Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları
Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1520 - 1547 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-10-2020
Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları
Öz: Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre belli bir işin yapılması için görevlendirilenkimseye kayyım denilmektedir. Türkiye'de 2016 yılında çıkarılan 674 sayılıKanun Hükmünde Kararname'ye göre merkezi yönetim tarafından lüzumluhallerde belediye başkanlarının yerine vali ya da kaymakamlar, kayyımolarak atanmaya başlamıştır. Ancak bu uygulama Türk idare tarihinde ilkkez görülen bir durum değildir. Bu çalışmada Tek Parti Dönemi'nde 1930 ile1948 yılları arasındaki kayyım uygulamaları konusu işlenmiştir. Budönemde ülke genelinde 109 belediyeye çeşitli sebeplerle kayyım atamasıyapılmıştı. Atanan bu belediyelerin 90’ı Doğu ve Güneydoğu Anadolubölgelerindeki belediyeler, geriye kalan 19 belediye ise Batı vilayetlerindekibelediyeler idi. Çalışmada arşiv belgeleri ve diğer kaynaklardan istifadeedilmiştir.
Anahtar Kelime: Trustee Enforcements in Single Party Period
Öz: According to the Turkish Language Association dictionary, anyone assigned to do a certain job is called trustee. In Turkey, according to 674 of legislative decree no that was made in 2016; In cases of necessity by the central government, governors or district governors started to be appointed as trustees instead of mayors. However, this enforcement is not the first time seen in the history of Turkish administration. In this study, the subject of trustees enforcements was discussed between 1930 and 1948 in the Single Party Period. During this period, trustees were appointed to 109 municipalities across the country for various reasons. 90 of these appointed municipalities were the ones in the Eastern and Southeastern Anatolia regions, and the remaining 19 municipalities were those in Western provinces. Archive documents and other sources were used in the study
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akandere, O. (1998). Milli Şef Dönemi Çok Partili Hayata Geçişte Rol Oynayan İç ve Dış Tesirler 1938-1945. İstanbul: İz Yayıncılık. Akşam (1948). 23-24 Mart 1948.
- Alakom, R. (2011). Xoybûn Örgütü ve Ağrı Ayaklanması. İstanbul: Avesta Yay.
- Ali Kemali, (1932). Erzincan Tarihi, Coğrafi, İçtimai, Etnoğrafi, İdari, İhsai Tetkikat Tecrübesi. Resimli Ay Matbaası.
- Altan, T. (2012). Kürt Sorunu. İstanbul: Timaş Yayınları. 13. Baskı.
- Arfa, H. (1968). The Kurds. Oxford University Press.
- Atay, E. (2006). İdare Hukuku 1. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Atlı, C. (2014). Kars'ta Siyasî Hayat (1923-1950). Ankara: Atam Yay
- Beşikçi, İ. (1990). Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi. İstanbul: Belge Yayınları.
- Bila, H. (1999). CHP 1919-1999. İstanbul: Doğan Kitap. Bir Türk Subayının Ağrı İsyanı Anıları. (2011). Haz.: Rohat Alakom. İstanbul: Avesta Yay.
- Bois, T. (1968). The Kurds. Beirut. Bruinessen, M.v. (2013). Ağa, Seyh, Devlet. İstanbul: İletisim Yay.
- Cebesoy, A.F. (2007). Siyasi Hatıralar Büyük Zaferden Lozan'a Lozan'dan Cumhuriyete I-II. Yay. Haz.: Osman Selim Kocahanoğlu. İstanbul.
- Cumhuriyet (1930). Belediye Reisliği De Yapacak Vali Ve Kaymakamlar. 17.11.1930.
- Darkot, B. (1955). Türkiye'nin Coğrafi Bölgeleri Hakkında. Türk Coğrafya Dergisi. Sayı: 13-14. 1955.
- Dersim. Jandarma Umum Kumandanlığı Yayınları, t.y.
- Dersimi, M.N. (2012). Kürdistan Tarihinde Dersim. İstanbul: Doz Yay.
- Doğu Sorunu, Necmeddin Sahir Sılan Raporları. (2010). Der. Tuba Akekmekçi ve Muazzez Pervan. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Eraslan, C. (1996). I. Sasun İsyanı Sonrasında Osmanlı Devleti'nin Karşılaştığı Siyasî ve Sosyal Problemler. Kafkas Araştırmaları. ss. 65-92.
- Gözübüyük, Ş.- Tan, T. (2016). İdare Hukuku. C: 1. Ankara: Turhan Kitabevi. 11. Baskı.
- Güneydoğu Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi. (1939). Haz.: Usman Eti. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası. Hâkimiyeti Milliye (1934). 9 Kasım 1934.
- Hallı, R. (1972). Türkiye Cumhuriyeti'nde Ayaklanmalar (1924-1938). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- İçişleri, (2020a) https://www.icisleri.gov.tr/diyarbakir-mardin-vanbuyuksehir-belediye-baskanlarinin-gorevden-zaklastirilmasina-dair-basinacıklamasi Erişim Tarihi: 10.02.2020.
- İçişleri, (2020a) https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/belediyelerdekikayyum-sistemi-ve-mevcut-durum-raporu-yayinlandi Erişim Tarihi: 03.01.2020.
- İhsan Nuri Paşa, (1992). Ağrı Dağı İsyanı. İstanbul: Med Yay.
- Kardaş, A. (2016). Cumhuriyet Döneminde Sason İsyanları ve Alınan Tedbirler. The Journal of Academic Social Science Studies. No: 43. ss. 49-70.
- Koçak, C. (2010). Umumi Müfettişlikler (1927-1952). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Köse, R. (2019). CHP ve DP Hükûmetleri Dönemlerinde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Politikaları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Küçükuğurlu, M. (2012). Türk Siyasî Tarihinde Erzurum (1923-1950). Ankara: Atam Yay.
- Kürt Sorunu ve Devlet Tedip ve Tenkil Politikaları (1925-1947). (2011). Der. Tuğba Yıldırım. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Miftakhov, S. (Eylül 2018). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Parlamento’da Temsili: 1946-1960. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, C: 6. Sayı 2.
- Özmen, A. (Ocak-Şubat 1947). Genel Müfettişlikler Hakkında Bir Düşünce. İdare Dergisi. Sayı: 184.
- Resmî Cerîde (1926). 27.11.1926, Sayı: 521.
- Sarınay, Y. (1996). Hoybun Cemiyeti ve Türkiye'ye Karşı Faaliyetleri. Atam Dergisi. Ankara.
- Sözlük, (2019) https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 15.09.2019.
- Şahin, M.S. (2016). Erken Cumhuriyet Dönemi'nde CHP'nin Malatya Teşkilatı (1923-1950). İstanbul: Libra Yayınevi.
- Şimşir, B. (2011). Kürtçülük II 1924-1999, Bilgi Yayınevi.
- T.C. Resmî Gazete (1929). 11.03. 1929, Sayı: 1140.
- T.C. Resmî Gazete (1930). 12.11.1930, Sayı: 1645.
- T.C. Resmî Gazete (1930). 14 Nisan 1930, Sayı: 1471.
- T.C. Resmî Gazete (1934). 20.11.1934, Sayı: 2859.
- T.C. Resmî Gazete (1982). 20.10.1982.
- T.C. Resmî Gazete (2005). 13.07.2005 Sayı: 2587.
- T.C. Resmî Gazete (2016). 1 Eylül 2016 Sayı: 29818 (2. Mükerrer).
- T.C. Resmî Gazete (2016). 24.07.2016, Sayı: 29780. TBMM 85 Nolu Komisyon Raporu.
- TBMM Tutanak Dergisi. (1946). Dönem: 7. C: 20. Toplantı: 3. Ankara: TBMM Matbaası.
- TBMM Zabıt Ceridesi. Devre 3. Cilt 17. İçtima 3. Toker, M. (1970). Tek Partiden Çok Partiye. İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Uluğ, N.H. (2011). Derebeyi ve Dersim. İstanbul: Kaynak Yayınları. 3. Basım
- Ulus (1940). 08.11.1940;
- Ulus. (1943). 29.11.1938.
- Uran, H. (2007). Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım (1908-1950). İstanbul: İş Bankası Yay.
- Uyar, H. (2012). Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Yayınları.
- Vakit (1943). 30 Mart 1943.
- Zelyut, R. (2013). Dersim İsyanları Seyyit Rıza Gerçeği. 15. Baskı. Ankara:Kripto Yayınları.
- Arşiv Belgeleri Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
| APA | Köse R (2020). Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. , 1520 - 1547. |
| Chicago | Köse Resul Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. (2020): 1520 - 1547. |
| MLA | Köse Resul Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. , 2020, ss.1520 - 1547. |
| AMA | Köse R Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. . 2020; 1520 - 1547. |
| Vancouver | Köse R Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. . 2020; 1520 - 1547. |
| IEEE | Köse R "Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları." , ss.1520 - 1547, 2020. |
| ISNAD | Köse, Resul. "Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları". (2020), 1520-1547. |
| APA | Köse R (2020). Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1520 - 1547. |
| Chicago | Köse Resul Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9, no.2 (2020): 1520 - 1547. |
| MLA | Köse Resul Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.9, no.2, 2020, ss.1520 - 1547. |
| AMA | Köse R Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2020; 9(2): 1520 - 1547. |
| Vancouver | Köse R Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2020; 9(2): 1520 - 1547. |
| IEEE | Köse R "Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9, ss.1520 - 1547, 2020. |
| ISNAD | Köse, Resul. "Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9/2 (2020), 1520-1547. |
