Bu çalışmada hemen her ülkenin büyüme/kalkınma sürecinde doğal ve/veya politikekonomi tercihleri sonucu yaşanan bölgeler ve iller arası dengesizlikler Erzurum özelinde elealınmış, yaşanan sosyo-ekonomik gerileme süreci Bursa ve Kocaeli illeri ile karşılaştırmalı olarakverilmiştir. Erzurum, XIX. yüzyılın sonu ve hatta I. Dünya Savaşına kadar ekonomik ve siyasalaçıdan önemli bir merkez konumundayken savaş sonrası oluşan düzende genç cumhuriyetin Batıilleri merkezli kalkınma çabalarının bir yansıması olarak ekonomik düşüş yaşanmaya başlamıştır.Ancak, asıl düşüş 1979’da İslam Cumhuriyeti kuran ve Irak ile savaşmaya başlayan İran’auygulanan ambargo ile gerçekleşmiş ve bu da şehrin canlılığını olumsuz yönde etkilemiştir. 24Ocak 1980 Kararları ile politik iktisatta radikal dönüşüm ve 80’li yıllarda başlayan ayrılıkçı terör,Osmanlı’da üçüncü büyük gümrük kenti olan Erzurum’u hâlihazırda Türkiye’nin geri kalmış illeriseviyesine düşürmüştür. Bu gelişmelerin kaçınılmaz sonucu ortaya çıkan göç, aynı zamanda azgelişmişliği besleyen unsurlardan olmuştur. Çözüm arayışları içerisinde, kamunun genelde önemlibir ekonomik potansiyele sahip olan Doğuya ve özelde de Erzurum gibi kentlere ayırımcıpolitikalar izlemesi ve kalkınmanın sanayileşme ile eş anlamlı olduğu gerçeği dikkate alınarakkarşılaştırmalı üstünlük yapısına uygun sanayileşmeye ağırlık verilmesi gerektiği ileri sürülebilir.Aksi takdirde, Doğudaki merkez illerdeki boşalma, çevre illerde de boşalmayı tetikleyecek ve busüreç Türkiye’nin Batısında kalabalıklaşmayı ve metropol maliyetleri arttıracaktır.