Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 11 Sayfa Aralığı: 795 - 835 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-09-2020

MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ

Öz:
Kökleri Rönesans’a kadar giden modernlik, dünya tarihinde yeni bir dönemi imlemektedir. Bu dönemde modernlik yeni bir üretim biçimi, siyaset tarzı, toplum tasarımı ve iktisadi düzen olarak ortaya çıkmıştır. Böylece insan-insan, insan-tanrı veinsan-doğa ilişkileri dönüşmeye başlamıştır. Modern bireyde ve toplumda ortayaçıkan değişimlerin arka planında değişen hakikat algısı bulunmaktadır. Yani insantanrı-doğa üçgeninde insan merkeze yerleşmiş ve diğer ikisi ona göre tanımlanmıştır. Artık dinin insan hayatında oynadığı rolü bilimsel bilgi oynamaya başlamıştır. Modernleşmenin doğal sonucu olan sekülerleşme, toplumsal yaşamı geleneğindeğişmezliklerinden uzaklaştırma ve semavi olanla bağların koparılması sürecidir.Merkeze insanı alarak başlayan değişim ve dönüşümler modern-seküler bir süreçlesonuçlanmış, bu süreçte din ve aile arasındaki ilişki belli bir dönüşüme uğramıştır.Bu dönüştürücü dinamikler ailenin geleneksel gövdesini hırpalamış ve çözülmeleryaşanmasına neden olmuştur. Bu sosyal ve kültürel değişmelerin yaşandığı süreçteaile, hem yapısal hem de fonksiyonel olarak küçülürken, evlenme şekilleri de değişmiştir. Bu arada, aile ve evlilik/nikâh kurumları eski önemlerini ve kutsallıklarınıyitirmiş ve bir anlamda seküler bir karakter kazanmaya başlamıştır. İşte makaledeele aldığımız konu ailede gerçekleşen bu çözülme sürecidir.ÖzetSosyal hayatta esas olan bütünleşme olmakla birlikte bir kısım değişimler sonucunda toplumda ve kurumlarda zaman zaman çözülmelerin de meydana geldiği sosyalbir olgudur. Sosyolojik bir perspektifle söylersek gruplar, kurumlar ve devletler bakımından da öncelikli olan bütünleşmedir. Fakat günümüz dünyası hızla değişenbir dünyadır. Bu nedenledir ki sosyologlar değişmenin doğal, sürekli, kaçınılmaz vegerekli olduğunu, değişme sürecinin farklı toplumlarda bile benzerlikler arz ettiğinikabul ederler.Kültür bir toplumun çimentosudur. Kültürel bütünleşmenin kaybolduğu toplumlarda sosyal çözülme ortaya çıkar. Bütünleşme olmaksızın kişiler ve kurumlar rolleriniyerine getiremez, devamlılıklarını sağlıklı bir biçimde sürdüremezler ve boşanma,çatışma, şiddet gibi sosyal problemler ortaya çıkar. Buna göre sosyal çözülme, birtopluluğu meydana getiren sosyal ilişkilerin, bütünlüğü bozacak şekilde esnemesive gevşemesidir. Modern dünyada, ailenin değişmesinde etkili olan birçok etken vefaktörün olduğu görülmektedir. Bunları endüstrileşme, kentleşme, köy cemaatlerinin çözülmesi, ferdiyetçi hayat görüşüne bağlı bir sosyal yapının oluşması, insanların çabuk değer üreten faaliyet alanlarına atılma mecburiyetleri, kadınların ailenin dışındaki hayata girmeleri, evliliklerin geciktirilmesi, kariyer yapma ve doğumoranlarının azalması gibi faktörler şeklinde sıralamak mümkündür. Dolayısıyla ailede değişen bu sosyal ilişkilerden payına düşeni almaktadır. Bu yönüyle ailede çözülmeler denilince sadece aile bireylerinin birbirlerine bağlı faaliyetlerindeki ayrılıklardeğil; ailenin genel strüktüründe ve fonksiyonlarında meydana gelen değişme anlaşılmalıdır. Örneğin aile, geniş aileden çekirdek aile haline gelerek küçülmüş ve hattaçözülme belirtileri gözlenmeye başlanmıştır. Günümüzde çözülen, parçalanmış vetamamlanmamış aile olguları bunun en bariz örnekleridir.Bu bağlamda, modern-seküler süreçte ailenin çözülmesi meselesi girişten sora yedibaşlık altında analiz edilmeye çalışılmıştır. 1. Bireyselleşme: Bu anlayış bireyin önemini ve çıkarını vurgulayan fikirleri, öğretileri içerir. Bu manada bireycilik, modernleşmenin bir sonucudur. Modernite, bencil zevklerinin peşinde koşan, sabırsız, mahrumiyetlere katlanmak istemeyen bir insan tipi ortaya çıkarmıştır. Yani bireyselleşme, aileyi atomize etmiş, aile üyeleri arasındaki ilişkileri ve bağları kopma noktasına getirmiştir. 2. Değerler Sisteminin Aşınması: Aile değerleri olarak adlandırılansevgi, saygı, sadakat, sabır, sorumluluk, paylaşma, fedakârlık ve güven duygusu gibideğerler seti geniş bir alanı kapsıyor olsa da günümüzde beklenen fonksiyonu icraedememektedir. 3. Mahremiyetin Dönüşümü: Mahremiyet hakkı’nı, kişinin kendiüzerindeki ve diğer kişilerle ilişkilerindeki seçiciliği ve kontrolü olarak ta nımlamakmümkündür. Mesela aile, özel alana; mahreme karşılık gelmektedir. Ailevi birmekân olarak yuva en önemli, en samimi, en mahrem alanı ve en mahrem sosyalçevre alanlarından birisini üretir. İnsanoğlu, bu kuşatmanın ve sarmalamanın etkilerini hayatı boyunca hisseder. Tanzimat dönemiyle birlikte, mahrem/namahrem,bir özel mekân olarak evin içerisi/dışarısı arasındaki sınırlar ve çeşitli düzenlemelersarsıntıya uğramış, bu durum özellikle kadınların ve ailenin yaşamını değiştirmeye başlamıştır. Bu nedenle, mahrem alanı terk etmek suretiyle batıya yönelişin ölçüsü, kadının görünürlük kazanması olmuştur. Modern toplumlar, insanı, MichelFoucault’nun sözleriyle “itiraf ”a, “cinsellikle ilgili gerçekleri anlatma”ya zorlamaktadır. Örneğin ABD’deki, cinsel taciz, kötü muamele, kürtaj, tecavüz ve s
Anahtar Kelime:

THE DISINTEGRATION OF FAMILY IN THE MODERN-SECULAR PROCESS

Öz:
Modernity, whose roots are traced back to the Renaissance, marks a new era in world history. In this period, modernity emerged as a new mode of production, political style, society design and economic order. Therefore, the relationships of man-man, man-god and man-nature began to transform. The changing perception of truth is at the background of the changes that emerged in the modern individual and society. In other words, man was placed at the center of the man-god-nature triangle and the other two were defined in accordance with him. The role of religion in human life was replaced by scientific knowledge. Secularization, the natural consequence of modernization, is the process of distancing social life from the immutabilities of tradition and breaking ties with what is ethereal. The changes and transformations initiated by placing man at the center resulted in a modern-secular process and the relationship between religion and family underwent a certain transformation during this process. These transformative dynamics impaired the traditional structure of the family institution and caused dissolutions. Within this process where such social and cultural changes took place, the family institution diminished both structurally and functionally and forms of marriage changed as well. In the meantime, institutions of family and marriage lost their importance and sanctity and adopted a secular disposition in a sense. The topic discussed in the article is this process of disintegration in the family institution. Summary Integration, which forms the basis of social life, is a social phenomenon where disintegrations occur in societies and institutions from time to time as a result of certain changes. From a sociological perspective, integration is indispensable for groups, institutions and states. However, today’s world is changing rapidly. For this reason, sociologists acknowledge that change is natural, perpetual, inevitable and necessary, and that the processes of change show similarities even in different societies. Culture is the cement of a society. Social disintegration occurs in societies where cultural integration is lost. Without integration, individuals and institutions cannot perform their roles, maintain their continuity in a healthy manner and social problems such as divorces, conflicts and violence emerge. According to this, social disintegration is the flexions and loosenings in social relationships that shape a society in a disintegrating way. It is observed that there are many factors affecting the changes in family. These factors can be listed as industrialization, urbanization, disintegration of village congregations, emergence of a social structure based on the individualist world-view, obligation of people to engage in fields of activity that generate quick value, women engaging in life outside of family, marriages being delayed, career building, and the decrease in birth rates. Therefore, family is affected by these changing social relationships. From this aspect, the changes in the general structure and functions of family should be understood as disintegrations in the family institution as well as the separations in the interconnected activities of family members. For example, family was reduced by being transformed into nuclear family and signs of disintegration began to be observed. The cases of disintegrated, fragmented and incomplete families today are the most apparent examples of this. In this context, the disintegration of family in the modern-secular process was analyzed under seven headings. 1. Individualization: This concepts includes ideas and teachings that emphasize the importance and benefit of the individual. In this sense, individualism is a result of modernization. Modernity produced a type of individual who is in pursuit of his selfish pleasures, impatient, and unwilling to tol- erate deprivation. In other words, individualization atomized the family institution and severed the relations and ties between family members. 2. Erosion of the System of Values: Although values such as compassion, respect, loyalty, patience, responsibility, sharing, devotion and trust, which are called family values, encompass a wide field, they cannot function as expected today. 3. Transformation of Privacy: The right of privacy can be defined as the selectivity and control of individuals in their relationships with themselves and others. For example, family corresponds to a private space. As a domestic space, home produces one of the most important, intimate and private fields of social environments. Individuals feel the effects of this surrounding and confinement throughout their lives. With the tanzimat reform era, certain regulations and the boundaries between private/public, the interior/exterior of home as a private space were disturbed and this situation began to change the lives of families and women in particular. For this reason, women gai
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adıgüzel, Abdullah. “Kız Çocuklarının Okullaşma Engelleri ve Çözüm Önerileri (Şanlıurfa Örneği)”. Akev Akademi Dergisi 17/56 (2013), 325-344.
  • Aydın, Mustafa. (ed.). Aile Sosyolojisi Yazıları. İstanbul: Açılım Kitap, 2014.
  • Apaydın, Halil - Kirman, M. Ali. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eş Seçim Biçimleri Ve Karşı Cinsle Arkadaşlık İlişkileri Üzerine Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım: Kahramanmaraş Örneği”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 (2004), 97-119.
  • Arat, Necla. (ed.). Türkiye’de Kadın Olmak. İstanbul: Say Yay., 1994.
  • Aydın, Mustafa. Kurumlar Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap, 2013.
  • Aysan, Mehmet Fatih. “Türkiye’de Demografik Değişim ve Aile Yapıları”. Toplumsal Değişim Sempozyumu ed. Berkehan Kıran. İstanbul: İnsan ve Medeniyet Hareketi Yay., 2016.
  • Bayer, Ali. “Değişen Toplumsal Yapıda Aile”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (2013), 101-129.
  • Bilgiseven, Amiran Kurtkan. Genel Sosyoloji. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
  • Bilgin, Vecdi. Bizi Kuşatan Toplum Sosyolojiye Giriş. Bursa: Emin Yay., 2014.
  • Sezal, İhsan. (ed.). Öncü Sosyologların Kaleminden Sosyoloji. Ankara: Tekağaç Eylül Yay., 2004.
  • Çaha, Havva vd.. Değişen Türkiye’de Kadın. İstanbul: KADEM (Kadın ve Demokrasi Derneği), 2014.
  • Bayyiğit, Mehmet. (ed.). Din Sosyolojisi. Konya: Palet Yay., 2014.
  • Çelik, Celalettin. Geleneksel Şehir Dindarlığından Modern Kent Dindarlığına. İstanbul: Hikmetevi Yay., 2013.
  • Coşkun, Ali. Sosyal Değişme ve Dini Normlar. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yay., 2005.
  • Demir, Ömer - Acar, Mustafa. Sosyal Bilimler Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Yay, 1992. Aydın, Mustafa. (ed.). Aile Sosyolojisi Yazıları. İstanbul: Açılım Kitap, 2014.
  • Doğan, İsmail. Sosyoloji. Ankara: Pegem Akademi, 2012.
  • Ebu Davud, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistani. Sünen’ü Ebu Davud. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Reyyan, 1998.
  • Eroğlu, Feyzullah. Davranış Bilimleri. İstanbul: Beta Basım Yay., 2007.
  • Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları. çev. Ersin Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yay., 2014.
  • Göle, Nilüfer. Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme. İstanbul: Metis Yay., 1992.
  • Göle, Nilüfer. Melez Desenler İslam ve modernlik Üzerine. İstanbul: Metis Yay., 2011.
  • Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yay., 2014.
  • Güven, İsmail. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi, 2014.
  • Hökelekli, Hayati. Ailede, Okulda Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yay., 2013.
  • Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi Kültürel Psikoloji. İstanbul: Koç Ü Yay., 2010.
  • Kara, Zülküf. “Günahkâr Bedenlerden Referans Bedenlere; İslam’da Beden Algısı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/1 (2012), 7-41.
  • Karagöz, Savaş - Şanal, Mustafa. “İkinci Meşrutiyet Dönemi Kadın Gözüyle Kadın Eğitimi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/39 (2015), 679-671.
  • Şentürk, Murat - Yaman, Ömer Miraç. (ed.). Kentleşme ve Sosyal Politikalar. İstanbul: Esenler Belediyesi Şehir Düşünce Merkezi Şehir Yay., 2013.
  • Kızmaz, Zahir. “Gelişmekte Olan Ülkelerde Suç: Suç Oranlarının Artışı Üzerine Sosyolojik Bir Çözümleme”. Mukaddime 5 (2012), 51-74.
  • Kirman, M. Ali. Din ve Sekülerleşme Üniversite Gençliği Üzerine sosyolojik Bir Araştırma. Adana: Karahan Kitabevi, 2005.
  • Kirman, M. Ali - Özbolat, Abdullah. (ed.). Kültür ve Din. Adana: Karahan Kitabevi, 2014.
  • Kirman, M. Ali. Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yay., 2011.
  • Kongar, Emre. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
  • Koştaş, Münir. Üniversite Öğrencilerinde Dine Bakış. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
  • Köse, Saffet. Bir Değer Olarak Mahremiyet. Konya: Konya İl Müftülüğü Yay., 2016. Kur’an’ı Kerim
  • Meder, Mehmet - Çiçek, Zuhal. “Aile İçi Şiddete Maruz Kalmış Kadınların Boşanma Deneyimleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma”. Uluslararası Katılımlı VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi Yeni Toplumsal Yapılanmalar: Geçişler, Kesişmeler, Sapmalar Bildiri Kitabı II ed. Muammer Tuna. Ankara: ASBÜ, 2019.
  • Meriç, Nevin. Fetva Sorularında Değişen Kadın Yaşamı. İstanbul: Elest Yay., 2004. Özakpınar, Yılmaz. Batılılaşma Meselesi ve Mümtaz Turhan. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 1997.
  • Öztekin, Hülya - Öztekin, Ahmet. “Modernleşme-Mahremiyet İlişkisi ve Siber Mekânda Mahremiyetin Aleniyete Dönüşmesi”. e-journal of New World Sciences Academy 5/ 4 (2010), 526-540. Plotnik, Rod. Psikoloji’ ye Giriş. İstanbul: Kaknüs Yay., 2009.
  • Sağlam, Halil İbrahim. Bir Değer ve Eğitim Merkezi Olarak Aile. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
  • Sezal, İhsan (ed.). Sosyolojiye Giriş. Ankara: Martı Kitap ve Yay., 2002.
  • Aydın, Mustafa (ed.). Aile Sosyolojisi Yazıları. İstanbul: Açılım Kitap, 2014.
  • Şahin, Meryem - Gültekin, Mücahit. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dayalı Politika Uygulayan Ülkelerde Kadın ve Aile (İzlanda, Finlandiya, Norveç, İsveç, Türkiye). İstanbul: Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Araştırmalar Merkezi (SEKAM), 2015.
  • Şahinkaya, Rezan. Psiko-Sosyal Yönleriyle Aile. Ankara: Ankara Ü Ziraat Fakültesi Yay., 1967.
  • Şentürk, Murat. “Türkiye Kentleşme Deneyimi ve Aile: Evde Yaşanan Deneyimler”. Toplumsal Değişim Sempozyumu ed. Berkehan Kıran, İnsan ve Medeniyet Hareketi Yay.. 2016.
  • Şentürk, Ünal. “Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler”. Aile ve Toplum EğitimKültür ve Araştırma Dergisi 14, Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yay., (2008), 7-31.
  • Şimşek, Ayşe. İslam ve Osmanlı’da Mesken Mahremiyeti. Konya: Konya İl Müftülüğü Yay., 2016.
  • Tarhan, Nevzat. Aile Okulu. İstanbul: Timaş Yay., 2015.
  • Tarhan, Nevzat. Son Sığınak Aile. İstanbul: Nesil Yay., 2015.
  • Tekin, Mustafa. “Sekülerleşme Bağlamında Aile ve Kadın”. Savrulan Dünyada Aile Sempozyumu (SEKAM). İstanbul: SEKAM Yay., (2012), 113-125.
  • Dikeçligil, Beylü - Çiğdem, Ahmet. Aile Yazıları 1; Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yay., 1990.
  • Tezcan, Mahmut. Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 1997.
  • Türkdoğan, Orhan. Değişme – Kültür ve Sosyal Çözülme. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., 1998.
  • Vatandaş, Celalettin. “SEKAM Araştırması Bağlamında Aile Yapısı ve Problemleri”. Savrulan Dünyada Aile Sempozyumu (SEKAM). İstanbul: SEKAM Yay., 2012.
  • Uysal, Veysel. Türkiye’de Dindarlık ve Kadın. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yay., 2006.
  • Yalvaç, Mehmet. Aile Sosyolojisi. Malatya: Evin Ofset Matbaacılık, 2000.
  • Yaman, Ahmet. İslam Aile Hukuku. İstanbul: İFAV Yay., 2015.
  • Yaman, Ertuğrul. Değerler Eğitimi. Ankara: Akçağ Yay., 2012.
  • Yapıcı, Asım. Toplumsal Cinsiyet Din ve Kadın. İstanbul: Çamlıca Yay., 2006.
  • Yasa, İbrahim. Hasanoğlan Köyü. Ankara: Doğuş Matbaası, 1955.
  • Yörükoğlu, Atalay. Değişen Toplumda Aile ve Çocuk. Ankara: Aydın Kitabevi Yay., 1984.
  • Wagner, Peter. Modernliğin Sosyolojisi. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2005.
APA ÖZ N (2019). MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. , 795 - 835.
Chicago ÖZ Nedim MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. (2019): 795 - 835.
MLA ÖZ Nedim MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. , 2019, ss.795 - 835.
AMA ÖZ N MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. . 2019; 795 - 835.
Vancouver ÖZ N MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. . 2019; 795 - 835.
IEEE ÖZ N "MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ." , ss.795 - 835, 2019.
ISNAD ÖZ, Nedim. "MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ". (2019), 795-835.
APA ÖZ N (2019). MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 795 - 835.
Chicago ÖZ Nedim MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6, no.11 (2019): 795 - 835.
MLA ÖZ Nedim MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.6, no.11, 2019, ss.795 - 835.
AMA ÖZ N MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 6(11): 795 - 835.
Vancouver ÖZ N MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 6(11): 795 - 835.
IEEE ÖZ N "MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ." Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, ss.795 - 835, 2019.
ISNAD ÖZ, Nedim. "MODERN-SEKÜLER SÜREÇTE AİLENİN ÇÖZÜLMESİ". Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (2019), 795-835.