Yıl: 2020 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 43 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-11-2020

TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN

Öz:
Toplumcu gerçekçi şairler, toplumda kadına yönelik geleneksel algıyı eleştirmişlerdir. Dünyagörüşleri ekseninde kadının toplumsal mücadeledeki önemini irdeleyen bu şairler kadını, çağdaşlaşmayolunun en önemli rol oynayıcısı olarak görmüşlerdir.Toplumcu gerçekçi şairlerin, kadına yönelik geleneksel algıda eleştirileri, kadının nesneleştirilmesi,cinsel bir objeye dönüştürülmesi, küçük yaşta evlendirilmesi, ev içi işlerle sınırlandırılması ve evehapsedilmesi, feodal zihniyete mahkum edilmesi, namus cinayetlerine kurban edilmesi yönündedir. Bueleştirilerde kadın, sinik ve çaresiz çizilirken geleneksel bakışın yanlışlığı da göz önüne serilir.Kadına yönelik geleneksel algıyı eleştiren şairler; Rıfat Ilgaz, Gülten Akın, Ahmet Oktay, YaşarMiraç, Özdemir İnce, Refik Durbaş, Ceyhun Atuf Kansu, Sennur Sezer, Hasan Hüseyin Korkmazgil, AhmetTelli, Attilâ İlhan, Hasan İzzettin Dinamo, Seyfettin Başcıllar’dır. Bu şairlerin 1960-1980 yılları arasındayayımlanan şiir kitapları esas alınmış ve incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda toplumcu gerçekçi şairlerinkadını toplumun önemli yapı taşlarından biri olarak gördükleri bu nedenle geleneksel algıyı yıkma isteklerigörülmektedir. Bunda benimsedikleri Marksist dünya görüşünün etkisi düşünülebilir.
Anahtar Kelime:

Woman in Traditional Perception in Socialist Realism Turkish Poetry

Öz:
Socialist realistic poets have criticized the traditional perception of women in society. These poets, who have scrutinized the importance of women in social struggle within the scope of their views of the world, have considered women playing the leading role on the way to modernization. The criticisms of socialist realistic poets about the traditional perception of women focus on objectification of women, their being transformed into sexual objects, being forced to marriage at a young age, confinement and imprisonment within domestic sphere, being subjected to feudal mentality and being victims of honor killings. In these criticisms, while the woman is drawn as a loser and helpless, the inaccuracy of the traditional view is revealed. Poets criticizing the traditional perception of women are Rıfat Ilgaz, Gülten Akın, Ahmet Oktay, Yaşar Miraç, Özdemir İnce, Refik Durbaş, Ceyhun Atuf Kansu, Sennur Sezer, Hasan Hüseyin, Ahmet Telli, Attilâ İlhan, Hasan İzzettin Dinamo, Seyfettin Başcıllar. The poetry books of these poets published between 1960 and 1980 were taken as a basis and examined. As a result of this study, it is seen that socialist realist poets consider women as one of the important building blocks of society and therefore they want to demolish the traditional perception. The influence of the Marxist view they adopted on this desire can be considered.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın, Gülten (1960). Kestim Kara Saçlarımı, Yeditepe Yayınları, İstanbul.
  • Akın, Gülten (1964). Sığda, Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Akın, Gülten (1976). Ağıtlar ve Türküler, Cem Yayınevi, 1. Basım, İstanbul.
  • Akın, Gülten, (1996). Şiir Üzerine Notlar, Yapı Kredi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, Nisan.
  • Akın, Gülten (1980).Kırmızı Karanfil, Türkiye Yazıları, 2. Baskı, Haziran.
  • Alp, Ruken (2012). Türkçe Şiirlerde “Kadın” Şairlerin Poetikalarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi,(İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, Kasım, s.48.
  • Andaç, Feridun (1983). “Refik Durbaş İle Konuşma”, Yazko Edebiyat, Sayı:33, Temmuz, s.134.
  • Başcıllar, Seyfettin (1961). Altın Çağı Ölümün, Yeditepe Yayınları, Ekim, İstanbul.
  • Başcıllar, Seyfettin (1973). Sokak Şarkıları, Yeditepe Yayınları, Mayıs, İstanbul.
  • Bebel, August (2013). Kadın ve Sosyalizm, (Çev:Saliha Nazlı Kaya), Agora Kitaplığı, 1. Basım, Mart, İstanbul.
  • Bezirci, Asım (1971). On Şair, On Şiir, May Yayınları, 1. Basım. Bozoklar, Kutsiye (2009). Sosyalizm ve Kadın İnsan, Akademi Yayınları, 1. Baskı Ekim.
  • Camus, Albert (2020). Sisifos Söyleni, (Çev: Tahsin Yücel), Can Sanat Yayınları, 44. Basım,Şubat, İstanbul.
  • De Beauvoır, Simon (2019). İkinci Cinsiyet (I-II. Cild), (Çev: Gülnur Savran), Koç Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, Ekim, İstanbul.
  • Demir, Ömer, Acar, Mustafa (1992). Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ağaç Yayıncılık, İstanbul, s.143.
  • Dinamo, Hasan İzzettin (1976). Gecekondumdan Şiirler, May Yayınları, 1. Basım, Ocak, İstanbul.
  • Donovan, Josephine ( 2007). Femist Teori, ( Çev: Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan), İletişim Yayınları, 4. Basım, İstanbul.
  • Durbaş, Refik (1974). Hücremde Ayışığı, Cem Yayınevi, İstanbul.
  • Görgülü, Selma (1986). “Kadının Toplumdaki Yeri”, Türk Hemşireler Dergisi, C. 36, S.2, s.55.
  • Güneş, Yaşar, (2003). “Gülten Akın’ın Şiirlerinde Kadın, Erkek, Aile”, Varlık, S.1154, s.25.
  • Hartmann, Heıdı (2006). Marksizm’le Feminizm’in Mutsuz Evliliği, ( Çev: Gülşad Aygen), Agora Yayınları, 1. Basım, Eylül, İstanbul.
  • Hızlan, Doğan (2001).“Gülten Akın’da Kadın Kavramının Peşine Düşmek”, Dil Dergisi, S. 101, Mart, s.98.
  • Ilgaz, Rıfat (1969). Karakılçık, Öncü Kitapevi, 1. Basım, Mart.
  • İlhan, Attilâ (1977). Böyle Bir Sevmek, Bilgi Yayınevi, 1. Basım, Nisan.
  • İnce, Özdemir (1969). Kiraz Zamanı, May Yayınları, Temmuz.
  • Kansu, Ceyhun Atuf (1970). Buğday, Kadın, Gül ve Gökyüzü, Gül Yayınevi, İstanbul, 1970.
  • Korkmazgil, Hasan Hüseyin (1976). Koçero Vatan Şiiri, Bilgi Yayınevi, 1. Basım, Mayıs.
  • Korkmazgil, Hasan Hüseyin (1977). Haziranda Ölmek Zor, Bilgi Yayınevi, 1. Basım, Ocak.
  • Marx, Engels, Lenin (2010). Marksiszm ve Kadın, Çev: Ö. Ufuk, Sorun Yayınları, 9. Baskı, Nisan.
  • Miraç, Yaşar (2002). “Toplumcu Edebiyat”, Soruşturma: “Yaşar Miraç”, Adam Sanat, S.198, s.40-41-45.
  • Miraç, Yaşar (1979). Trabzonlu Delikanlı, Sanat Emeği Yayınları, 1. Baskı, Mayıs.
  • Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, “Seyfettin Başcıllar”, Varlık Yayınları, 24. Basım, Ekim.
  • Oktay,Ahmet (1965). Her Yüz Bir Öykü Yazar, Kendi Yayını.
  • Oral, Zeynep (S.7). Edebiyatımızda On İnsan Bin Yaşam “Gülten Akın” s.2.
  • Özdemir, Emin (1976). “Sevginin ve Doğanın Ozanı”, Ilgaz, S.172, Ocak, s.7.
  • Popova, Nina (1999). Sosyalizm Diyarında Kadın, Çev: Murat Güneşdoğdu, İsmail Yarkın, İnter Yayınları, 1. Basım Mart.
  • Sezer, Sennur (1966). Yasak, Habora Yayınları, 1. Basım, Mart.
  • Sezer, Sennur (1977). Direnç, Cem Yayınevi, İstanbul.
  • TDK (1998), Türkçe Sözlük, 9. Basım, Ankara, s.831.
  • Telli, Ahmet (1979). Yangın Yılları, Aşama Yayınları, 1. Basım, Ocak.
  • Thornham, Sue (2006). “Postmodernizm ve Feminizm”, Stuart Sim, Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü, ( Çev: Mukadder Erkan, Ali Utku), Ebabil Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
APA ERTUŞ A (2020). TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. , 43 - 60.
Chicago ERTUŞ AYŞE TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. (2020): 43 - 60.
MLA ERTUŞ AYŞE TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. , 2020, ss.43 - 60.
AMA ERTUŞ A TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. . 2020; 43 - 60.
Vancouver ERTUŞ A TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. . 2020; 43 - 60.
IEEE ERTUŞ A "TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN." , ss.43 - 60, 2020.
ISNAD ERTUŞ, AYŞE. "TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN". (2020), 43-60.
APA ERTUŞ A (2020). TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(2), 43 - 60.
Chicago ERTUŞ AYŞE TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 30, no.2 (2020): 43 - 60.
MLA ERTUŞ AYŞE TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.30, no.2, 2020, ss.43 - 60.
AMA ERTUŞ A TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 30(2): 43 - 60.
Vancouver ERTUŞ A TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 30(2): 43 - 60.
IEEE ERTUŞ A "TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, ss.43 - 60, 2020.
ISNAD ERTUŞ, AYŞE. "TOPLUMCU GERÇEKÇİ TÜRK ŞİİRİNDE GELENEKSEL ALGIDA KADIN". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 30/2 (2020), 43-60.