AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması

ÇAYLI, NURAN AYDEMIR; YAKIN, İbrahim; ARSLAN, Hatice Sevgi

AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması

NURAN AYDEMIR ÇAYLI, (İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İzmir, Türkiye)

İbrahim Yakın, (İzmir Ekonomi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İzmir, Türkiye)

Hatice Sevgi Arslan (İzmir Ekonomi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İzmir, Türkiye)

Psikoloji çalışmaları (Online)

8 2

Yıl: 2018 Cilt: 38 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 73 - 93 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-09-2020

AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması

Öz:

Bu çalışma, AIDS’e dair bilgi ve tutumları ölçmek için kullanılabilecek Türkiye’yehas iki ayrı ölçek geliştirmeyi ve bunları psikometrik açıdan değerlendirmeyihedeflemektedir. Bu amaçla, 37 maddelik bir bilgi ölçeği ve 23 maddelik birtutum ölçeği, İzmir’in farklı üniversitelerinde okuyan yaşları 17 ve üstü olan1025 öğrenciye kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılarak testedilmiştir. Bilgi ölçeğinin madde ve faktör analizlerinden sonra ölçekten 16madde çıkarılmıştır. Oblik döndürme sonucu, varyansın %34’ünü açıklayanüç temel bileşen olduğunu göstermiştir. Bilgi ölçeğinin güvenirliğini sınamakiçin Kuder-Richardson-20 katsayısı hesaplanmış ve .76 olarak bulunmuştur.Tutum ölçeği için faktör analizi yapıldıktan sonra 6 madde çıkarılmıştır. Oblikdöndürme, varyansın %42.43’ünü açıklayan iki temel bileşeni ortaya çıkarmıştır.Ölçeğin Cronbach alfa değeri .90 olarak bulunmuştur. İki ölçek arasındaki ilişkiincelendiğinde ise, AIDS konusunda daha fazla bilgiye sahip kişilerin AIDS’ekarşı daha olumlu tutuma sahip olduğu gözlenmiştir. Özgün olarak geliştirilmiş 21maddeden oluşan AIDS Bilgi ve 17 maddeden oluşan AIDS Tutum ölçekleriningeçerlik ve güvenirliğine dair elde edilen bulgular, ölçeklerin ileride yapılacakaraştırmalarda kullanılmak için uygun olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Developing AIDS Knowledge and AIDS Attitude Scales and Assessing Their Reliability and Validity

Öz:

The present study aims to develop de novo scales to assess the level of knowledge of and attitude toward acquired immunodeficiency virus (AIDS) among the Turkish population. For this purpose, a 37-item knowledge scale and a 23- item attitude scale were developed and tested by using convenience sampling of undergraduate students (N = 1025) aged ≥17 years from five universities in Izmir. After evaluating item difficulty and item discrimination, 12 items were excluded, and during factor analyses, four additional items were omitted from the knowledge scale. Oblique rotation resulted in three underlying factors that explain 34% of the variance. As a reliability assessment, the Kuder–Richardson-20 coefficient was found to be .76. For the attitude scale, six items were omitted after factor analyses. Oblique rotation showed two underlying components that explained 42.43% of the variance. For internal reliability, Cronbach’s alpha was found as.90. Additionally, to test the relation between the scales, correlation analyses were performed, and it was found that the more knowledge of AIDS people have, the more positive their attitudes are toward it. As a conclusion, both a 21-item AIDS Knowledge scale and a 17-item AIDS Attitude scale have acceptable psychometric values and both can be used in future research..

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abdi, I. A., Ereg, D., Ali, M., & Rahlenbeck, S. I. (2013). Knowledge and attitudes about AIDS/HIV in a semi-nomadic population in Somaliland. J Community Health, 38(2), 246–249. https://doi. org/10.1007/s10900-012-9606-4
Acaroğlu, R. (2007). Knowledge and attitudes of mariners about AIDS in Turkey. Journal of the Association of Nurses in AIDS Care, 18(1), 48–55. https://doi.org/10.1016/j.jana.2006.11.007
Akin, S., Mendi, B., Mendi, O., & Durna, Z. (2013). Turkish nursing students’ knowledge of and attitudes towards patients with HIV/AIDS. Journal of Clinical Nursing, 22(23–24), 3361–3371. https://doi.org/10.1111/jocn.12378
Avcıkurt, A. S. (2014). Evaluation of knowledge and attitudes on HIV/AIDS of Balıkesir University student. Balıkesir Health Sciences Journal, 3(2), 81–86. https://doi.org/10.5505/bsbd.2014.83703
Aydemir, N. (2011). Familiarity with, knowledge of, and attitudes toward epilepsy in Turkey. Epilepsy & Behavior, 20, 286–290. https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2010.09.030
Aydemir, N. (2008). Developing two different measures for assessing knowledge of and attitudes toward epilepsy for the Turkish population. Epilepsy and Behavior, 12(1), 84–89. https://doi.org/10.1016/j. yebeh.2007.07.018
Çimen, S. Bahar, Z., Öztürk, C. ve Bektaş, M. (2005). AIDS tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1(1), 1–11.
Cok, F., Gray, L. A., & Ersever, H. (2001). Turkish university students’ sexual behaviour, knowledge, attitudes and perception of risk related to HIV/AIDS. Culture, Health & Sexuality, 3(1), 81–99. https://doi.org/10.1080/136910501750035699
Çuhadaroğlu, A. (2016). The effects of sex education on psychological counselling students in Turkey. Sex Education, 17(2), 1–11. https://doi.org/10.1080/14681811.2016.1164132
Deacon, H. (2006). Towards a sustainable theory of health-related stigma: Lessons from the HIV/ AIDS Literature. Journal of Community & Applied Social Psychology, 16, 418–425. https://doi. org/10.1002/casp.900
Fernandes, P. T., Salgado, P. C., Noronha, A. L., Barbosa, F. D., Souza, E. A., Sander, J. W., & Li, L. M. (2007). Prejudice towards chronic diseases: Comparison among epilepsy, AIDS and diabetes. Seizure, 16(4), 320–323. https://doi.org/10.1016/j.seizure.2007.01.008
Gańczak, M., Barss, P., Alfaresi, F., Almazrouei, S., Muraddad, A., & Al-Maskari, F. (2007). Break the silence: HIV/AIDS knowledge, attitudes, and educational needs among Arab university students in United Arab Emirates. Journal of Adolescent Health, 40(6), 572–578. https://doi.org/10.1016/j. jadohealth.2007.01.011
Gökengin, D., Yamazhan, T., Özkaya, D., Aytuğ, S., Ertem, E., Arda, B., & Serter, D. (2003). Sexual knowledge, attitudes, and risk behaviors of students in Turkey. Journal of School Health, 73(7), 258–263.
Haroun, D., Saleh, O. E., Wood. L., Marzouqi. N. A., & Anouti, S. (2016). Assessing knowledge of, and attitudes to, HIV/AIDS among university students in the United Arab Emirates. Plos One, 11(2), 1–11. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0149920
Kasapoğlu, A., & Kuş, E. (2008). The role of gender in the stigmatization of people living with HIV/AIDS in Turkey. Journal of Gender Studies, 17(4), 359–368. https://doi.org/10.1080/09589230802473390
Kelly, G. F. (2008). Sexuality Today (9th eds). New York, NY: McGraw-Hill.
King, B. M. (2012). Human Sexuality Today (7th eds). London, UK: Pearson.
Kobeissi, L., El Kak, F. H., Khawaja, M., & Khoshnood, K. (2015). HIV/AIDS-related knowledge and its association with socioeconomic status among women: Results of Lebanese survey for family health (PAPFAM) 2004. Asica-Pasific Journal of Public Health, 27(2), 734–745. https://doi. org/10.1177/1010539511431299
Montazeri, A. (2005). AIDS knowledge and attitudes in Iran: results from a population based survey in Tehran. Patient Education and Counseling, 57(2), 199–203. https://doi.org/10.1016/j.pec.2004.05.014
Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory. New York, NY: McGraw-Hill.
Peltzer, K., & Pengpid, S. (2017). Knowledge about, attitude toward, and practice of skin lightening products use and its social correlates among university students in five Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) countries. International Journal of Dermatology, 56(3), 277–283. https:// doi.org/10.1111/ijd.13518
Petro-Nustas, W. (2000). University students’ knowledge of AIDS. International Journal of Nursing Studies, 37(5), 423–433. https://doi.org/10.1016/S0020-7489(00)00022-5
Rickles, N. M., Furtek, K. J., Malladi, R., Ng, E., & Zhou, M. (2016). Pharmacy student attitudes and willingness to engage in care with people living with HIV/AIDS. American Journal of Pharmaceutical Education, 80(3), 1–10. https://doi.org/10.5688/ajpe80345
Sadeghi, M., & Hakimi, H. (2009). Iranian dental students’ knowledge of and attitudes towards HIV/ AIDS patients. Milieu in Dental School and Practice, 73(6), 740–745.
Siyez, D. M., & Siyez, E. (2009). Evaluation of the knowledge levels of university students about sexually transmitted diseases. Turkish Journal of Urology, 35(1), 49–55.
Turhan, O., Senol, Y., Baykul, T., Saba, R., & Yalçın, A. N. (2010). Knowledge, attitudes and behavior of students from a medicine faculty, dentistry faculty, and medical technology Vocational Training School toward HIV/AIDS. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 23(2), 153–160.
UNAIDS. (2017). Data 2017 Report. www.unaids.org/en/resources/documents/2017/2017_data_book T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2016). Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı istatistikleri. Ankara:Yazar. http://www.thsk.gov.tr/component/k2/353-istatiksel-veriler/bulasicihastaliklar-daire-baskanligi-istatiksel-veriler.html adresinden Şubat 2018 tarihinde edinilmiştir.
Wilson, C. G., Wright, P. F., Safrit, J. T., & Rudy, B. (2010). Epidemiology of HIV infection and risk in adolescents and youth. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 54(1), 5–6. https://doi. org/10.1097/QAI.0b013e3181e243a1
Yazganoğlu, K. D., Özarmağan, G., Tozeren, A., & Özgülnar, N. (2012). Knowledge, behavior and attitudes of university students toward sexually transmitted infections. Journal of Turkderm Archives of the Turkish Dermatology, 46, 20–25. https://doi.org/10.4274/turkderm.31957

APA	ÇAYLI N, YAKIN İ, ARSLAN H (2018). AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. , 73 - 93.
Chicago	ÇAYLI NURAN AYDEMIR,YAKIN İbrahim,ARSLAN Hatice Sevgi AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. (2018): 73 - 93.
MLA	ÇAYLI NURAN AYDEMIR,YAKIN İbrahim,ARSLAN Hatice Sevgi AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. , 2018, ss.73 - 93.
AMA	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. . 2018; 73 - 93.
Vancouver	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. . 2018; 73 - 93.
IEEE	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H "AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması." , ss.73 - 93, 2018.
ISNAD	ÇAYLI, NURAN AYDEMIR vd. "AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması". (2018), 73-93.

APA	ÇAYLI N, YAKIN İ, ARSLAN H (2018). AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. Psikoloji çalışmaları (Online), 38(1), 73 - 93.
Chicago	ÇAYLI NURAN AYDEMIR,YAKIN İbrahim,ARSLAN Hatice Sevgi AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. Psikoloji çalışmaları (Online) 38, no.1 (2018): 73 - 93.
MLA	ÇAYLI NURAN AYDEMIR,YAKIN İbrahim,ARSLAN Hatice Sevgi AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. Psikoloji çalışmaları (Online), vol.38, no.1, 2018, ss.73 - 93.
AMA	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. Psikoloji çalışmaları (Online). 2018; 38(1): 73 - 93.
Vancouver	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması. Psikoloji çalışmaları (Online). 2018; 38(1): 73 - 93.
IEEE	ÇAYLI N,YAKIN İ,ARSLAN H "AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması." Psikoloji çalışmaları (Online), 38, ss.73 - 93, 2018.
ISNAD	ÇAYLI, NURAN AYDEMIR vd. "AIDS Bilgi ve Tutum Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Sınanması". Psikoloji çalışmaları (Online) 38/1 (2018), 73-93.