Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi

ÇOLAKOĞLU, Hatice Esra; Vural, Mehmet Rıfat; Kuplulu, Sukru; kurt, serdal; YAZLIK, MURAT ONUR

doi:10.17094/ataunivbd.407022

Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi

Serdal KURT, (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Hatice Esra ÇOLAKOĞLU, (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Murat Onur YAZLIK, (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Mehmet Rıfat VURAL, (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Şükrü KÜPLÜLÜ (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi

20 0

Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 107 - 113 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17094/ataunivbd.407022 İndeks Tarihi: 03-11-2020

Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi

Öz:

Sütçü işletmelerin en maliyetli sorunlarından biri olan mastitis, meme bezinin yangısı olarak tanımlanmaktadır. Mastitisinsidansı yönetim şartlarına göre değişmekte olup %50-75 oranında kuru ve geçiş dönemlerinden köken alır. Kuru dönem;doğumdan önceki laktasyonsuz evre olarak tanımlanırken, geçiş dönemi; prepartum ve postpartum 3 haftalık süreç olaraktanımlanmaktadır. İnekler kuru dönemin ilk iki ve son iki haftasında mastitise karşı oldukça duyarlıdır. Bu zaman dilimlerindememe hassasiyetinin nedenleri; memenin anatomik, hücresel ve humoral değişiklik geçirmesi ile immun sistemdeyetersizliklerin oluşması olarak görülmektedir. Kuru dönemin başında kontagiyöz ve çevresel etkenler sorun oluştururkenkuru dönemin sonunda çoğunlukla çevresel patojenler risk teşkil etmektedir. Sunulan derlemede amaç; mastitisleri önlemeçalışmalarında kuru dönem yönetiminin önemine değinmektir. Bu aşamada ilk hedef; genel sağlığı koruyarak çevre ve barınakşartlarını iyileştirip her türlü stres faktörünü engellemek olmalıdır. Sonraki adım ise; ineklerin laktasyondaki sağlık kayıtları vesüt verimleri göz önünde bulundurulup uygun protokollerle kuruya alınması olmalıdır. Ayrıca kuru dönemde enerjimetabolizması pozitifte tutulmaya çalışılarak vücut kondisyon skoru ideal sınırlarda tutulmalıdır. Bunların yanında hijyenikşartlar iyileştirilerek aşı, vitamin ve iz element uygulamaları yapılmalıdır.

Anahtar Kelime:

Importance of Dry and Transitional Period in Terms of Mastitis in Dairy Cows

Öz:

Mastitis, one of the most costly problems of dairy farms, is defined as inflammation of mammary gland. Incidence of mastitis varies according to management conditions. But, 50-75% of mastitis originates from dry and transition periods. The dry period is defined as non-lactation stage before parturition. The transition period is defined as the last three weeks before parturition to three weeks after parturition. Cows are very sensitive to mastitis during the first two and last two weeks of the dry period. This is due to anatomical, cellular and humoral changes in mammary at these stages, resulting in deficiencies in the immune system. Environmental pathogens create risk at the beginning and end of the dry period whereas contagious pathogens usually are problem at the beginning of the dry period. In presented review, it is aimed to emphasize importance of the dry period management in mastitis prevention. In this case, first goal should be to maintain general health, to improve environment and shelter conditions and to prevent any stress factor. Afterward, cows should be dry with appropriate protocols according to their health and yield status. In addition, body condition and energy metabolism should be kept at balance level. Also, vaccination, vitamin and trace element administrations should be performed and hygienic conditions must be improved.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Bradley AJ., 2002. Bovine mastitis: an evolving disease. Vet J, 164, 116-128.
2. Biggs A., 2009. Mastitis in cattle. 1th ed., 31-65, The Crowood Press, Marlborough.
3. Gomes F., henrıq̇ ues M., 2016. Control of bovine mastitis: Old and recent therapeutic approaches. Curr Microbiol, 72, 377-382.
4. Baştan A., Salar S., Cengiz M., Darbaz I., Demirel MA., Özen D., 2015. The prediction of the prevalence and risk factors for subclinical heifermastitis in Turkish dairy farms. Turk J Vet Anim Sci, 39, 682-687.
5. Roberts T., Chapinal N., LeBlanc SJ., Kelton DF., Dubuc J., Duffield TF., 2012. Metabolic parameters in transition cows as indicators for early-lactation culling risk. J Dairy Sci, 95, 3057- 3063.
6. Hertl JA., Schukken YH., Tauer LW., Welcome FL., Gröhn YT., 2018. Does clinical mastitis in the first 100 days of lactation 1 predict increased mastitis occurrence and shorter herd life in dairy cows? J Dairy Sci, 101, 2309-2323.
7. Guimaraes JL., Brito MA., Lange CC., Silva MR., Ribeiro JB., Mendonça LC., Souza GN., 2017. Estimate of the economic impact of mastitis: A case study in a Holstein dairy herd under tropical conditions. Prev Vet Med, 142, 46-50.
8. Taponen S., Liski E., Heikkila AM., Pyörala S., 2017. Factors associated with intramammary infection in dairy cows caused by coagulasenegative staphylococci, Staphylococcus aureus, Streptococcus uberis, Streptococcus dysgalactiae, Corynebacterium bovis, or Escherichia coli. J Dairy Sci, 100, 493-503.
9. Abebe R., Hatiya H., Abera M., Megersa B., Asmare K., 2016. Bovine mastitis: prevalence, risk factors and isolation of Staphylococcus aureus in dairy herds at Hawassa milk shed, South Ethiopia. BMC Vet Res, 12, 270.
10. Sundrum A., 2015. Metabolic disorders in the transition period indicate that the dairy cows’ ability to adapt is overstressed. Animals, 5, 978- 1020.
11. Hoque MN., Das ZC., Rahman ANMA., Hoque MM., 2016. Effect of administration of vitamin E, selenium and antimicrobial therapy on incidence of mastitis, productive and reproductive performances in dairy cows. IJVSM, 4, 63-70.
12. Leelahapongsathon K., Pıṙoon T., Chaıṡrı ̇ W., Surıẏ asathaporn W., 2016. Factors in Dry Period Associated with Intramammary Infection and Subsequent Clinik Mastitis in Early Postpartum Cows. Asian-Australasian j Ani Sci, 29, 580.
13. Baştan A., 2013. İneklerde Meme sağlığı ve Sorunları. 1th ed., 204-220, Kardelen Ofset, Ankara.
14. Sandholm M., Honkanen-Buzalski T., Kaartinen L., Pyörola S., 1995. The bovine udder and mastitis. 1th ed., 209-2019, University of Helsinki, Finland.
15. Hogan J., Smith KL., 2003. Coliform mastitis. J Vet Res, 34, 507-519.
16. Bradley AJ., Green MJ., 2004. The importance of the nonlactating period in the epidemiology of intramammary infection and strategies for prevention. Vet Clin N Am-Food A, 20, 547-568.
17. Ollıer S., Zhao X., Lacasse P., 2013. Effect of prolactin-release inhibition on milk production and mammary gland involution at drying-off in cows. J Dairy Sci, 96, 335-343.
18. Smith KL., Hogan JS., 1999. Managing dry cows to control mastitis. In Proceedings of the British Mastitis Conference, 79-86.
19. Pyörala S., 2008. Mastitis in Post‐Partum Dairy Cows. Reprod Domest Anim, 43, 252-259.
20. Küplülü Ş., Vural MR., 2016. Büyük Ruminantlarda Meme Sağlığı Kontrol Programları. In ‘’Evcil Hayvanlarda Meme Hastalıkları’’, Ed., M Kaymaz, M Fındık, A Rişvanlı, A köker, 1th ed., 261-294, Medipres, Ankara.
21. Ingvartsen KL., Moyes K., 2013. Nutrition, immune function and health of dairy cattle. Animal, 7, 112-122.
22. Fabris TF., Laporta J., Corra FN., Torres YM., Kirk DJ., McLean DJ., Dahl GE., 2017. Effect of nutritional immunomodulation and heat stress during the dry period on subsequent performance of cows. J Dairy Sci, 100, 6733-6742.
23. Tao S., Dahl GE., 2013. Heat stress effects during late gestation on dry cows and their calves. J Dairy sci, 96, 4079-4093.
24. Baştan A., Cengiz M., 2010. Kuru dönemin meme sağlığı açısından önemi ve kuru dönem tedavisi. Turkiye Klinikleri J Vet Sci, 1, 14-21.
25. Bertulat S., Isaka N., De Prado A., Lopez A., Hetreau T., Heuwieser W., 2017. Effect of a single injection of cabergoline at dry off on udder characteristics in high-yielding dairy cows. J Dairy Sci, 100, 3220-3232.
26. Boutinaud M., Isaka N., Gandemer E., Lamberton P., Wiart S., Taranilla ADP., Lollivier V., 2017. Inhibiting prolactin by cabergoline accelerates mammary gland remodeling during the early dry period in dairy cows. J Dairy Sci, 100, 9787-9798.
27. Cengiz M., 2009. İneklerde kuru dönem mastitise karşı koruyucu yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg, 4, 215-222.
28. Golder HM., Hodge A., Lean IJ., 2016. Effects of antibiotic dry-cow therapy and internal teat sealant on milk somatic cell counts and clinical and subclinical mastitis in early lactation. J Dairy Sci, 99, 7370-7380.
29. Ellis K., 2015. Organic Dairy Farms. In ‘’ Bovine Medicine’’, Ed., PD Cockcroft, 3 ed., 476-484, john Wiley & Sons, Iowa.
30. Eberhart RJ., 1986. Management of dry cows to reduce mastitis. J Dairy Sci, 69, 1721-1732.
31. Foret C., Agüero H., Janowıċz P., 2006. Efficacy of two barrier iodine teat dips under natural exposure conditions. J Dairy Sci, 89, 2279-2285.
32. Barkema HW., Schukken YH., Zadoks RN., 2006. The role of cow, pathogen, and treatment regimen in the therapeutic success of bovine Staphylococcus aureus mastitis. J Dairy Sci, 89, 1877-1895.
33. Lean IJ., Van Saun R., DeGaris PJ., 2013. Mineral and antioxidant management of transition dairy cows. Vet Clin North Am-Food A, 29, 367-386.
34. Spears JW., Weiss WP., 2008. Role of antioxidants and trace elements in health and immunity of transition dairy cows. Vet J, 176, 70-76.

APA	kurt s, ÇOLAKOĞLU H, YAZLIK M, Vural M, Kuplulu S (2019). Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. , 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
Chicago	kurt serdal,ÇOLAKOĞLU Hatice Esra,YAZLIK MURAT ONUR,Vural Mehmet Rıfat,Kuplulu Sukru Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. (2019): 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
MLA	kurt serdal,ÇOLAKOĞLU Hatice Esra,YAZLIK MURAT ONUR,Vural Mehmet Rıfat,Kuplulu Sukru Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. , 2019, ss.107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
AMA	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. . 2019; 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
Vancouver	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. . 2019; 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
IEEE	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S "Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi." , ss.107 - 113, 2019. 10.17094/ataunivbd.407022
ISNAD	kurt, serdal vd. "Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi". (2019), 107-113. https://doi.org/10.17094/ataunivbd.407022

APA	kurt s, ÇOLAKOĞLU H, YAZLIK M, Vural M, Kuplulu S (2019). Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 14(1), 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
Chicago	kurt serdal,ÇOLAKOĞLU Hatice Esra,YAZLIK MURAT ONUR,Vural Mehmet Rıfat,Kuplulu Sukru Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 14, no.1 (2019): 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
MLA	kurt serdal,ÇOLAKOĞLU Hatice Esra,YAZLIK MURAT ONUR,Vural Mehmet Rıfat,Kuplulu Sukru Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, vol.14, no.1, 2019, ss.107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
AMA	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 2019; 14(1): 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
Vancouver	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 2019; 14(1): 107 - 113. 10.17094/ataunivbd.407022
IEEE	kurt s,ÇOLAKOĞLU H,YAZLIK M,Vural M,Kuplulu S "Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi." Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 14, ss.107 - 113, 2019. 10.17094/ataunivbd.407022
ISNAD	kurt, serdal vd. "Sütçü İneklerde Mastitis Yönünden Kuru ve Geçiş Dönemlerinin Önemi". Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 14/1 (2019), 107-113. https://doi.org/10.17094/ataunivbd.407022