Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri
Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 618 - 636 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31592/aeusbed.736762 İndeks Tarihi: 23-10-2020
Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri
Öz: Türkiye'de tüm sektörlerde olduğu gibi eğitimde de üst düzey yönetim pozisyonlarında kadın sayısının azlığı dikkat çekmektedir. Bu durum, kadını kariyerinde belli bir noktaya ulaştıktan sonra üst düzey yönetici olmaktan alıkoyan engellerden kaynaklanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, eğitim ve okul yöneticilerinin kadınların kariyerlerinde ilerlemelerine engel olan keyfi ve görünmez engelleri ifade eden cam tavan sendromuna ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden olgubilim desenine göre desenlenmiş ve betimsel olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017–2018 öğretim döneminde, Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve merkez İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde görev yapan 13 erkek yönetici ile merkez ve merkez ilçelere bağlı resmi okullarda görev yapan 12 kadın okul müdürü olmak üzere 25 eğitim ve okul yöneticisi oluşturmaktadır. Katılımcılar belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş, eğitim yöneticilerinin cam tavan sendromuna ilişkin görüş ve önerilerini ortaya çıkarmaya yönelik 9 soru içeren yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmış, oluşan kod ve temalara göre yorumlamalar yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda; kadın yöneticilerin yönetici olma süreçlerinde ve yöneticilik kariyerlerinde cam tavan engellerle karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu sonuç konu hakkında yurtiçinde ve yurtdışında yapılmış çalışmaların sonuçları ile örtüşmektedir. Kadınların cam tavan engelleri en çok bireysel olarak yaşadıkları, kendilerine atfedilmiş olan geleneksel rollerini aksatmaktan korktukları için kendilerini engelledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Örgütsel engeller olarak da uzun ve yorucu mesai saatleri engeli ifade edilmiştir. Yönetimin cinsiyeti yoktur görüşü en çok paylaşılan maddeyi oluşturmuştur. Kadın ve erkek çalışanlar arasında fırsat eşitliği olduğu ancak kadınların yönetici olmayı kendilerinin istemedikleri belirlenmiştir. Bu araştırmada kadınların isterlerse tüm engellere rağmen hedeflerine ulaşabilecekleri sonucuna ulaşılmış olmakla birlikte; rol çatışması yaşayarak ve yetersizlik hissederek yönetici olmaktan vazgeçtikleri tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: The Remarks Of Education Administrators and School Principals on Glass Ceiling Syndrome
Öz: As well as in all other sectors in Turkey, in education the small number of women in senior management positions draws attention. The main purpose of this research is to reveal the remarks of education administrators on glass ceiling syndrome indicating the arbitrary and invisible barriers through women’s career advancement. Having employed a qualitative research pattern, this study is descriptively designed in accordance with phenomenology. The study group is composed of 13 male education administrators who worked at Kahramanmaraş Provincial and District National Education Directorates and 12 female principals worked at Provincial and District State Schools in 2017-2018 education year. The Maximum Sampling from Purpose-Oriented Sampling Methods is utilized throughout the designation process of the participants. As the data collection instrument, a semi-structured interview form consisting of 9 questions which were developed by the researcher aiming to reveal the remarks and suggestions of education administrators with regards to the glass ceiling syndrome is employed. As a result of data analysis; it is determined that women encounter glass ceiling barriers through their career advancement both as an administrator or administrator candidates. This result coincides with the outcomes of the domestic and foreign researches. It is detected that women restrain themselves in order not to hamper the roles traditionally ascribed to them which also indicates that women experience the glass ceiling barriers due to personal reasons. Long and strenuous working hours obstacle was expressed as organizational obstacles. The view that management has no gender constituted the most shared item. It is determined that there is an equality of opportunities between men and women, yet, women prefer not to be promoted to an administration post. This study suggests that women can fulfill their goals despite all the barriers if they wish.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaş, G. ve Korkmaz, L. (2017). Kadın yöneticiler: Görünmez engellerin gölgesinde yükselme çabası. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 73-86.
- Aksu, A., Çek, Ş. ve Şenol, B. (2013). Kadınların müdür olmalarının önündeki cam tavan ve cam tavanı aşma stratejilerine ilişkin ilköğretim okulu müdürlerinin görüşleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 133-160.
- Atay, K. (2001). İlköğretim okul müdürlerinin genel tutum ve davranışları. Eğitim Yönetimi Dergisi, (28), 471-482.
- Ayaz, E. (2018). Psikolojik sözleşme ihlalinin cam tavan sendromuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Aytaç, S. (2002). Çağdaş sanayi merkezlerinde kadın işgücünün konumu: Bursa örneği. Ankara: Yorum Matbaacılık.
- Balcı, A. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
- Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(1), 108-114.
- Bodur, E. (2017). İlköğretimde görev yapan kadın öğretmenlerin karşılaştıkları cam tavan engeller ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Boydak Özan, M. (2009). Okul yöneticiliğinde cam tavan sendromunun yaşanmadığı bir ada örneği: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 15-33.
- Büyükyaprak, F. (2015). Çalışan kadın personelin kariyer gelişimi engellerinden cam tavan sendromu: Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı örneği. Yüksek Lisans Tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Can, N. (2004). The role of gender in educational administration: A study of Turkish secondary schools principals. International Journal of Educational Reform, 13(3), 267-279.
- Can, N. (2008). Okul yöneticilerinin yönetimde cinsiyet faktörüne ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 35-41.
- Çetin, A. (2011). Kadın yöneticilerin cam tavan algısının cam tavanı aşma stratejilerine etkisi: Bursa ili tekstil sektöründe bir alan araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Doğan, İ. (2014). Kadın çalışanlarda cam tavan sendromuna ilişkin bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Duman, N. (2017). Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü’nde görev yapan kadın personelin maruz kaldığı cam tavan sendromunun incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
- Durmaz, Ş. (2016). İşgücü piyasasında kadınlar ve karşılaştıkları engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 37-60.
- Düz, H. (2015). Kadın maarif müfettişlerinin cam tavan sendromuna ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Eroğlu Toraman, B. (2011). Eğitim örgütlerinde kadınların yönetsel konuma yükselmelerinde cam tavan etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
- Erot, B. (2016). Antalya devlet okullarında görev yapan kadın yöneticilerin cam tavan sendromu hakkında görüşlerine ilişkin nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Gazioğlu, A. (2017). Çalışan kadınların cam tavan sendromu ve iş tatmin düzeyleri arasındaki ilişkinin algılanmasına yönelik bir araştırma: Kocaeli Sosyal Güvenlik Kurumu örneği. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- Gutierrez, E. (2016). Female principals in education: Breaking the glass ceiling in Spain. Paidéia, 26(65), 343-350.
- Güleç, M. (2015). Kadın çalışanlarda cam tavan sendromunun örgütsel vatandaşlığa etkileri Kuşadası 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Gülbay, M. (2012). Kadın yöneticilerin kariyer sorunları: Cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Hoşgör, H., Hoşgör, D. ve Memiş, K. (2016). Sosyo-demografik özellikler ile cam tavan sendromu arasındaki ilişki ve farklılıkların incelenmesi: Sağlık çalışanları örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 345-362.
- Kaloğlu, N. (2017). Banka çalışanlarının cam tavan sendromuna ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Kara, B. (2015). Kadınların üst düzey yönetici olmalarını engelleyen cam tavan sendromuna ilişkin eğitim yöneticilerinin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: Cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Karadeniz, H. (2019). Feminist edebiyat eleştirisi ve Hatice Bilen Buğra’nın Mal Sahibi adlı hikayesinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 284-298.
- Kurt, S. (2017). Bankacılık sektöründe kadın çalışanların kariyer sorunları ve cam tavan sendromu. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Öçalır, M. (2017). Kurumsal iletişim açısından “cam tavan sendromu”: orta ve üst düzey kadın yöneticilerin, cam tavan sendromu hakkındaki görüşlerinin yönetim ve iç iletişim açısından değerlendirilmesine yönelik İstanbul özelinde nitel bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Öztürk, A. (2011). Kadın öğretim elemanlarının cam tavan sendromu üzerine bir araştırma: Ankara Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Pamuk, M. (2017). Kadın çalışanların kariyer engelleri ve cam tavan sendromu üzerine bir araştırma (Ankara örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Petre, R. (2012). Looking through the glass ceiling women and power: Leadership in norwegian firms. Master Thesis. BI Norwegian Business School MSc Financial Economics, Norway.
- Sezen, B. (2008). Örgütlerde kadın çalışanların karşılaştıkları cam tavan engeli: orta ve büyük ölçekli otel işletmelerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- Şerifoğlu, G. (2017). Çalışma hayatında kadın yöneticilerin karşılaştığı sorunlara gelişim temelli bir bakış: “Cam tavan sendromu” algısını aşmaya yönelik bir müdahale örneği. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Şiyve, O. (2004). Kadın-erkek liderlik tarzları ve cam tavan. 15.02.2018 tarihinde http://www.elegans.com.tr/arsiv/66/haber018.html adresinden erişilmiştir.
- Tahtalıoğlu, H. (2016). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında cam tavan sendromunun kadınlar üzerindeki etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 89-105.
- Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (24), 543-559.
- Üçyıldız, U. (2017). Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılamaları: Ege bölgesinde faaliyet gösteren seyahat acentalarında bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Ünal, A. (2015). Cam tavan etkisinin aşılmasında dönüşümcü liderliğin rolü: Bilişim sektöründe çalışan kadın liderler üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
- Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
| APA | Can N (2020). Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. , 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| Chicago | Can Niyazi Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. (2020): 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| MLA | Can Niyazi Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. , 2020, ss.618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| AMA | Can N Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. . 2020; 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| Vancouver | Can N Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. . 2020; 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| IEEE | Can N "Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri." , ss.618 - 636, 2020. 10.31592/aeusbed.736762 |
| ISNAD | Can, Niyazi. "Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri". (2020), 618-636. https://doi.org/10.31592/aeusbed.736762 |
| APA | Can N (2020). Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| Chicago | Can Niyazi Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6, no.2 (2020): 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| MLA | Can Niyazi Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.6, no.2, 2020, ss.618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| AMA | Can N Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 6(2): 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| Vancouver | Can N Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 6(2): 618 - 636. 10.31592/aeusbed.736762 |
| IEEE | Can N "Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri." Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, ss.618 - 636, 2020. 10.31592/aeusbed.736762 |
| ISNAD | Can, Niyazi. "Eğitim ve Okul Yöneticilerinin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Görüşleri". Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/2 (2020), 618-636. https://doi.org/10.31592/aeusbed.736762 |
