Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar

Kaya, Mehmet Demir

Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar

Mehmet KAYA (Bayer Türk Kimya San. Ltd. Şti. 858. sok, No:5/1 35251, Konak, İzmir, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi

2 0

Yıl: 2004 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 113 - 117 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar

Öz:

Bu çalışma, Xyleboms dispar (F.) (Coleoptera: Scolytidae) erginlerinin populasyon değişimini belirlemek amacıyla 1997-1999 yıllarında Bursa'da yapılmıştır. Çalışmada kırmızı plastikten yapılmış, iki çapraz dikdörtgenden oluşan, 15x20 cm boyutlarında ve etil alkol ile çekici hale getirilmiş "Rebell ®"tipi görsel, yapışkan tuzaklar kullanılmıştır. Bursa'da ilk ergin çıkışı 1997-1999 yıllarında sırasıyla 8 Mayıs, 26 Nisan ve 6 Mayıs tarihlerinde ve erkenci elma, armut ve şeftali çeşitleri küçük yeşil meyve, orta ve geççi çeşitler ise meyve tutma evresinde iken saptanmıştır. X. dispar erginleri her üç yılda da haziran ayının ikinci yarısında ve erkenci elma, armut ve şeftali çeşitleri normal çeşit iriliğinde ve hasat devresine yakın, geççi çeşitler ise yeşil meyve döneminde iken tepe noktası oluşturmuşlardır. Ergin çıkış periyodu 1997 yılında 112 gün (16 hafta), 1998 yılında 119 gün (17 hafta) ve 1999 yılında ise 112 gün (16 hafta) devam etmiş ve aynı yıllarda sırasıyla 28, 23 ve 12 Ağustos tarihlerinde sona ermiştir. Araştırma alanında 1997, 1998 ve 1999 yıllarında yakalanan toplam böcek populasyonu içinde dişi oranının erkeklerden fazla olduğu ve cinsiyet oranın (erkek:dişi) aynı yıllarda sırasıyla 1.0:2.7, 1.0:2.1 ve 1.0:2.6 olarak dişiler lehine olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca X. dispar'ın Bursa'da 1997, 1998 ve 1999 yıllarında birer uçuş periyodu izlenmiştir.

Anahtar Kelime: Xyleborus dispar meyve ağaçları yapışkan tuzaklar Coleoptera populasyon dinamiği Bursa (şehir) meyve bahçeleri böcek çekiciler Scolytidae

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Entomoloji

Studies on population fluctuations of adults of Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: scolytidae) on Different fruits in Bursa province

Öz:

This study was conducted to determine population fluctuations of adults of Xyleboms dispar (F.) (Coleoptera: Scolytidae) in Bursa province during 1997-1999. Red visuel sticky traps "Rebell ®" which were made of red plastic (15x20 cm) with an attractant ethyl alcohol were used in this study. In Bursa, in the years of 1997-1999 emergence of adult began on 8 May, 26 April and 6 May, respectively, when earliest ripening apple, pear and peach varieties were at little green fruit stage, middle latest and latest varieties were at the beginning of fruit stage. In every three years, the adults reached maximum peak in the second half of June when earliest ripening apple, pear and peach varieties were standard large fruit stage and near the harvest, middle latest and latest varieties were at little green fruit stage. In 1997, 1998 and 1999 emergence of adult periods were 112 days (16 weeks), 119 days (17 weeks) and 112 days (17 weeks), respectively. The emergence of adult periods lasted on 28, 23 and 12 of August in 1997-, 1998 and 1999, respectively. It is determined that female ratio was more than male ratio in the population of adult in the traps. In all years, sex ratio were about (female:male) 2.7:1.0, 2.1:1.0, and 2.6:1.0, respectively. It is recommended that X. dispar had one flight per year.

Anahtar Kelime: sticky traps Coleoptera population dynamics Bursa orchards insect attractants Scolytidae Xyleborus dispar fruit trees

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği Entomoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Balachowsky, A.S., 1963. Entomologie Applique, A L'Agriculture, Tome I, Coleopteres Masson et Cie, Paris, Second Volume, 568-1391.
Çanakçıoğlu, H., T. Mol, 1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Rektörlük No: 4063, Fakülte No: 451, İstanbul, 541 s.
David, A.V., 1992. A Colour Atlas of Fruit Pests, Their Recognition, Biology and Control. A Wolfe Science Book, London, England, 320 pp.
Hesjedal, K., T. Edland, 1989. Attack of the bark beetle, Xyleborus dispar in orchards Norway. Gartneryrket 78: 115-117.
Işık, M., 1984. Karadeniz Bölgesi Fındık Bahçelerinde Zarar Yapan Dalkıran, Xyleborus (Anisandrus) dispar Fabr. (Coleoptera: Scolytidae) Böceğinin Biyolojisi ve Mücâdele Metotları Üzerinde Araştırmalar. T. C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Samsun Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Eserleri Serisi No: 30, Ankara, 63 s.
Mani, E., U. Remund, F. Schwaller, 1990a. The bark beetle, Xyleborus dispar F., (Coleoptera: Scolytidae) in fruit-and vine growing. Importance, biology, control, development and use of efficient ethanol trap; flight observations. Landwirtschaft-Schweiz. 3, 105-112.
Mani, E., U. Remund, F. Schwaller, 1990b. The disparate bostrichid, Xyleborus dispar F. (Coleoptera: Scolytidae) in fruit arboriculture and viticulture. Importance, biology, control, development and utilization of an effective ethanol tarp, observation of flight. Revue -Suisse - de Viticulture - dyArboriculture - et-d'Horticulture, 2, 109-116.
Mani, E., U. Remund, F. Schwaller, 1992. Attack of the bark beetle, Xyleborus dispar F., (Coleoptera: Scolytidae) in orchards and vineyards. Importance, biology, flight, observation, control, development and use of an efficient ethanol trap. Acta-Phytopathologica-et-Entomologica-Hungarica, 1-4,425-433.
Marin, D., P. Naçev, 1974. Entomologiya. Hristo G Danov, Plovdiv, Bulgaristan, 476.
Markalas, S., M. Kalapanida, 1997. Flight pattern of some Scolytidae attracted to flight barrier traps baited with ethanol in an oak forest in Greece. Review of Agricultural Entomology, 9,1119.
Nachtigall, G., 1993. Secondary damage to trees. Gartenamt, 2,101-102.
Özbek, H., Ş. Güçlü, R. Hayat, E. Yıldırım, 1995. Meyve Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Yayın No : 732, Ziraat Fakültesi Yayın No: 323, Ders Kitapları Serisi No:72, Erzurum, 357 s.
Saruhan, İ., C. Tuncer, 2001. Population densities and seasonal fluctuations of hazelnut pests in Samsun, Turkey. Proc.V Int. Congress on Hazelnut Ed. S. A. Mehlenbacher, Ada Hort. 556: 495-502.
Schroder, L. M., A. Lindelow, 1990. Attraction of scolytids and associated beetles by different absolute amounts and proportions of a-pinene and ethanol. Review of Agricultural Entomology, 1,98.
Selmi, E., 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4042, Fen Bilimleri Ens. Yayın No: 11, Emek Matbaacılık, İstanbul, 196 s.
Skiba, N.S., I.F. Parii, 1989. Pests and diseases of cherry. Zaschhita-Rastenii, 8, 48-51.
Tsankov, G., P. Ganchev, 1992. Attack by Dryocoetes (Anisandrus) dispar on Castanea mollissima in Bulgaria. Rewiew of Agricultural Entomology, 5, All. Yüksel, H., 1967. Genel ve Tatbiki Tarım Entomolojisi, Erzurum, 420 s.

APA	Kaya M (2004). Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. , 113 - 117.
Chicago	Kaya Mehmet Demir Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. (2004): 113 - 117.
MLA	Kaya Mehmet Demir Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. , 2004, ss.113 - 117.
AMA	Kaya M Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. . 2004; 113 - 117.
Vancouver	Kaya M Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. . 2004; 113 - 117.
IEEE	Kaya M "Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar." , ss.113 - 117, 2004.
ISNAD	Kaya, Mehmet Demir. "Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar". (2004), 113-117.

APA	Kaya M (2004). Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14(2), 113 - 117.
Chicago	Kaya Mehmet Demir Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14, no.2 (2004): 113 - 117.
MLA	Kaya Mehmet Demir Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.14, no.2, 2004, ss.113 - 117.
AMA	Kaya M Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2004; 14(2): 113 - 117.
Vancouver	Kaya M Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2004; 14(2): 113 - 117.
IEEE	Kaya M "Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14, ss.113 - 117, 2004.
ISNAD	Kaya, Mehmet Demir. "Bursa ilinde değişik meyve ağaçlarında Xyleborus dispar (F.)(Coleoptera: Scolytidae)' ın ergin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14/2 (2004), 113-117.