TY  - JOUR
TI  - TÜRK NİNNİLERİNDE YAZI DİLİNDE UNUTULAN ESKİ KELİMELER
AB  - Türk dili tarihî süreç içerisinde toplumsalhayattaki değişme ve gelişmelere paralel olarakfarklı coğrafyalara yayılmış, yeni coğrafyalardafarklı kültürlerle temas ve ihtiyaçlar doğrultusundabirtakım değişimler geçirmiştir. Bu değişimlerhem gramer unsurlarında hem de söz varlığındameydana gelmiştir. Dilin söz varlığındakiunsurlardan bazıları zaman içinde ses, şekil veyaanlam özellikleri açısından farklılaşarak varlığınıdevam ettirirken, bazıları yazı dilinin/standart dilinçevrim alanının tamamen dışına çıkmıştır fakat bukelimeler yazı dilinin çevrim/kullanım alanınındışına çıksa da sözlü kültür ürünlerinde eski şekilve anlamıyla canlılığını sürdürebilmektedir. Buamaçla kökleri çok eskilere uzanan, yazı dilindekullanımdan düşmüş, sözlü kültür ürünlerinin eneskilerinden olan ninnilerde hayatiyetini devamettiren “eski kelimeler” ele alınmıştır.Çalışmada başta Amil Çelebioğlu’nun TürkNinniler Hazinesi eseri olmak üzere türle ilgiliönemli eserler taranmış ve TDK’nin TürkçeSözlük’ü esas alınarak kullanımdan düşmüş olan“eski kelimeler” belirlenmiştir. Neticedeninnilerde geçen, bugün yazı dilinde unutulmuş 24tanesi fiil, 22 tanesi isim, 5 tanesi sıfat, 6 tanesi zarf1 tanesi ünlem olarak kullanılan 58 kelime tespitedilmiştir. Bunlar içerisinde doğrudan çocuğukarşılayanlar: “bala, çağa, kızan”; bebeğinbeslenmesi ve bakımıyla ilgili olanlar: “belek,belemek, belertmek, soğulmak, taya”; tuvaletbakımıyla ilgili olan: “höllük”; bebeği uyutmaritüeliyle ilgili olanlar: “ırgalamak, üğrülemek”; bukelimelerden kökleri Eski Türkçe dönemine(Göktürkçe, Uygurca) kadar uzananlar: “ağmak,bulak, eğin, gözgü, günü, höllük, ıramak, karımak,yarılgamak, yozmak, yumak, yüğrük”; alıntıolanlar Farsça “kelep, taya” ve Moğolca“dulda”dır.
AU  - GÜNGOR, OKAN CELAL
PY  - 2020
JO  - Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
VL  - 0
IS  - 68
SN  - 1300-9052
SP  - 121
EP  - 151
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/372543
ER  -