Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri

TUĞLU, Ümmü; Baydar, Hasan

doi:DOI: 10.19113/sdufenbed.514564

Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri

Ümmü TUĞLU, (Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, 32260, Isparta, Türkiye)

Hasan BAYDAR (Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, 32260, Isparta, Türkiye)

Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

4 0

Yıl: 2019 Cilt: 23 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 452 - 456 Metin Dili: Türkçe DOI: DOI: 10.19113/sdufenbed.514564 İndeks Tarihi: 23-10-2020

Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri

Öz:

Bu araştırma, tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda klon seleksiyonu ile eldeedilmiş 60 adet A-klonu arasından seçilmiş 10 adet B-klonu ve 1 adet standartçeşidin (Extracta) tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıylayürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde üç tekerrürlü olarak kurulantarla denemesinde her bir B klonunda taze herba verimi (kg/da), drog herbaverimi (kg/da), drog yaprak verimi (kg/da), drog yaprak oranı (%), uçucu yağoranı (%) ve uçucu yağ bileşenleri (%) tespit edilmiştir. Tıbbi adaçayında tazeherba verimi 701 kg/da (14. klon) ve 1285.7 kg/da (41. klon), drog herba verimi176.1 kg/da (27. klon) ve 368.8 kg/da (8. klon), drog yaprak verimi 89 kg/da (27.klon) ve 202.3 kg/da (41. klon), drog yaprak oranı %43.9 (35. klon) ve %58.6 (41.klon), uçucu yağ oranı %0.90 (27. klon) ve %1.72 (8. klon) arasında değişimgöstermiştir. Tıbbi adaçayı klonlarının uçucu yağ kompozisyonunu oluşturan enönemli bileşenlerin 1,8-sineol (%16.48-33.86), α-tuyon (%1.85-31.01), β-tuyon(%3.99-17.51) ve kafur (%0.74-14.94) olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlaragöre drog yaprak verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ kalitesi yüksek olan 8, 11,21 ve 41 nolu klonların tıbbi adaçayı çeşit geliştirme ıslahında öncelikli olarakdeğerlendirilebileceği öngörülmüştür.

Anahtar Kelime:

Agronomic and Technological Properties of B-Clones Developed by Clonal Selection of Common Sage (Salvia officinalis L.)

Öz:

This research was carried out to determine the agricultural and technological properties of 10 B-clones selected from 60 A-clones derived from the clone selection together with standard variety (Extracta) in common sage (Salvia officinalis L.). The experiment was laid out in a randomized complete block design with three replications. In each B clone, fresh herb yield (kg/da), drug herb yield (kg/da), drug leaf yield (kg/da), drug leaf ratio (%), essential oil ratio (%), and essential oil compounds (%) were investigated. Fresh herb yield between 701 kg/da (Clone 14) and 1285.7 kg/da (Clone 41), drug herb yield between 176.1 kg/da (Clone 27) and 368.8 kg/da (Clone 8), drug leaf yield between 89 kg/da (Clone 27) and 202.3 kg/da (Clone 41), drug leaf ratios between 43.9% (Clone 35) and 58.6 (Clone 41), essential oil ratio between 0.90% (Clone 27) and 1.72% (Clone 8) were changed in the common sage clones. The most important essential oil compounds of the clones were determined as 1,8-cineole (16.48-33.86%), αthujone (1.85-31.01%), β-thujone (3.99-17.51%) and camphore (0.74-14.94%). According to the results obtained, it was decided that the clones 8, 11, 21 and 41 would be considered to be priority in common sage breeding with their high drug yield, volatile oil ratio and high volatile oil quality.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[1] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırma Derneği Yayını, İstanbul.
[2] Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., Byfield, A. 1997. Türkiye'nin Doğal Tıbbi Bitkilerinin Ticareti Hakkında Bir Çalışma. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, Türkiye.
[3] Sage, 2000. Sage: The Genus Salvia. Kintzios, E. (Ed.), Harwood Acedemic Publishers, The Netherlands.
[4] Karık, Ü., Sağlam, C. 2017. Tekirdağ Ekolojik Koşullarında Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) Popülasyonlarının Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(2), 203−215.
[5] Baydar, H. 2016. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı). SDÜ Yayın No: 51, Isparta, 339 s.
[6] Bayram, E., Kırıcı, S., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, İ. 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildirileri, 437–456 s.
[7] Karakuş, M., Baydar, H., Erbaş, S. 2017. Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.) Populasyonundan Geliştirilen Klonların Verim ve Uçucu Yağ Özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26, 99-104.
[8] Baydar, H., Özkan G., Erbaş S., Altındal D. 2007. Yield, Chemical Composition and Antioxidant Properties of Extracts and Essential Oils of Sage and Rosemary Depending on Seasonal Variations. International Medicinal and Aromatic Plants Conference on Culinary Herbs, 826, 383-390.
[9] Höld, K.M, Sirisoma, N.S., Ikeda, T., Narahashi, T., Casida, J.E. 2000. α-thujone. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 97(8), 3826–3831.
[10] Raal, A., Orav, A., Arak, E. 2007. Composition of the Essential Oil of Salvia officinalis L. from Various European Countries. Nat. Prod. Res., 21, 406-411.
[11] ISO 9909, 1997. International Organization for Standardization. Oil of Dalmatian Sage (Salvia officinalis L.), Geneva (Switzerland).
[12] Wise, M.L., Savage, T.J. Katahira, E., Croteau, R. 1998. Monoterpene synthases from common sage (Salvia officinalis). Journal of Biological Chemistry, 273(24), 14891–14899.
[13] Stefkov, G., Cvetkovikj, I., Karapandzova, M., Kulevanova, S. 2011. Essential Oil Composition of Wild Growing Sage from R. Macedonia. Macedonian Pharmaceutical Bulletin, 57(1-2), 71-76.

APA	TUĞLU Ü, Baydar H (2019). Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. , 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
Chicago	TUĞLU Ümmü,Baydar Hasan Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. (2019): 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
MLA	TUĞLU Ümmü,Baydar Hasan Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. , 2019, ss.452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
AMA	TUĞLU Ü,Baydar H Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. . 2019; 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
Vancouver	TUĞLU Ü,Baydar H Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. . 2019; 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
IEEE	TUĞLU Ü,Baydar H "Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri." , ss.452 - 456, 2019. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
ISNAD	TUĞLU, Ümmü - Baydar, Hasan. "Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri". (2019), 452-456. https://doi.org/DOI: 10.19113/sdufenbed.514564

APA	TUĞLU Ü, Baydar H (2019). Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(2), 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
Chicago	TUĞLU Ümmü,Baydar Hasan Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 23, no.2 (2019): 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
MLA	TUĞLU Ümmü,Baydar Hasan Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.23, no.2, 2019, ss.452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
AMA	TUĞLU Ü,Baydar H Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019; 23(2): 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
Vancouver	TUĞLU Ü,Baydar H Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019; 23(2): 452 - 456. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
IEEE	TUĞLU Ü,Baydar H "Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri." Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23, ss.452 - 456, 2019. DOI: 10.19113/sdufenbed.514564
ISNAD	TUĞLU, Ümmü - Baydar, Hasan. "Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 23/2 (2019), 452-456. https://doi.org/DOI: 10.19113/sdufenbed.514564