YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK
Yıl: 2020 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 468 - 481 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/amj.2020.46547 İndeks Tarihi: 05-11-2020
YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK
Öz: Dünya'da halen görülmeye devam eden 21. yüzyılın en büyük pandemisinde geçmişten bugüne yapılanhazırlıklar ve bu hazırlıkların yeni coronavirüs salgını (Covid-19) üzerine etkilerini derlemeyi amaçladık.Pandemiler yüzyıllardır milyonlarca insanın hastalanmasına, sakat kalmasına ve ölümüne neden olmuştur.Toplumu sağlık, sosyal ve ekonomik olarak derinden etkileyen geçmiş pandemiler sayesinde tekrar olasıpandemilere karşı hazırlıklar yapılagelmiştir. Yapılan hazırlıklar planlandığı gibi gitmeyebilir. Ön görülemeyendurumlara yönelik çaresizlikler oluşabilir. Bu çaresizliklere rağmen pandemi ile mücadelede temel ilkeleryanında uygulamada katkı sağlayabilecek araç mutlaka geçmişten edinilebilir. Pandemi her salgın gibi bir günmutlaka sona erecektir. Salgın sonrasında uygulananlar ve uygulanmayanlar değerlendirilecek, geleceksalgınlara geçmişten bir ders olarak kalacaktır.
Anahtar Kelime: LEARNING LESSONS FROM THE PAST IN COMBATING THE NOVEL CORONAVIRUS (COVID-19) PANDEMIC
Öz: In the biggest pandemic of the 21st century, which is still visible in the world, we aimed to compile the past preparations and the effects of these preparations on the new coronavirus outbreak (Covid-19). Pandemics have caused millions of people to become ill, disabled, and killed for centuries. Thanks to past pandemics that deeply affect society's health, socially and economically, preparations were made again against possible pandemics. Preparations may not go as planned. Desperation may occur for unforeseen situations. Despite these despair, the tool that can contribute to practice besides the basic principles in combating pandemics can be obtained from the past. Like any epidemic, a pandemic would end one day eventually. Those applied and not implemented would be evaluated after the outbreak and would remain as a lesson from the past for future outbreaks.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. WHO. World is better prepared for influenza pandemic [İnternet]. https://www.who.int/dg/speeches/detail/world-is-better-prepared-for-influenza-pandemic (Erişim tarihi 09.04.2020).
- 2. Business Insider. 11 ways pandemics have changed the course of human history, from the over $4 billion spent to fight Ebola to the trillions it might take to tackle the coronavirus [İnternet]. https://www.businessinsider.com/pandemics-that-changed-the-course-of-human-history-coronavirusflu-aids-plague?r=US&IR=T (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 3. Arda B, Acıduman A. “Türk’ün H1N1’le İlk İmtihanı”: 1918-19 İnfluenza Pandemisinin Ülkemizdeki Görünümü. Klinik Gelişim.23(3):28-35.
- 4. WHO. Making preparation count: lessons from the avian influenza outbreak in Turkey [İnternet]. http://www.euro.who.int/en/publications/abstracts/making-preparation-count-lessons-from-theavian-influenza-outbreak-in-turkey (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 5. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) [İnternet]. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/ (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 6. Xinhua News Agency. Experts say preliminary progress has been made in the etiology identification of the unexplained viral pneumonia epidemic of the new coronavirus Wuhan [İnternet]. http://www.xinhuanet.com/politics/2020-01/09/c_1125438971.htm (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 7. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık Bakanı Basın Bildirileri [İnternet}. https://www.saglik.gov.tr/TR,3187/basin-merkezi.html (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 8. WHO. Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic [İnternet]. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/ (Erişim tarihi 03.04.2020).
- 9. WHO. Infection prevention and control during health care when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected [İnternet]. https://www.who.int/publications-detail/infection-prevention-and-controlduring-health-care-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected-20200125 (Erişim tarihi 11.04.2020).
- 10. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Global Planning [İnternet]. https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/planning-preparedness/global-planning.html (Erişim tarihi 09.04.2020).
- 11. Zhang W, Wood J. The Global Influenza Surveillance and Response System-65 years of building trust and sharing and a role model for global health security. Influenza Other Respir Viruses. 2018;12(5):566. (doi:10.1111/irv.12548)..
- 12. WHO. Pandemic Influenza Risk Management; A WHO guide to inform & harmonize national & international pandemic preparedness and response. [İnternet]. https://www.who.int/influenza/preparedness/pandemic/influenza_risk_management/en/ (Erişim tarihi 01.04.2020).
- 13. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Mevsimsel Grip [İnternet]. https://www.grip.gov.tr/tr/ (Erişim tarihi 15.03.2020).
- 14. TBMM. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu [İnternet]. 6/5/1930; https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.1593.pdf (Erişim tarihi 10.04.2020).
- 15. Akın L. Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü. Halk Sağlığı Temel Bilgileri, GÜLER Ç, AKIN L (ed.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2012:1549-60.
- 16. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. [İnternet]. https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html (Erişim tarihi 05.04.2020).
- 17. TBMM. 20/06/2012 tarihli İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. [İnternet]. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf (Erişim tarihi 05.04.2020).
- 18. T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. “Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınına Karşı İşyerlerinde Etkin Mücadele İçin Alınması Gerekli Tedbirler” Yayınlandı. [İnternet]. https://www.ailevecalisma.gov.tr/isggm/haberler/koronavirus/ (Erişim tarihi 11.04.2020).
| APA | Özlü A, Öztaş D (2020). YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. , 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| Chicago | Özlü Ahmet,Öztaş Dilek YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. (2020): 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| MLA | Özlü Ahmet,Öztaş Dilek YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. , 2020, ss.468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| AMA | Özlü A,Öztaş D YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. . 2020; 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| Vancouver | Özlü A,Öztaş D YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. . 2020; 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| IEEE | Özlü A,Öztaş D "YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK." , ss.468 - 481, 2020. 10.5505/amj.2020.46547 |
| ISNAD | Özlü, Ahmet - Öztaş, Dilek. "YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK". (2020), 468-481. https://doi.org/10.5505/amj.2020.46547 |
| APA | Özlü A, Öztaş D (2020). YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. Ankara Medical Journal, 20(2), 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| Chicago | Özlü Ahmet,Öztaş Dilek YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. Ankara Medical Journal 20, no.2 (2020): 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| MLA | Özlü Ahmet,Öztaş Dilek YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. Ankara Medical Journal, vol.20, no.2, 2020, ss.468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| AMA | Özlü A,Öztaş D YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. Ankara Medical Journal. 2020; 20(2): 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| Vancouver | Özlü A,Öztaş D YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK. Ankara Medical Journal. 2020; 20(2): 468 - 481. 10.5505/amj.2020.46547 |
| IEEE | Özlü A,Öztaş D "YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK." Ankara Medical Journal, 20, ss.468 - 481, 2020. 10.5505/amj.2020.46547 |
| ISNAD | Özlü, Ahmet - Öztaş, Dilek. "YENİ CORONA PANDEMİSİ (COVİD-19) İLE MÜCADELEDE GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARTMAK". Ankara Medical Journal 20/2 (2020), 468-481. https://doi.org/10.5505/amj.2020.46547 |
