism and religion. Two separate methods were used in the study; qualitative data analysis and content analysis. The magazine publications reached through qualitative data analysis were analyzed by means of content analysis method within the frame of “nationalism” and “religion”. The magazine aims to give a specific idea for readers in the sense of nationalism, Anatolia as a homeland of Muslim Turks, morals and movement philosophy. In this context, the study provides a perspective and description generally about Hareket Magazine which was on literature and art and was published in the single party regime. As a result of the research, the opposition stance of the Hareket journal in the conditions of publication of the Single Party period and its contribution to the intellectual-artistic magazine publishing was evaluated in terms of nationalism and religion issues.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ataizi. M. (2012). İçerik analizi. N. S. Sever ve N. B. İspir (Haz.), İletişim araştırmaları içinde (s. 136-151). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Aydeniz, H. (2005). 1975-1980 dönemi sosyo-kültürel ortamında birikim dergisinin yeri ve önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Aydoğdu, H. (2009). “Ahlak filozofu” ve “hareket adamı” olarak Nurettin Topçu. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (40), 439-462.
  • Babacan, M. E. (2009). Birikim dergisi ve dergi etrafında gelişen din tartışmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Barutçu, Z. (2012). Tek parti döneminde muhalif bir dergi: “Yurt ve Dünya”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bir düşünce ve yarınki Türkiye tasarımı olarak Hareket Dergisi ve Nurettin Topçu. (2006). Hece, 10(109).
  • Birgül, M. F. (2017). İlk dönem (1939) hareket: Bir ‘sokratik’ ve ilk müslüman muhalif. M. Kara (Haz.), Yıldırım’ın huzurunda Nurettin Topçu içinde (s. 195-209). Bursa: Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Balaban Salı, J. (2012). İletişim araştırmalarında nitel yöntemler. N. S. Sever ve N. B. İspir (Haz.), İletişim araştırmaları içinde (s. 114-134). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2006). Nurettin Topçu hareketi. [Nurettin Topçu özel sayısı]. Hece, (109),360-366 . Ertunç, A. C. (2005). Cumhuriyet tarihi. İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Günaydın, Y. T. (2006). Hareket dergisi dizini. [Nurettin Topçu özel sayısı]. Hece Dergisi, (109),561-635 .
  • İlhan, O. A. (2011). Cumhuriyet ideolojisinin oluşmasında kadro dergisi ve kadro hareketinin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İnsel, A. (2011). Giriş. Modern Türkiye’de siyasi düşünce 2, Kemalizm içinde (17-27) İstanbul: İletişim Yayınları.
  • İslamoğlu, A. H. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Kara, İ. (2009). Nurettin Topçu. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Meriç, C. (2010). Bu ülke. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mollaer, F. (2006). Türk sosyalizmine bir katkı. Hece: Nurettin Topçu Özel Sayısı içinde, 10(109).
  • Ünal, K. Y. (2015). Hareket mecmuası indeksi (1939-1953) Bir Rönesans Hareketi’nin işaretleri. Hareket Dergisi (1939-1943). Kara İ. (Haz.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Tatoğlu, H. (2014). “Türkiye’de sekülerizme karşı ilk yasal muhalefetin oluşumu: demokrasiye geçiş sürecinde Büyük Doğu dergisi (1945-1950)”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Topçu, N. (2015a). Nurettin Topçu’nun Hareket dergisine dair iki yazısı: Hareketin otuz yılı. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde ( XV-XVIII). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015b). Rönesans hareketleri. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 1). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015c). Hareket felsefesi. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 26). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015ç). Vatandaş ahlâkı. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 48). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015d). İçtimai sınıflar. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 63-64). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015e). Bizde milliyet hareketleri. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 77). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015f). Zorba-esir medeniyetler. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 97). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015g). Neslimizin tarihi. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 162). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (2015ğ). Benliğimiz. İ. Kara (Haz.), Hareket dergisi (1939-1943) içinde (s. 114-116). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topçu, N. (1997). Yarınki Türkiye. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Topuz, H. (2003). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Toprak, Z. (1984). “Türkiye’de fikir dergiciliğinin yüz yılı.” İçinde: Türkiye’de Dergiler Ansiklopediler (1849-1983), İstanbul: Gelişim Yayınları, 1984. S.13-54. https://www.academia.edu/16078741/T%C3%BCrkiyede_ Fikir_Dergicili%C4%9Finin_Y%C3%BCz_Y%C4%B1l%C4%B1. 03.08.2017 tarihinde adresinden ulaşılmıştır.
  • Toprak, Z. (2004). “Türkiye’de Muhalefetin Doğuşu: II.Dünya Savaşı ve Tek Parti’nin Sonu,” Toplumsal
  • Tarih, sayı 121, s.70-75. http://www.academia.edu/18490049/T%C3%BCrkiye_de_Muhalefetin_ Do%C4%9Fu%C5%9Fu_II._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1_ve_Tek_Parti_nin_Sonu.
  • Vahapoğlu, S. (2006). “Hareket Dergisi’nin Türk fikir hayatındaki etkileri”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
APA İHTİYAR B (2018). Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. , 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
Chicago İHTİYAR Bilgehan Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. (2018): 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
MLA İHTİYAR Bilgehan Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. , 2018, ss.188 - 203. 10.17829/turcom.489630
AMA İHTİYAR B Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. . 2018; 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
Vancouver İHTİYAR B Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. . 2018; 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
IEEE İHTİYAR B "Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği." , ss.188 - 203, 2018. 10.17829/turcom.489630
ISNAD İHTİYAR, Bilgehan. "Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği". (2018), 188-203. https://doi.org/10.17829/turcom.489630
APA İHTİYAR B (2018). Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online), 0(31), 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
Chicago İHTİYAR Bilgehan Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online) 0, no.31 (2018): 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
MLA İHTİYAR Bilgehan Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online), vol.0, no.31, 2018, ss.188 - 203. 10.17829/turcom.489630
AMA İHTİYAR B Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online). 2018; 0(31): 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
Vancouver İHTİYAR B Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online). 2018; 0(31): 188 - 203. 10.17829/turcom.489630
IEEE İHTİYAR B "Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği." Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online), 0, ss.188 - 203, 2018. 10.17829/turcom.489630
ISNAD İHTİYAR, Bilgehan. "Türkiye’de Fikir Sanat Dergiciliği: İlk Dönem Hareket Dergisi Örneği". Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Online) 31 (2018), 188-203. https://doi.org/10.17829/turcom.489630