Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 167 - 194 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21612/yader.2020.009 İndeks Tarihi: 09-10-2020
Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği
Öz: Hem yazılı hem de görsel bir uyaran olarak nitelikli çocuk kitapları ile okullarda verilen eğitimin dışında ek kazanımlar sağlanabilmektedir. Bu durum özellikle görsel sanatlar eğitimi gibi haftalık ders saati anlamında kısıtlı eğitim alanları için büyük önem taşımakta ve sanat üzerine yapılmış çocuk kitaplarını önemli bir ihtiyaç konumuna getirmektedir. Bu anlamda, gelişmiş ülkelere kıyasla ülkemizde sayıca az olan, çocuklara yönelik sanat kitaplarının incelenmesi ve niteliklerini artırıcı çalışmaların yapılması büyük önem taşımaktadır. Fakat ilgili alan yazınına bakıldığında incelenmesi ve değerlendirilmesi bağlamında çocuklara yönelik sanat kitaplarının neredeyse hiç ele alınmadığı görülmektedir. Bu araştırma kapsamında alandaki bu eksiklikten yola çıkarak, görsel sanatlara ilişkin çocuk sanat kitaplarını incelemek için gerekli biçimsel ve içeriksel ölçütlerin oluşturulması ve bir örnek incelemenin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla farklı alanlardaki çocuk kitabı inceleme çalışmaları; tezler, kitaplar, makale ve bildirileri kapsayan bir literatür taraması gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler esas alınarak değerlendirme kategorileri belirlenmiştir. Bu kategorilerin görsel sanatlar alanına uyarlanması ile de incelemeye yön verecek olan ölçüt soruları hazırlanmıştır. Uzman görüşü alınarak son biçimi verilen ölçütler bağlamında ayrıca detaylı çocuk sanat kitabı incelemesi de gerçekleştirilmiştir. Nitel bir yaklaşımla gerçekleştirilen bu doküman analizi verileri; sanatsal kazanımlar, dil ve anlatım, biçimsel özellikler, çocuğun gelişim özelliklerine uygunluk (çocuğun bilişsel gelişimine uygunluk, çocuğun toplumsal gelişimine uygunluk ve kişilik gelişimine uygunluk) kategorileri altında toplanmıştır. Bu kategorilere ilişkin bulgular, zaman zaman görsel ve doğrudan alıntılarla desteklenerek yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında geliştirilen ölçütlerin, ileride gerçekleştirilecek olan kitap inceleme çalışmaları ve çocuklara yönelik sanat kitabı yazmayı hedeleyen yazar ve sanat eğitimcileri için bir yol gösterici olacağı umulmaktadır.
Anahtar Kelime: How Should Children’s Art Books Be Evaluated?: A Sample Analysis in Terms of Formal and Content
Öz: Bearing both written and visual stimuli, high quality children’s books provide extra achievements in addition to regular school education. It is primarily essential for classes with limited education time such as visual arts, deeming children’s art books an important necessity. Within this sense, it is quite vital to analyze children’s art books, which are quantitatively much less in our country compared to developed countries, and enhance their quality. However, research reveals that related literature contains almost no analysis or assessment of children’s art books. Within the scope of this research, based on the void in the ield, it is aimed to design the necessary formal and contextual criteria to analyze children’s art books about visual arts, and to present a sample analysis. With this purpose, a comprehensive literature survey was conducted on various works of children’s books analyses in different ields; including theses, books, articles and conference proceedings, and assessment categories were outlined based on the gathered data. Through adapting these categories to the visual arts ield, criteria questions, which are steering the study, were formed. The inal form of criteria was given after taking expert opinion and a detailed children’s art book analysis was performed. The analysis data of the document analysis conducted with a qualitative approach were placed under the categories: artistic achievements, language and expression, stylistic characteristics, appropriateness to child development (appropriateness to cognitive development of child, appropriateness to social development of child, and appropriateness to personality development). The indings regarding these categories were occasionally supported and interpreted by visual and/or verbal direct quotations. Criteria developed within the framework of the research are hoped to be a guideline for future book analysis studies, for authors who aspire to write art books for children, and for art educators.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akhun, B. (2012). Görsel sanatçıları tanıtan resimli çocuk kitaplarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel sayı (1), 1-11. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makale-ler/603-published.pdf sayfasından erişilmiştir.
- Aşılıoğlu, E. (2011). Graik sanatçılarının çocuk kitaplarının graik tasarımına ilişkin görüşlerinin değerlen-dirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Ataseven, F. ve İnandı, Y. (2000). Çocuk kitaplarının çeşitli yönleriyle incelenmesi. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara Üniversitesi, Ankara
- Binbaşıoğlu, C. (2003). Eğitim ve öğretim üzerine yazılar. Ankara: Nobel Yayın Evi.
- Bolat Aydoğan, K. E. (2013). An unaddressed issue in art education: review of children’s art book. Proce-dia-Social and Behavioral Sciences, 106, 418-438.
- Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi.Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17390/181750 sayfasından erişilmiştir.
- Demirel, Ş. (2010). Çocuk, çocuğun gelişim özellikleri, ihtiyaçları ve ilgi alanları. Edebi Metinlerle Çocuk Edebiyatı(Editör: Şener Demirel). 1. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
- Güleç, H. ve Geçgel, H. (2006). Çocuk edebiyatı (Okul öncesinde edebiyat ve kitap). 2. Baskı. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Gürtuna, S. (2007). Çocuk ve sanat eğitimi: Çocuğum sanatla tanışıyor. 4. Baskı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Güzel, H. ve Adıbelli, S. (2011). 9. sınıf izik ders kitabının eğitsel, görsel, dil ve anlatım yönünden incelen-mesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 201-216. http://dergisosyalbil.selcuk.edu. tr/susbed/article/view/163 sayfasından erişilmiştir.
- Hunt, P. (2005). Understanding children’s literature. London: Routledge.
- İlhan, A. Ç. (2000). Çocuk kitaplarının sanat eğitimi açısından değerlendirilmesi. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara: AÜEBF ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayınları, 399-403.
- Kaya, M. (2011). Çocuk edebiyatı kitaplarının biçimsel özellikleri. Okul Öncesi Çocuk Edebiyatı Kitap Katalo-ğu.http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2013/07/27d4471d194fc14_ek.pdf sayfasından erişilmiştir.
- Kaya, İ. (2007). Çocuk kitabı resimlerinde estetik boyut. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 421-424.
- Kıbrıs, İ. (2010). Çocuk edebiyatı. 4. Baskı. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık: Görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. 1. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
- Koyuncu, S. S. ve Kaptan, A. Y. (2005). Çocuk kitaplarında görsel anlatım ve tasarım sorunları. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Sayı: 104-105, 256-262.
- Lukens, R. (2007). A critical handbook of children’s literature. 8th ed. Boston : Pearson Allyn and Bacon.
- Mathis, J. (2015). The signiicance of the arts in culture: learning through children’s literature. Libri & Liberi, 4(1), 85-102. https://www.researchgate.net/publication/304450654 sayfasından erişilmiştir.
- Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. 2. Baskı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
- Oğuzkan, A. F. (2001). Çocuk edebiyatı (Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle). 7. Baskı. Ankara: Anı Ya-yıncılık.
- Özer, A. (2007). Çocuk kitaplarındaki resimlerin ‘çocuğa göre’liği. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 425-432.
- Özgider, D. S. (2010). Türkiye ve ingiltere’de çok satılan çocuk kitaplarının biçimsel ve içerik özellikleri açısından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ens-titüsü, Ankara.
- Peşkersoy, E. ve Yıldırım, O. (2010). İlköğretim görsel sanatlar dersi 1-8. sınılar öğretmen kılavuz kitabı. 2. Baskı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
- Russell, D. L. (2009). Literature for children: a short ıntroduction. 6th ed. Boston: Pearson/Allyn & Bacon
- Sarı, N. (2006). Çocuk kitapları illüstrasyonları üzerine bir araştırma ve bir örnekleme. Yayınlanmamış yük-sek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Seven, S. (2010). Çocuk kitapları. Edebi Metinlerle Çocuk Edebiyatı (Editör: Şener Demirel). 1. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
- Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyatı. 6. Baskı. İzmir: Tudem Yayınları
- Shields, P. ve Whillock Moore, S. (2010). Çocuklar için sanat. İstanbul: Tudem Yayınları
- Şirin, M.R. (1998). 99 soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayın Evi.
- Tosunoğlu, M. ve Kayadibi, N. (2007). Türkiye’de 2000 –2005 yıllarında devlet tarafından yayımlanmış çocuk kitaplarının biçim ve içerik analizi. II. Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 339-348.
- Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2011). Çocuk edebiyatı. 5. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yıldız, C. ve Durmuşoğlu, M. C. (2018). Ressamları konu alan çocuk kitaplarının sanatla ilişkili eğitsel özel-likleri. Uluslararası Güzel Sanatlar Eğitimi Araştırmaları Dergisi (UGSEAD), 1(1), 29-49. https://www. researchgate.net/publication/330346725 sayfasından erişilmiştir.
- Yörükoğlu, A. (1993). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgün Yayın Dağıtım.
- Zengin, A. Y. ve Zengin, N. (2009). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. 5. Baskı. İstanbul: Truva Yayınları.
| APA | Bolat Aydoğan K (2020). Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. , 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| Chicago | Bolat Aydoğan Kibar Evren Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. (2020): 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| MLA | Bolat Aydoğan Kibar Evren Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. , 2020, ss.167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| AMA | Bolat Aydoğan K Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. . 2020; 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| Vancouver | Bolat Aydoğan K Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. . 2020; 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| IEEE | Bolat Aydoğan K "Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği." , ss.167 - 194, 2020. 10.21612/yader.2020.009 |
| ISNAD | Bolat Aydoğan, Kibar Evren. "Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği". (2020), 167-194. https://doi.org/10.21612/yader.2020.009 |
| APA | Bolat Aydoğan K (2020). Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| Chicago | Bolat Aydoğan Kibar Evren Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi 15, no.1 (2020): 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| MLA | Bolat Aydoğan Kibar Evren Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi, vol.15, no.1, 2020, ss.167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| AMA | Bolat Aydoğan K Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi. 2020; 15(1): 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| Vancouver | Bolat Aydoğan K Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi. 2020; 15(1): 167 - 194. 10.21612/yader.2020.009 |
| IEEE | Bolat Aydoğan K "Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği." Yaratıcı Drama Dergisi, 15, ss.167 - 194, 2020. 10.21612/yader.2020.009 |
| ISNAD | Bolat Aydoğan, Kibar Evren. "Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği". Yaratıcı Drama Dergisi 15/1 (2020), 167-194. https://doi.org/10.21612/yader.2020.009 |
