Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman
Yıl: 2019 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 39 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-09-2020
Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman
Öz: Roman, edebî anlatım gücüyle dil, kültür ve gelenek gibi insana dair herşeyi en iyi şekilde yansıtan bir aynadır. Bu anlamda bireylerin ve toplumlarınkarakterleri, kültürleri ve düşünceleri onunla en güzel şekilde yansıtılabilmektedir. Romanın söz konusu öneminin farkında olan edebiyatçılar, yaşadıkları toplumun tarihi, toplumsal gerçekleri, serüvenleri ve aşkları gibi herhangi bir yönünü anlatmak istediklerinde roman aynasını ilgili yöne çevirmişlerdir. 1960’lı yıllara gelindiğinde Arap edebiyatçılar; siyasi ve sosyal çeşitlibunalımlar yaşayan Arap toplumunu huzurlu bir atmosfere yönlendirmekiçin söz konusu aynayı insana huzur veren, umutlarını yeşerten, muhabbetledonatan ve aidiyet duygusunu geliştiren toplumun farklı bir yapısına, tasavvufa çevirmişlerdir. Bu anlamda yeni bir roman türü olarak ortaya çıkan tasavvufî roman, tasavvufun mânevî hallerine, toplumsal yansımalarına ve bireydeki tezahürlerine değinmiştir. Konu ve üslûp bağlamında Kur’ân’î biranlayışı esas alan tasavvufî roman, Müslümanın mazisiyle yaşadığı kültürelzihin kopukluğunu reddederek tarihiyle yeniden güçlü bağlar tesis etmesiniistemiştir. Tasavvufî roman, bu manada özellikle sûfî ve Müslüman felsefecilerin tarihî birikimlerinden yararlanmış ve Müslümanların kültürel, fikrî veirfânî tarihî miraslarını edebî anlamda canlandırmaya çalışmıştır. Alanındaöncü bir role sahip bu bilimsel çalışmayla Modern Arap edebiyatındaki tasavvufî romanın dün ve bugününe ışık tutulmaya çalışılmış; temel özelliklerine,önemli örneklerine ve elde ettiği başarılarına değinilmiştir.
Anahtar Kelime: Sufi Novel ın Modern Arabic Literature
Öz: The novel is a mirror that reflects everything about human beings like language, culture and tradition in the best way. In this sense, the characters, cultures and thoughts of individuals and societies can be reflected in the best way. Being aware of the importance of the novel, the writers turned the novel mirror into the related direction when they wanted to explain any aspect of the society, such as their history, social realities, adventures and love. In the 1960s, Arab literary figures; In order to direct the Arab society living in a variety of political and social crises to a peaceful atmosphere, they turned this mirror into a different structure -meanly Sufism-, which gave people peace, hope, nurture, and develop a sense of belonging. In this sense, the Sufi novel, which emerged as a new type of novel, touched on the spiritual states, social reflections and manifestations of Sufism. The Sufistic novel, which is based on a Quranic understanding in the context of the subject and style, has asked the Muslim to establish strong ties with his history by rejecting the cultural mind break with his past. In this sense, he has benefited from the historical accumulations of Islamic Sufis and philosophers and tried to revive the cultural, intellectual and sufi Islamic historical legacies of the Muslims. By this scientific work which has a leading role in its field, has been tried to shed light on the past and present of the mystical novel in Modern Arabic literature; basic characteristics, important examples and achievements were mentioned.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altıntaş, Hayrani. Tasavvuf Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1986.
- ‘Arabî Bost. “Sihru’r-rivâyeti’l-irfâniyye ‘inde Abdililâh b. ‘Urfa”. Erişim: 6 Ocak 2019. https://arabicpost.net/opinions/2018/05/05/-العرفانیة-الروایة-سحر ./عند-عبد-الإلھ-بن
- Bâtûl, ‘Arcûn. “Mine’t-tecribeti’s-sûfiyye ile’r-rivâyeti’t-tecrîbiyyeti’l-mu‘âsıra: et-Tecelliyât li Cemâl el-Gîtânî nemûzeç”, Mecelletü’l-fikri’l-mutevassatî 6 (Eylül 2013): 128-173.
- Bilgarbî, Abdulkadir. el-Bünyetü’z-zamaniyye fi’r-rivâye, Yüksek Lisans Tezi, Cezâir Üniversitesi, 2006.
- Bilgin, Önder. “Petrus Apaelardus Skolastiği: Sic et Non”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9/2 (Aralık 2009): 113-133.
- Cevizci, Ahmet. Ortaçağ Felsefesi Tarihi. Bursa: Asa Kitapevi, 2001.
- el-Cezîre. “Ehemiyyetü’r-rivâye”. Erişim: 22 Ocak 2019. https://blogs.aljazeera.net/blogs/2016/10/11/الروایة-أھمیة.
- Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. 10. Baskı. Ankara: Öncü Kitap Yayınları, 2009.
- Dayfi, Şevkî. el-Edebu’l-‘Arabiyyü’l-mu‘âsır fî Mısır. 3. Baskı. b.y.: Dâru’lMa‘ârif, 1992.
- Demir, Ethem. Ali Ahmed Bâkesîr ve Romancılığı, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2018.
- Er, Rahmi. Modern Mısır Romanı. 1. Baskı. Ankara: Hece Yayınları, 2015.
- Gazûl, Feriyâl Cebûrî. “er-Rivâyetü’s-sûfiyye fi’l-edebi’l-Magâribî”. Mecelletü elif 17 (Kasım 2017): 28-53.
- Hacerî, İbrahim. “er-Rivâyetü’l-‘irfâniyye: medhal li kadâya’n-nev‘i”, Mecelletü zevât 10, (Mayıs 2015): 10-15.
- Hasan, ‘Ammâr Ali. Şeceretü’l-‘âbid. 1. Baskı. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 2011.
- Hasnâvî, Abdürrahim. “el-Vesîkatü’t-târihiyye: İdâetün epistemolojiyye”, Mecelletü’l-mahtûtât ve’l-mektebât li’l-abhâsi’t-tahassusiyye 1/3 (Eylül 2017): 102-122.
- Hira, Cedîd. el-‘Acâibî fi’rivâyeti’l-Megâribiyyeti’l-mu‘âsıra: Rivâyâtü’lmevlûdî şağmûm inmûzec. Doktora Tezi, Cîlâlî Liyâbis Üniversitesi, 2018.
- Hüseyn, Karnût. et-Tenâsu fi’r-rivâyeti’l-Magâribiyyeti: rivâyeteyi’t-tibr ve fezâ‘a li İbrahim el-Kônî inmûzecen. Yüksek Lisans Tezi, Ziyân ‘Âşûr Üniversitesi, 2013.
- İbn ‘Urfe, Abdulilâh. Tavâsînü’l-Gazzâlî. 1. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Âdâb, 2011.
- İttihâd. “er-Rivâyetü’s-sûfiyye…mevsimü’l-hicreti ile’l-gaybiyyât”. Erişim: 28 Kasım 2018. https://www.alittihad.ae/article/48498/2016.
- Kâsım, Abdülhakîm. Eyyâmu’l-insâni’s-seb‘a. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1965.
- Kuşeyrî, Ebu’l-Kâsim Zeynülislâm Abdülkerîm b. Hevâzin b. Abdilmelik. Risâletü’l-Kuşeyrî, thk. Abdülhalîm Mahmud - Mahmud b. Şerîf, (Kahire: Metâbi‘u Müesseseti Dâri’ş-Şa‘b, 1409/1989), 150. )
- Ma‘aküm. Efdalü mieti rivâyetin Arabiyyetin fî kâimeti ittihâdi’l-küttâbi’lArabi ve efdalü mieti rivâyetin fî külli’l-‘usur. Erişim: 25 Aralık 2018. http://maakom.com/site/article/13836.
- Mahfûz, Necîb. et-Tarîk. Kahire: Darû’ş-Şurûk, 2008.
- Necâhî, Neclâ. “Delâletü’l-me‘âlimi’l-mekâniyye fî’s-serdi’l-ırfânî beyne’ttârîhî ve’l-mutehayyel rivâyetü’l-havâmîm li ‘Abdililâh b. ‘Urfe inmûzec”. Mecelletü’l-‘allâme, 1/1 (Ocak 2016): 181-193.
- Noyan, Sema. “1980 Sonrası Popüler Romanlar ve Tasavvuf”. Akademik Platform İslamî Araştırmalar Dergisi 1/2 (Nisan 2017):13-22.
- Revîtî. “Abdulhâlık er-Rukkâbî”. Erişim: 25 Aralık 2018. https://www.rewity.com/forum/t216736.html.
- Sekâfât. “et-Tehâvvulâtü’l-ma‘rifiyyetü’l-cedîde fi’r-rivâyeti’l-‘Arabiyye be‘de 1990 Milâdi”. Erişim: 28 Kasım 2018. http://thaqafat.com/2015/06/26311.
- Seyyâd, ‘Âdil. el-Ensâku’l-mudmara fî rivâye kavâ‘idi’l-‘ışki’l-erba‘în rivâyet ‘an Celâleddin er-Rûmî li Elif Şafak, Yüksek Lisan Tezi, el-Arabî et-Tebesî Üniversitesi, 2017.
- Şengül, Mehmet Bakır. “Romanda Mekân Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 3/11, (Bahar 2010): 528-538.
- Tahrîşî, Muhammed. Kırââtün fi’l-hitâbi’r-revâî, 1. Baskı. Londra: E-Kutub Ltd, 2017.
- ‘Ukbâ, Salâh Müeyyed. et-Turuku’s-sûfiyye ve’z-zevâyâ bi’l-Cezâir: târîhuhâ ve neşâtuhâ. Beyrut: Dâru’l-Burâk, 2002.
- Vahde. “en-Nez‘atü’s-sûfiyye fî rivâye ‘et-tarîk’”. Erişim: 27 Kasım 2018. https://www.alwahdahnews.net/26730/.
- Vedâ‘atüllah, Âsiyê Muhammed. “eş-Şahsiyyetü’s-sûfiyye fî edebi’t-Tâhir Vattâr rivâyetü ‘el-Veliyü’t-Tâhir’ nemûzec”. Mecelletü’l-ulûmi’l-insâniyye 14 (Şubat 2014):186-202.
- Verârî, Abdullatîf. “er-Rivâyetü’l-‘irfâniyye: kadâya’n-nev‘i, el-kitâbe ve’lmutahayyel”. Mecelletü zevât 10 (Mayıs 2015):10-15
- Vidyû. “er-Rivâye”. Erişim: 27 Kasım 2018. http://www.feedo.net/LifeStyle/Arts/Literature/Novels.htm. el-Yevmü’s-Sâbi‘. “‘Aşru’s-Senevât mine’l-bûkır…rivâyâtü’l-kâimeti’t-tavîle ve’l-kasîra ve’l-fâizûne ve’t-tahkîm”. Erişim: 25 Aralık 2018. https://www.youm7.com/story/2017/4/26/10--القائمة-روایات-البوكر-من-سنوات .الطویلة-والقصیرة-والفائزون-ولجان/3207279
- Zahîr, İhsân İlhâ. et-Tasavvuf: el-menşe’ ve’l-mesâdir. 1. Baskı. Lâhûr: İdâru’tTercumâni’s-Sünne, 1986.
- Wattpad. et-Tâhir Vattâr - el-Veliyü’t-Tâhir ye‘ûdü ilâ makâmi’z-zekî. Erişim: 1 Mart 2019. https://www.wattpad.com/428143--یعود-الطاھر-الولي-وطار-الطاھر .إلى-مقامھ-الزكي
| APA | DEMİR E (2019). Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. , 39 - 60. |
| Chicago | DEMİR ETHEM Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. (2019): 39 - 60. |
| MLA | DEMİR ETHEM Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. , 2019, ss.39 - 60. |
| AMA | DEMİR E Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. . 2019; 39 - 60. |
| Vancouver | DEMİR E Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. . 2019; 39 - 60. |
| IEEE | DEMİR E "Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman." , ss.39 - 60, 2019. |
| ISNAD | DEMİR, ETHEM. "Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman". (2019), 39-60. |
| APA | DEMİR E (2019). Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 5(1), 39 - 60. |
| Chicago | DEMİR ETHEM Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 5, no.1 (2019): 39 - 60. |
| MLA | DEMİR ETHEM Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), vol.5, no.1, 2019, ss.39 - 60. |
| AMA | DEMİR E Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2019; 5(1): 39 - 60. |
| Vancouver | DEMİR E Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2019; 5(1): 39 - 60. |
| IEEE | DEMİR E "Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman." Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 5, ss.39 - 60, 2019. |
| ISNAD | DEMİR, ETHEM. "Modern Arap Edebiyatında Tasavvufî Roman". Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 5/1 (2019), 39-60. |
