Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler
Yıl: 2019 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 419 - 436 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17860/mersinefd.533593 İndeks Tarihi: 14-11-2020
Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler
Öz: Bu çalışmada, ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarının sözlük kullanma alışkanlığıkazandırmaya yönelik özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmada, nitel araştırmayaklaşımı benimsenmiştir. Cumhuriyetten günümüze kadar hazırlanan (1924-2018) ilköğretim ikincikademe Türkçe dersi öğretim programlarında tespit edilen; sözlüğe yönlendiren, sözlük kullanmayı telkinve teşvik eden kazanımlar ile çalışma sınırlandırılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında dokümanincelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağı olan programlar, sözlük kullanma açısındanayrı ayrı incelenerek amaç ve açıklama ifadeleri tespit edilmiş, söz konusu olan program başlıklarına göretasnif edilmiştir. Öğrencilerin sözlük kullanmasını doğrudan destekleyen ya da sözlük kullanmayıalışkanlık hâline getirilmesine katkıda bulunan ifadeler her programın ilgili bölüm başlığı altında toplanıpiçerik analizine tabi tutulmuştur. Sözlük kullanmaya ilişkin ifadeler öğrenme alanı ve sınıf düzeyine göredeğerlendirilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, 1924 yılından bugüne her programda sözlükkullanmaya dair bir amaç ve uygulama açıklamasının olduğu, ancak 2005 yılından sonraki programlardadaha ayrıntılı ve yoğun biçimde sözlük kullanmaya dair amaç ve açıklamaların bulunduğu tespitedilmiştir.
Anahtar Kelime: Determinations about the Habit Use of Dictionary in Secondary School Turkish Teaching Curriculums
Öz: In this study, it is aimed to determine the characteristics of secondary school Turkish teaching programs that direct them habit to use dictionary. In this research, qualitative research approach has been adopted. The study is limited with explanations, principles and target expressions which are detected in the second grade Turkish courses prepared from the Republic to the present day (1924-2018), conduct to the dictionary and suggest and encourage using dictionary. Document analysis technique has been used for collecting research data. The programs that are the data source of the study were examined separately for the use of dictionary and the purpose and explanation statements were determined and classified according to the program titles. Expressions that directly support the use of dictionaries by the students or that contribute to making the use of the dictionary a habit are gathered under the relevant section of each program and subjected to content analysis. Expressions related to the use of the dictionary were interpreted by evaluating according to the learning area and class level. As a result of this research, since 1924, it has been determined that there is a purpose and application explanation for using dictionary in all programs. However, it is also noteworthy that the programs and intention to use dictionaries more intensively in the programs after 2005.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Arı, G. (2006). Sözcük öğretimi. C. Yıldız (Yay. haz.). Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi içinde (ss.311-313). Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Baskın, S. (2017). 5. sınıf öğrencilerinin sözlük ihtiyacı ve ortaokul sözlükleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Aralık, 765-789.
- Boz, E. ve Demirtaş, A.A. (2011), Türkçe öğretmenlerinin okul sözlüğü kullanma konusundaki tutum ve davranışları. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 3, 65-134.
- Budak, Y. (2000). Sözcük öğretimi ve sözlüğün işlevi. Dil Dergisi, 92, 19-26.
- Can, A. ve Deniz, E. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin sözlüklere yönelik tutumları. Millî Eğitim Dergisi, 210, 320-336.
- Dağtaş, A. (2014). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin elektronik sözlüklere yönelik görüşleri. The Journal of Academic Social Science, 2(7), 542-555.Demir, C. (2006).
- Türkçe/edebiyat eğitimi ve kişisel sözcük serveti. Millî Eğitim Dergisi, 34(169).
- Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Elbir, B. ve Yıldız, H. (2014). Türkçe öğretiminde sözlük kullanımı ve sözlükçülük. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013(11), 249-268.
- Göçer, A. (2001). Türk dili ile ilgili sözlüklere genel bir bakış ve günümüz ilköğretim sözlükleri. Türk Dili, 598, 388-403.
- Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4(4),1025-1055.
- İbe Akcan, P. (2012). Türkçe öğretiminde sözlük kullanımı: Türkçe çalışma kitaplarında sözlüğe gönderen alıştırmalar. M. Aksan ve Y. Aksan (Yay. haz.). Türkçe Öğretiminde Güncel Çalışmalar içinde (ss.93-102). Ankara: Şafak Yay.
- İlhan, N. (2009). Sözlük hazırlama ilkeleri, çeşitleri ve özellikleri. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4(4),534-554.
- Karadağ, Ö.(2011). İlköğretim Türkçe sözlüklerinin hazırlanmasında temel ölçütler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 30, 193-207.
- Kaplan, T. ve Yıldız, F. (2018). Ortaokul öğrencilerinin elektronik sözlük kullanımına yönelik görüşleri. Ulakbilge, 6(20), 101-112.
- Kocaman, A. (1998). Dilbilim, sözlük, sözlükçülük. Kebikeç, 6, 111-113.
- Kolaç, E. (2009). Öğretmen adaylarının Türkçe sözlük ve yazım kılavuzu kullanma konusundaki tutum ve görüşleri. Türk Dili, 691, 50-60.
- Korkmaz, Z. (2010). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- Maden, S., Demir, R. ve Maden, A. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının öğrenci etkinliklerine yansıması. International Journal of Language Academy 5(3), 235-251.
- Maden, S. ve Maden, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının elektronik sözlük ve yazım kılavuzu kullanma alışkanlıkları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 8(2), 377-396.
- Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları: Nitel bir araştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 266-284.
- Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (1-5. Sınıflar). Ankara.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (6–8. Sınıflar). Ankara.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2015). Türkçe Dersi (1-8.sınıflar) öğretim programı. Ankara.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2017). Türkçe Dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1-8.sınıflar). Ankara.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Türkçe Dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1-8.sınıflar). Ankara.
- Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2013). Türkçe öğrenen yabancıların sözlük kullanma becerileri üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 13-23.
- Özbek, A. B. ve Ergül, C. (2018). İlkokul 4. sınıf Ders Kitaplarının Okunabilirliklerinin Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 653-668.
- Sever, S. (2000). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Süt, M. (2015). Ortaokul Türkçe dersinde öğretmen ve öğrencilerin Türkçe sözlük kullanma tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
- Temizyürek, F. ve Balcı, A. (2006). Cumhuriyet dönemi ilköğretim okulları Türkçe programları. Ankara, Nobel Yayınları.
- Türk Dil Kurumu (2009). Türkçe sözlük (10. Baskı). Ankara: TDK
- Yayınları.Vardar, B. (2003). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Yaman, H. (2010), İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları üzerine bir değerlendirme. Türklük Bilim Araştırmaları Dergisi, 27, 735-751.
- Yaman, H. ve Dağtaş, A. (2014). Ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin sözlüklere yönelik tutumları: betimsel bir analiz. Turkish Studies- International Periodical for theLanguages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 1581-1597.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
| APA | MADEN S, DEMİR R (2019). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. , 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| Chicago | MADEN SEDAT,DEMİR RECEP Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. (2019): 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| MLA | MADEN SEDAT,DEMİR RECEP Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. , 2019, ss.419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| AMA | MADEN S,DEMİR R Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. . 2019; 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| Vancouver | MADEN S,DEMİR R Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. . 2019; 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| IEEE | MADEN S,DEMİR R "Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler." , ss.419 - 436, 2019. 10.17860/mersinefd.533593 |
| ISNAD | MADEN, SEDAT - DEMİR, RECEP. "Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler". (2019), 419-436. https://doi.org/10.17860/mersinefd.533593 |
| APA | MADEN S, DEMİR R (2019). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| Chicago | MADEN SEDAT,DEMİR RECEP Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 15, no.2 (2019): 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| MLA | MADEN SEDAT,DEMİR RECEP Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.15, no.2, 2019, ss.419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| AMA | MADEN S,DEMİR R Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 15(2): 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| Vancouver | MADEN S,DEMİR R Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 15(2): 419 - 436. 10.17860/mersinefd.533593 |
| IEEE | MADEN S,DEMİR R "Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, ss.419 - 436, 2019. 10.17860/mersinefd.533593 |
| ISNAD | MADEN, SEDAT - DEMİR, RECEP. "Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Sözlük Kullanma Alışkanlığı Kazandırmaya Dair Tespitler". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 15/2 (2019), 419-436. https://doi.org/10.17860/mersinefd.533593 |
