Orhan Pamuk romanlarının temel aksı olan Doğu-Batı meselesinin en önemliboyutlarından birini din oluşturmasına rağmen Pamuk'un eserlerini din meselesietrafında analiz eden çalışmalar çok kısıtlı. Çalışmamız, Pamuk'un eserleri ile ilgili olarakpek tartışılmamış olan bu konuyu; Pamuk romanlarında din ve maneviyat meselesininnasıl incelendiğini ve ne şekilde sorunsallaştırıldığını romanların yazılış sırasıyla tekerteker analiz ederek literatüre katkıda bulunmaya hedeiyor. Pamuk, eserlerininistisnasız hepsinde Türk modernleşme deneyiminin farklı tarihsel yönlerini incelerken,bireyin otonomisine engel oluşturabilecek hem pozitivist hem de dogmatik-dinseltutumları eleştirel bir süzgeçten geçirmeye çalışıyor. Çalışmamız Pamuk'un katı seküleryaklaşımlara karşı dine ve maneviyata eleştirel de olsa bir alan açan, onu illa kikötülemeyen, bir tür meşru hayat formu olarak kabul eden ama aynı zamanda onunsınırlarını ve marazlarını da dile getiren bir çerçevede yaklaştığını iddia edecektir.Pamuk'un belirli bir eleştirel sempatiyle betimlediği roman karakterlerinin bu bitmeztükenmez maneviyat arayışları, yukarıda bahsettiğimiz bu katı ikilikleri aşmak içingeliştirdiği postmodern bir alternatif edebi tahayyül oluşturuyor. Nihayetinde Pamukromanlarında ne modern bireyden vazgeçiyor, ne de ruhunu yitirmiş bir ethos'da kendisahih varoluşunu hikâye edemeyen bir toplum anlayışını savunuyor. Bu yazı kenditarihselliği içinde yeni evrensel yapıları ve bunlar içinde hareket edebilecek dogmatikolmayan mana arayışlarını Pamuk romanlarında ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.