Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Feride KARACA, (Marmara Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Osman Gazi YILDIRIM, (Milli Savunma Üniversitesi, Kara Astsubay Meslek Yüksek Okulu, Bilgisayar Teknolojisi Bölümü, Balıkesir, Türkiye)
Taibe KULAKSIZ (İstanbul Kültür Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İstanbul, Türkiye)
Addicta: The Turkish Journal on Addictions
12 0
Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 337 - 360 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15805/addicta.2019.6.2.0049 İndeks Tarihi: 21-09-2020

Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz:
Günümüzde sosyal ağlar yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Sosyal ağların kullanımı bireylerin iletişimolanaklarını geliştirip hayatlarına katkı sağlasa da teknolojinin aşırı kullanımı giderek artan bir bağımlılıkproblemini de beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, bilimsel bağımlılık belirtilerini kapsayangeçerli ve güvenilir bir Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin (SABÖ) geliştirilmesidir. Geliştirilen geçerlive güvenilir Türkçe bir ölçme aracı sayesinde sosyal ağların toplum içinde problemli kullanımı ortayakonabilecek ve bireyler sosyal ağ bağımlılığı hakkında farkındalık kazanabilecektir. Çalışmanın 285katılımcısı mevcuttur. Katılımcıların büyük çoğunluğu üniversite öğrencisi ve mezunudur (n=267).İlgili alanyazın taraması sonucunda diğer bağımlılık türlerinde de yer alan dikkat çekme, duygu durumdeğişikliği, tolerans, geri çekilme belirtileri, çatışma ve nüks etme, sosyal ağ bağımlılığının ana bileşenleriolarak kabul edilmiştir. SABÖ’de yer alan 37 madde ile Açımlayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Yapılan faktöranalizi sonucunda uygun olmayan 11 madde silindikten sonra toplam varyansın % 63.6’sını açıklayan, 26madde ve beş faktörden oluşan SABÖ’nün son hâli elde edilmiştir. SABÖ’nün iç tutarlılık değerleri ölçeğinbütünü ve alt faktörler için .87 ile .95 değerleri arasında; maddelerin madde toplam korelasyonlarının .46ile .74 değerleri arasında değiştiği ortaya çıkmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi ile elde edilen modelin uyumindeksleri incelenmiş ve Ki-kare değerinin ($chi^2$=601.849, df=286, p=0.00) manidar olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Social Network Addiction Scale Development: Validity and Reliability Study

Öz:
Social networks are very widely used in today’s world. Although the use of social networks contributes to individuals’ lives by improving communication opportunities, excessive use gives increasing rise to addiction related problems. The purpose of this study is to develop a valid and reliable Social Network Addiction Scale (SNAS) covering scientific indications of addiction. With the help of a valid and reliable Turkish measurement tool, the problematic use of social networks in society can be revealed and individuals can gain awareness about social network addiction. There were 285 participants in this study. The vast majority of participants were university students and graduates (n = 267). A comprehensive literature review revealed the main components of social network addiction to be salience, mood modification, tolerance, withdrawal symptoms, conflict, and relapse. An explanatory factor analysis was conducted following items’ pool creation process. The factor analysis revealed that the final form of the SNAS consisted of 26 items and five factors and explained 63.6% of the total variance. Internal consistency values of the SNAS ranged from .87 to .95 for the whole scale and sub-factors, whereas total correlations between items ranged from .46 to .74. A Confirmatory Index Analysis was used to determine the model’s fit index and Chi-square value ($chi^2$= 601.849, df = 286, p = 0.00), and were found to be significant.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Agosto, D. E., Abbas, J., & Naughton, R. (2012). Relationships and social rules: Teens’ social network and other ICT selection practices. Journal of the American Society for Information Science And Technology, 63(6), 1108–1124.
  • Ahn, J. (2011). Digital divides and social network sites: Which students participate in social media? Journal Educational Computing Research, 45(2) 147–163.
  • Alabi, O. F. (2013). A survey of Facebook addiction level among selected Nigerian University undergraduates. New Media and Mass Communication, 10(2012), 70–80.
  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual for mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Association.
  • Andreassen, C. S. (2015). Online social network site addiction: A comprehensive review. Current Addiction Reports, 2, 175–184.
  • Andreassen, C. S., & Pallesen S. (2014). Social network site addiction: An overview. Current Pharmaceutical Design, 20, 4053–4061.
  • Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287–293.
  • Andreassen, C. S., Torsheim, T., Brunborg, G. S., & Pallesen, S. (2012). Development of a Facebook addiction Scale. Psychological reports, 110(2), 501–517.
  • Arkün Kocadere, S., & Aşkar, P. (2013). Contributions and usage frequencies of social media tools: Teaching practice example elementary. Education Online, 12(4), 1120–1132.
  • Armstrong, L., Phillips, J. G., & Saling, L. L. (2000). Potential determinants of heavier Internet usage. International Journal of Human-Computer Studies, 53(4), 537–550.
  • Balakrishnan, V., & Shamim, A. (2013). Malaysian Facebookers: Motives and addictive behaviours unraveled. Computers in Human Behavior, 29(4), 1342–1349.
  • Bányai, F., Zsila, Á., Király, O., Maraz, A., Elekes, Z., Griffiths, M. D. … Demetrovics, Z. (2017). Problematic social media use: Results from a large-scale nationally representative adolescent sample. PLoS One, 12(1), e0169839.
  • Boubeta, A. R., Salgado, P. G., Folgar, M. I., Gallego, M. A., & Mallou, J. V. (2015). Pius-A: Problematic Internet Use Scale in adolescents. Development and psychometric validation. Adicciones, 27(1), 47–63.
  • Boyd, D. (2007). Why youth (heart) social networking sites: The role of networked publics in teenage social life. In D. Buckingham (Ed.), Mac-Arthur Foundation series on digital learning: Youth, identity, and digital media. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Brown, I. (1997). A theoretical model of the behavioural addictions—Applied to offending. In J. E. Hodge, M. McMurran & C. R. Hollins (Eds.), Addicted to crime? (pp. 13–65). Chichester, UK: John Wiley.
  • Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi: İstatistik,araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Çam, E., & İşbulan, O. (2012). A new addiction for teacher candidates: Social networks. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11 (3), 14–19.
  • Caplan, S. E. (2010). Theory and measurement of generalized problematic Internet use: A two-step approach. Computers in Human Behavior, 26(5), 1089–1097.
  • Caplan, S., Williams, D., & Yee, N. (2009). Problematic Internet use and psychosocial well-being among MMO players. Computers in Human Behavior, 25(6), 1312–1319.
  • Charlton, J. P., & Danforth, I. D. (2007). Distinguishing addiction and high engagement in the context of online game playing. Computers in Human Behavior, 23(3), 1531–1548.
  • Cheak, A. P. C., Goh, G. G. G., & Chin, T. S. (2012). Online social networking addiction: exploring its relationship with social networking dependency and mood modification among undergraduates in Malaysia. In International Conference on Management, Economics and Finance, Sarawak, Malaysia.
  • Echeburua, E. (1999). ¿Adicciones sin drogas?: Las nuevas adicciones: juego, sexo, comida, compras, trabajo, internet. Bilbao: Desclée de Brouwer.
  • Echeburua, E., & de Corral, P. (2010). Addiction to new technologies and to online social networking in young people: A new challenge. Adicciones, 22(2), 91–95.
  • Ehrenberg, A., Juckes, S., White, K. M., & Walsh, S. P. (2008). Personality and self-esteem as predictors of young people’s technology use. Cyberpsychology & Behavior, 11(6), 739–741.
  • Elphinston, R. A., & Noller, P. (2011). Time to face it! Facebook intrusion and the implications for romantic jealousy and relationship satisfaction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(11), 631–635.
  • Given, L. M. (Ed.). (2008). The Sage encyclopedia of qualitative research methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Gorsuch, R. L. (1983). Factor analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ: LEA.
  • Griffiths, M. D. (2005). A components model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10(4), 191–197.
  • Griffiths, M. D., Kuss, D. J., & Demetrovics, Z. (2014). Social networking addiction: An overview of preliminary findings. Behavioral Addictions: Criteria, Evidence and Treatment, 119–141.
  • Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • Henderson, E. C. (2001). Understanding addiction. Jackson, MS: University Press of Mississippi.
  • Hong, F. Y., Huang, D. H., Lin, H. Y., & Chiu, S. L. (2014). Analysis of the psychological traits, Facebook usage, and Facebook addiction model of Taiwanese university students. Telematics and Informatics, 31(4), 597–606.
  • Hormes, J. M. (2016). Under the influence of Facebook? Excess use of social networking sites and drinking motives, consequences, and attitudes in college students. Journal of Behavioral Addictions, 5(1), 122–129.
  • Kemp, S. (2018). Digital in 2018: World’s Internet users pass the 4 billion mark. New York, We Are Social, 30.
  • Kindi, S. S. A., & Alhashmi, S. M. (2012). Use of social networking sites among Shinas College of Technology students in Oman. Journal of Information & Knowledge Management, 11(1). https://doi.org/10.1142/S0219649212500025
  • Kırık, A., Arslan, A., Çetinkaya, A., & Gül, M. (2015). A quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey. International Journal of Science Culture and Sport, 3(3), 108–122.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY: The Guildford Press.
  • Koç, M., & Gülyağcı, S. (2013). Facebook addiction among Turkish college students: the role of psychological health, demographic, and usage characteristics. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 16(4), 279–284.
  • Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2011a). Addiction to social networks on the Internet: A literature review of empirical research. International Journal of Environment and Public Health, 8, 3528–3552.
  • Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2011b). Excessive online social networking: Can adolescents become addicted to Facebook? Education and Health, 29(4), 63–66.
  • Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2017). Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 311–328.
  • LaRose, R., Kim, J., & Peng, W. (2010). Social networking: Addictive, compulsive, problematic, or just another media habit. In Z. Papacharissi (Ed.), A networked self: Identity, community, and culture on social network sites (pp. 59–81). New York, NY: Routledge.
  • Lee, Z. W., Cheung, C. M., & Thadani, D. R. (2012). An investigation into the problematic use of Facebook. In System Science (HICSS), 2012 45th Hawaii International Conference (pp. 1768–1776). IEEE.
  • Lenhart, A., Purcell, K., Smith, A., & Zickuhr, K. (2010). Social media & mobile Internet use among teens and young adults. Millennials. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED525056.pdf
  • Lin, M. F. G., Hoffman, E. S., & Borengasser, C. (2013). Is social media too social for class? A case study of Twitter use. TechTrends, 57(2), 39–45.
  • Livingstone, S., & Brake, D. R. (2010). On the rapid rise of social networking sites: New findings and policy implications. Children & Society, 24(1), 75–83.
  • Milosevic-DorCevic, J. S., & Zezelj, I. L. (2014). Psychological predictors of addictive social networking sites use: the case of Serbia. Computers in Human Behavior, 32, 229–234.
  • Morahan-Martin J., & Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological Internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16, 13–29.
  • Öncel, M., & Tekin, A. (2016). Investigation of secondary school students’ Facebook addiction levels and usage purposes in terms of different variables. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 6(1), 179–197.
  • Park, C. H., & Kim, Y. J. (2013). Intensity of social network use by involvement: A study of young Chinese users. International Journal of Business and Management, 8(6), 22–33.
  • Perrin, A. (2015). Social media usage. Pew Research Center, 52–68.
  • Ryan, T., & Xenos, S. (2011). Who uses Facebook? An investigation into the relationship between the big five, shyness, narcissism, loneliness, and Facebook usage. Computers in Human Behavior, 27(5), 1658–1664.
  • Ryan, T., Chester, A., Reece, J., & Xenos, S. (2014). The uses and abuses of Facebook: A review of Facebook addiction. Journal of Behavioral Addictions, 3(3), 133–148.
  • Salem, A. A. M., Almenaye, N. S., & Andreassen, C. S. (2016). A psychometric evaluation of Bergen Facebook Addiction Scale (BFAS) of university students. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 6(5), 199–205.
  • Sarsar, F., Başbay, M. ve Başbay, A. (2015). Öğrenme-öğretme sürecinde sosyal medya kullanımı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 418–431.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23–74.
  • Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. New Jersey, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Basın Yayın Dağıtım.
  • Şişman-Eren, E. (2014). Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı kişisel değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Hacettepe University Journal of Education, 29(4), 230–243.
  • Sofiah S., Omar S. Z., Bolong J., & Osman M. N. (2011). Facebook addiction among female university students. Revista De Administratie Publica Si Politici Sociale, 3(7), 95–109.
  • Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z. ve Demir, M. (2013). İnternet ve sosyal medya kullanımı üzerine bir uygulama. Selçuk İletişim, 7(4), 23–32.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49–74.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston, MA: Pearson Education.
  • Turel, O., & Serenko, A. (2012). The benefits and dangers of enjoyment with social networking websites. European Journal of Information Systems, 21(5), 512–528.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2016). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779 adresinden edinilmiştir.
  • van den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S., & Valkenburg, P. M. (2016). The Social Media Disorder Scale. Computers in Human Behavior, 61, 478–487.
  • Walsh, S. P., White, K. M., & McD Young, R. (2010). Needing to connect: The effect of self and others on young people’s involvement with their mobile phones. Australian Journal of Psychology, 62(4), 194–203.
  • Wilson K., Fornasier S., & White K. M. (2010). Psychological predictors of young adults’ use of social networking sites. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 13, 173–177.
  • Wolniczak, I., Caceres-DelAguila, J. A., Palma-Ardiles, G., Arroyo, K. J., Solís-Visscher, R., ParedesYauri, S. … Bernabe-Ortiz, A. (2013). Association between Facebook dependence and poor sleep quality: a study in a sample of undergraduate students in Peru. PLoS One, 8(3), e59087.
  • World Health Organization. (1992). The ICD-10 classification of mental and behavioral disorders: Clinical descriptions and diagnostic guidelines. Geneva, Switzerland: Author.
  • Wu, A. M., Cheung, V. I., Ku, L., & Hung, E. P. (2013). Psychological risk factors of addiction to social networking sites among Chinese smartphone users. Journal of Behavioral Addictions, 2(3), 160–166.
  • Xu, H., & Tan, B. C. (2012). Why do I keep checking Facebook: Effects of message characteristics on the formation of social network services addiction. Retrieved from http://elibrary.aisnet.org/Default.aspx?url=http://aisel.aisnet.org/cgi/viewcontent. cgi?article=1216&context=icis2012
  • Yıldız, A. ve Demir, M. F. (2016). Üniversite öğrencilerinin internet ve sosyal medya kullanım amaçlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(37), 18–36.
  • Young, K. S. (1998). Caught in the net: How to recognize the signs of internet addiction and a winning strategy for recovery. New Jersey, NJ: John Wiley & Sons.
APA KARACA F, YILDIRIM O, KULAKSIZ T (2019). Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
Chicago KARACA Feride,YILDIRIM Osman Gazi,KULAKSIZ Taibe Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (2019): 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
MLA KARACA Feride,YILDIRIM Osman Gazi,KULAKSIZ Taibe Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 2019, ss.337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
AMA KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2019; 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
Vancouver KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2019; 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
IEEE KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T "Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." , ss.337 - 360, 2019. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
ISNAD KARACA, Feride vd. "Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". (2019), 337-360. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0049
APA KARACA F, YILDIRIM O, KULAKSIZ T (2019). Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(2), 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
Chicago KARACA Feride,YILDIRIM Osman Gazi,KULAKSIZ Taibe Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 6, no.2 (2019): 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
MLA KARACA Feride,YILDIRIM Osman Gazi,KULAKSIZ Taibe Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, vol.6, no.2, 2019, ss.337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
AMA KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2019; 6(2): 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
Vancouver KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2019; 6(2): 337 - 360. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
IEEE KARACA F,YILDIRIM O,KULAKSIZ T "Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, ss.337 - 360, 2019. 10.15805/addicta.2019.6.2.0049
ISNAD KARACA, Feride vd. "Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". Addicta: The Turkish Journal on Addictions 6/2 (2019), 337-360. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0049
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 15:40

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları