EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

YETGİN, Aykut; KATRANCI, Mehmet

EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Mehmet KATRANCI, (Kırıkkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Aykut YETGİN (Girilmemişş)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

33 4

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1817 - 1839 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2020

EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Öz:

Bu araştırmada ebeveynlerin, çocukların okuma ve kütüphane kullanmaalışkanlıkları ile çocuk kütüphanesine ve çocuk kütüphanesindenbeklentilerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitelaraştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseninin kullanıldığı araştırmaya118 ebeveyn katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılartarafından hazırlanan Okuma Alışkanlığına ve Kütüphane KullanımınaYönelik Ebeveyn Anketi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerikanalizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda ebeveynlerinöğrenim düzeyi yükseldikçe okudukları kitap sayısının da arttığı ancakkatılımcıların yaklaşık üçte ikisinin okuma alışkanlığının olmadığıbelirlenmiştir. Ebeveynlerin, çocuklarını kitap okumaya teşvik etmek için ençok çocuklarının ilgisine/isteğine yönelik kitaplar alma ve kitap okuyarakmodel olma yöntemlerini kullandıkları görülmüştür. Katılımcıların,çocuklarının okuyacakları kitapları belirlerken çoğunlukla çocuklarınınisteklerini dikkate aldıkları ya da fazla sayıda resim içeren kitapları seçtikleritespit edilmiştir. Ebeveynler çocuklara kütüphaneyi sevdirmek içinkütüphanenin, çocukların renkli dünyasına uygun şekilde düzenlenmesini vekütüphane içeriğinin zenginleştirilmesini önermişlerdir. Ayrıca ebeveynlerinkütüphanede çocuklara yönelik düzenlenen etkinliklerin sayısının artırılmasıve kütüphane çalışanlarına çocuk psikolojisine yönelik eğitim verilmesibeklentisinde oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelime:

Öz:

The aim of this study is to determine the views of parents on children's reading and library habits and their expectations from the children's library. 118 parents participated in the research in which phenomenological design was used. In the study, Parental Survey for Library Use and Reading Habit was used as data collection tool, which was prepared by the researchers. Content analysis technique was used to analyse the data. As a result of the research, it was stated that the number of books read increased according to the parents’ educational level, but about two thirds of the participants did not have reading habits. It was observed that in order to encourage children to read books, parents were most likely to use the techniques by buying books for the interest/desire of the children and being a model by reading books. It was noticed that the participants usually chose the books for their children by taking care of children’s desire or choosing the books containing a large number of pictures. Parents recommended that to popularize the library, it be organized in accordance with the colourful world of children and its content be enriched. In addition, it was understood that parents expected to increase the number of activities for children in the library and to educate the library staff for children's psychology.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aksoy, T. (2018). Okuma alışkanlığının temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınavına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akşaçoğlu, G. A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izleme ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
Altunkaynak, M. (2018). İlkokul öğrencilerinin kitap seçimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19), 101-117.
Arıcı, A. F. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma durumları (beceri-ilgi alışkanlık-eğilim). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri. İlköğretim Online, 17(2), 984-1001. http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/2549/2284 adresinden 25.01.2019 tarihinde ulaşılmıştır.
Bayis, S. (2010). 4, 5, 6 ve 7. sınıf ilköğretim öğrencilerinin okuma ve kütüphane kullanım alışkanlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Berkant, H. G. ve Tüzer, A. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve sayısal ders başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 171-190.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. Ç., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Cevher, N. (2015). Ankara’daki halk kütüphanesi çocuk bölümlerinin çocukların okuma alışkanlığındaki rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Chapman, M., Filipenko, M., McTavish, M. & Shapiro, J. (2007). First graders’ preferences for narrative and/or information boks and perceptions of other boys’ and girls’ book preferences. Canadian Journal of Education, 30(2), 531-553.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Edt. M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
Çat Şahin, A. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubu çocukların dil gelişimiyle annelerin okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetinkaya, S. Ç. (2004). Afyon merkezindeki ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demirer, V., Yıldız Çintaş, D. ve Sünbül., A. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanımları ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki: Konya ili örneği. İlköğretim Online, 10(3), 1028-1036. http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1573/1409 adresinden 12.01.2019 tarihinde ulaşılmıştır.
Doğanay, H. (2001). Halk kütüphanelerinin okuma alışkanlığındaki rolü ve önemi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 15(1), 40-44.
Durualp, E., Çiçekoğlu, P., ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 115-132.
Ekici, S. (2014). Ankara'daki anaokullarının okuma alışkanlığına hazırlık yeterlilikleri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdağı Toksun, S. ve Toprak, F. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma stratejileri bilişsel farkındalık becerilerini kullanma düzeylerine ilişkin bir araştırma (Kars ili örneği). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1137-1157.
Güller, E. D. ve Bilbay, P. (2016). Kütüphane yapılarında okul öncesi çocuklara yönelik interaktif mekânların irdelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 398-414.
Güneş, F. (2012). Okuma ve zihni yönetme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 1-15.
Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hanedar, R. T. (2011). 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okuduğunu anlama becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Harrison, B. (2012). Reading for pleasure among year 13 boys: What are the possibilities and problems? Kairsranga, 13(2), 41-48.
İnan, D. D. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas, 7, 95-112.
Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlemelerle ilgili olarak ebeveynin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
Karaaslan, S. (2016). Türk eğitim politikasında okuma alışkanlığı. Bilgi Dünyası, 17(1), 104- 119.
Kaynar, İ. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığı ve iletişim becerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Konan, N. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuma alışkanlıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(1), 31-59.
Majid, S. (2018). Leisure reading behaviour of young children in Singapore. Reading Horizons, 57(2), 56-81.
MEB (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=332 adresinden 30.01.2019 tarihinde ulaşılmıştır.
Odabaş, H., Odabaş, Y. ve Polat, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
Ogbodo, R. O. (2010). Effective study habits in educational sector: Counselling implications. Edo Journal of Counselling, 3(2), 230-242.
Öztürk, S. D. ve Aksoy, E. (2016). İlköğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığına ilişkin veli görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 562-591.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Edt. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
Sangkaeo, S. (1999). Reading habit promotion in ASEAN libraries. 65th IFLA counciland General Conference, August 20-28, Bangkok, Thailand. http://eric.ed.gov/id=ED441496 adresinden 03.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
Shen, W. W. & Lin, J. M. (2018). Robot assisted reading: A preliminary study on the robotic story telling service to children in the library. International Conference on Innovative Technologies and Learning (pp. 528-535). Springer, Cham.
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-99737-7_56 adresinden 05.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şahin, A., İşcan, A. ve Maden, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin okul kütüphaneleri ve sınıf kitaplıklarını kullanma durumları (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(2), 183-196.
Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum Dergisi, 6(22), 30-39.
Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 7(1), 218-228.
Veneziano L. ve Hooper J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70.
Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaba ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 62-71.
Yavuzer, H. (1997). Ana, baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yıldız, M. ve Akyol, H. (2014). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 793-815.
Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
Yılmaz, M. (2018). Okuma eğitimi. M. Yılmaz (Ed.). Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi (2. Baskı) içinde (s.81-112), Ankara: Pegem Akademi.

APA	KATRANCI M, YETGİN A (2019). EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. , 1817 - 1839.
Chicago	KATRANCI Mehmet,YETGİN Aykut EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. (2019): 1817 - 1839.
MLA	KATRANCI Mehmet,YETGİN Aykut EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. , 2019, ss.1817 - 1839.
AMA	KATRANCI M,YETGİN A EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. . 2019; 1817 - 1839.
Vancouver	KATRANCI M,YETGİN A EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. . 2019; 1817 - 1839.
IEEE	KATRANCI M,YETGİN A "EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ." , ss.1817 - 1839, 2019.
ISNAD	KATRANCI, Mehmet - YETGİN, Aykut. "EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ". (2019), 1817-1839.

APA	KATRANCI M, YETGİN A (2019). EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1817 - 1839.
Chicago	KATRANCI Mehmet,YETGİN Aykut EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8, no.3 (2019): 1817 - 1839.
MLA	KATRANCI Mehmet,YETGİN Aykut EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.8, no.3, 2019, ss.1817 - 1839.
AMA	KATRANCI M,YETGİN A EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(3): 1817 - 1839.
Vancouver	KATRANCI M,YETGİN A EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(3): 1817 - 1839.
IEEE	KATRANCI M,YETGİN A "EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8, ss.1817 - 1839, 2019.
ISNAD	KATRANCI, Mehmet - YETGİN, Aykut. "EBEVEYNLERİN, ÇOCUKLARIN OKUMA VE KÜTÜPHANE KULLANMA ALIŞKANLIKLARI İLE ÇOCUK KÜTÜPHANESİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8/3 (2019), 1817-1839.