Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 95 - 104 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18506/anemon.520721 İndeks Tarihi: 17-10-2020
Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi
Öz: Havacılığın ilk yıllarında yaşanan kazaların nedenleri incelendiğinde uçak kazalarına daha çokteknik faktörlerin neden olduğu görülmektedir. Günümüzde ise teknik faktörler yerini insanfaktörlerine ve örgütsel faktörlere bırakmıştır. Emniyet kültürü iş kazalarının önlenmesinde üzerindedurulması gereken önemli bir kavramdır. Bu çalışmanın amacı Reason’ın Emniyet Kültür Modeliniinceleyerek Türkçe literatüre katkıda bulunmaktır. Reason’a göre emniyet kültürünün dört altbileşeni- adil kültür, raporlama kültürü, esnek kültür ve öğrenme kültürü- birbirleriyle etkileşimdebulunarak bilinen kültürü başka bir deyişle emniyet kültürünü oluşturmaktadır. Cezalandırıcıolmayan adil bir kültürde çalışanlar hem kendi hem de çalışma arkadaşlarının hatalarını korkmadanraporlayarak örgütün hatalardan öğrenmesine olanak sağlar. Bilinen kültürün özellikleri şunlardır;adil çevre, üst yönetimin desteği, örgütün tüm seviyelerinden katılım, açık iletişim, raporlama, bütünörgütün öğrenmesi ve etkili karar verme sürecidir.
Anahtar Kelime: Safety Culture In Aviation: Investigation Of Reason’s Safety Culture Model
Öz: When the reasons of accidents in the first years of aviation was examined, it is seen that accidents was mostly caused by technical factors. Today, technical factors are replaced by human and organizational factors. Safety culture is an important concept that should be considered in the prevention of occupational accidents. The aim of this study is to contribute to Turkish literature by examining Reason’s Safety Culture Model. According to Reason, the four sub-components of the safety culture- just, reporting, flexible and learning cultures- interact with each other to create informed culture, in other words, a safety culture. Those who work in a non-punitive just culture can report both their mistakes and colleagues’ mistakes without fear and allow the organization to learn from mistakes. The characteristics of the informed culture are as follows; fair environment, support from senior management, participation from all levels of the organization, open communication, reporting, learning of the whole organization and effective decision making process.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Albrechtsen, E. (2003). Security vs Safety. http://www.iot.ntnu.no/users/albrecht/rapporter/notat %20safety%20v%20security.pdf
- Alsowayigh, M. (2014). Assessing safety culture among pilots in Saudi airlines: A quantitative study approach. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Embry-Riddle Aeronautical University, Florida.
- Altınpınar, İ. (2015). Gemi ve uçak personeli arasında emniyet kültürü algısının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
- Aytaç, S. (2011). İş Kazalarını Önlemede Güvenlik Kültürünün Önemi. Türk Metal Sendikası Dergisi, 147, 30-38.
- CANSO (2008). Safety Culture Definition and Enhancement Process. https://www.canso.org/sites/default/files/Safety%20C ulture%20Definition%20and%20Enhancement%20Pr ocess.pdf
- CAS (2012). SMS For Aviation: A Practical Guide Human Factors. https://www.casa.gov.au/sites/g/files/net351/f/_assets/ main/sms/download/2012-sms-book6-humanfactors.pdf
- Dekker, J. (2007). Just Culture: Balancing Safety and Accountability, Surrey: Ashgate.
- Dikmen, Ç. (1999). Organizasyonel Öğrenme ve Öğrenen Organizasyonlar, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi-Yönetim Dergisi, 34, 57-67.
- Ek, A., Akselsson, R., Arvidsson, M. ve Johansson, C. (2007). Safety Culture In Swedish Air Traffic Control, Safety Science, 45, 791-811.
- Eroğlu, E., Berk, Y., Öksüz, A., Keser, N. ve Mercan, F. (2009). Sağlık çalışanlarının hata bildirimi alanında eğitilmesi ve tıbbı hataların değerlendirilmesi, Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, 2, 76-84.
- EUROCONTROL (2008). Safety Culture in Air Traffic Management A White Paper. https://www.skybrary.aero/bookshelf/books/564.pdf
- FAA (2009), Risk Management Handbook, FAA-H-8083-2. Frankel, A., Leonard, M. ve Denham, C. (2006). Fair and Just Culture, Team Behavior and Leadership Engagement: The Tools To Achieve High Reliability. HSR: Health Services Research, 41(4), 1690-1709.
- Gill, G. ve Shergill, G. (2004). Perceptions Of Safety Management and Safety Culture In The Aviation Industry In New Zealand. Journal of Air Transport Management, 10, 233-239.
- Glendon, A. ve Stanton, N. (2000). Perspectives On Safety Culture. Safety Science, 34, 193-214.
- Havold, I. (2005). Safety Culture In A Norwegian Shipping Company, Journal of Safety Research, 36, 441-458.
- Helmreich,R. (2000). Culture and Error In Space: Implications From Analog Environments. Aviation, Space and Environmental Medicine, 71(11), 133-139.
- ICAO (2013). International Civil Aviation Organization Safety Management Manual (Doc 9859-AN/474). Montreal: ICAO.
- ICAO (2018). Safety Report. ICAO, Montreal, Kanada. International Atomic Energy Agency (1986). Summary Report on the Post-accident Review Meeting on Chernobyl Accident, Viyana: IAEA.
- Khoshkhoo, R., Jahangirian, A. ve Sharafbafi, F(2018). Analysis Of Fleet Type Impact On The Threats and Errors Of An Airline Using Line Operations Safety Audit (Losa), Aviation, 22(1), 31-39.
- Lexico (2019). Dictionary. https://en.oxforddictionaries.com/definition/security Merritt, H., Merritt, C. ve Sherman, J. (1996). Human Factors and National Culture, ICAO Journal, 51(8), 14- 16.
- Morrow, S., Koves, G. ve Barnes, V. (2014). Exploring The Relationship Between Safety Culture and Safety Performance In U.S. Nuclear Power Operations, Safety Sciene, 69, 37-47.
- Nemli,E.(1998). Rekabet Avantajı Kazanmada Örgütsel Esnekliğin Önemi, Amme İdaresi Dergisi, 31(3), 75-86.
- O’leary, M. ve Chappell, S. (1996). Confidential Incident Reporting Systems Create Vital Awareness Of Safety Problems. ICAO Journal, 51, 11-13.
- Oster, C., Strong, J. ve Zorn,C. (2013). Analyzing Aviation Safety: Problems, Challenges, Opportunities, Research in Transportation Economics, 43, 148-164.
- Pozzo,R. (2015). Legal Framework For Safeguarding Air Passenger Rights, İsviçre: Springer Yayıncılık.
- Önen, V. (2017). Havacılık Endüstrisinde Adil Kültür Üzerine Kavramsal Bir Çalışma, USBD Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 30-52.
- Önen, V. (2016). Havacılıkta Emniyet Kültürü- İklimi, (1.Basım), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Reason, J. ve Hobbs,A. (2003). Managing Maintenance Error: A Practical Guide. Surrey: Ashgate.
- Reason,J. (1997). Managing The Risks Of Organizational Accidents, Aldershot:Ashgate.
- Sammer, C., Lykens, K., Singh, K., Mains, D. ve Lackan,N. (2010). What Is Patient Safety Culture? A Review Of The Literature, Journal Of Nursing Scholarship, 42(2), 156-165.
- Serin, G. (2016). Organizational safety climate, precondition for unsafe acts and unsafe acts of Turkish commercial airline pilots. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Terzi, H. ve Gazioğlu, C. (2014). Pozitif Emniyet Kültürü Temel Öğelerini Esas Alan Kazasay Olayları (Near Miss) Raporlama Sistemi, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 6(1), 23-58
- Wert, R.(2011). Man Who Grounded 4000 Planes On 9/11 Was On First Day Of His Job. https://jalopnik.com/5838772/man-who-grounded4000-planes-on-911-was-on-first-day-of-his-job
- Wiegmann, A., Zhang, H, Thaden, L. ve Gibbons, M. (2004). Safety Culture: An Integrative Review, International Journal of Aviation Psychology, 14 (2), 117-134.
| APA | Ustaomer T, KUYUCAK SENGUR F (2020). Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. , 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| Chicago | Ustaomer Temel Caner,KUYUCAK SENGUR FERHAN Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. (2020): 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| MLA | Ustaomer Temel Caner,KUYUCAK SENGUR FERHAN Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. , 2020, ss.95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| AMA | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. . 2020; 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| Vancouver | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. . 2020; 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| IEEE | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F "Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi." , ss.95 - 104, 2020. 10.18506/anemon.520721 |
| ISNAD | Ustaomer, Temel Caner - KUYUCAK SENGUR, FERHAN. "Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi". (2020), 95-104. https://doi.org/10.18506/anemon.520721 |
| APA | Ustaomer T, KUYUCAK SENGUR F (2020). Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| Chicago | Ustaomer Temel Caner,KUYUCAK SENGUR FERHAN Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, no.1 (2020): 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| MLA | Ustaomer Temel Caner,KUYUCAK SENGUR FERHAN Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.8, no.1, 2020, ss.95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| AMA | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 8(1): 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| Vancouver | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 8(1): 95 - 104. 10.18506/anemon.520721 |
| IEEE | Ustaomer T,KUYUCAK SENGUR F "Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi." Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, ss.95 - 104, 2020. 10.18506/anemon.520721 |
| ISNAD | Ustaomer, Temel Caner - KUYUCAK SENGUR, FERHAN. "Havacılıkta Emniyet Kültürü: Reason’ın Emniyet Kültürü Modelinin İncelenmesi". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8/1 (2020), 95-104. https://doi.org/10.18506/anemon.520721 |
