Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi
Yıl: 2004 Cilt: 0 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 95 - 139 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi
Öz: Dilin değişmeye ve gelişmeye meyilli olduğu bir gerçektir. Yeryüzünde diğer dillerle ilişki kurmayan hiçbir dil yoktur. Dünyada konuşulan bütün diller birbirleri ile sıkı ilişki içerisindedir. Bu diller arası bağ, ister istemez dillerin birbirlerini etkilemelerine yol açar. Sonuç olarak, bir başka dilin etkisi altında kalan dilde bazı değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler dilin her alanında, yani leksik (kelime varlığı), morfoloji (şekil bilgisi) ve sentaks (söz dizimi) alanlarında görülebilir. Dillerin birbirlerinden kelime alıp vermesi, tabiî ve kaçınılmaz bir olaydır. Kelime alış-verişi, dilin söz dizimi yapısındaki değişiklikler kadar tehlikeli değildir. Zira söz dizimi, dilin yapısı demektir. Dilin söz diziminde meydana gelen herhangi bir değişme, dilin genel yapısını, dolayısıyla dilin tabiatını etkiler. Söz konusu makalede bugünkü Türk lehçelerinin söz diziminde, Arapça, Farsça, Rusça, İngilizce, Fransızca ve diğer Hint-Avrupa dillerinin etkisiyle meydana gelen değişikliklere dikkat çekilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Influence of Foregin Languages on Syntax of Turkish
Öz: It is a reality that a language is a system which has tendency to change and improve. There is no language which does not have any connection with other languages. All languages of the world are closely related to each other. Relationship and communication between languages influence each other as a result of the fact that languages under the influence have some changes. These changes can occur in the lexical, morphological and syntactic structures of a language. It is normal and is not avoidable to take or give new words to each other. Also it is not as dangerous as syntactic changes. Because syntax is the general structure of the language, any changes in syntactic structure influence the whole structure, in other words, the whole nature of the language. In this article authors tried to determine and classify the changes in the syntactic structure of the modern Turkic dialects which have been influenced and contacted by other languages such as Arabic, Persian, Russian, French and English.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- ABDULLAYEV, E. Z.(1964), Muasır Azerbaycan Dilinde Tabeli Mürekkep Cümleler, Bakı
- AGMANOV, S. (1991), Kazak Tilining Tarihi Sintaksisi (Kazak Dilinin Tarihî Sentaksı), Almalı.
- BALAKAYEV, M. (1997),Sayrambayev, T., Kazirgi Kazak Tili (Çağdaş Kazak Dili), Almatı.
- BANGUOĞLU, Tahsin (1995), Türkçenin Grameri, Ankara, 4. baskı.
- BASKAKOV, N. A. (l965),Struktura Prostogo Predlojeniya V Tyurkskih Yazıkah (Türk Dillerinde Basit Cümlenin Yapısı), Frunze, 1956; Tyurkskiye Yazıki (Türk Dilleri), Moskova, 1960; Nekotorıye Nablyudeniya Nad Sintaksisom Karaimskogo Yazıka (Karaim Dilinin Sentaksı İle İlgili Bazı Gözlemler), Moskova. BAŞKAN, Ö. (1977), "Yabancı Dilin Ana Dile Etkisi", Türk Dili, XXXVI, 315 (Aralık).
- BÖKEYEV, O. (1994), Eserleri, 1. cilt, Almatı.
- DEMESİNOVA, N. H. (1974), Razvitiye Sintaksisa Sovremennogo Kazalıskogo Yazıka (Çağdaş Kazak Dili Sentaksının Gelişmesi), Almatı.
- DMİTRİYEV, N. K. (1948), Grammatika Başkirskogo Yazıka (Başkurt Dilinin Grameri), Moskova- Leningrad
- DIYRENKOVA, N. P. (1940), Grammatika Oyrotskogo Yazıka (Oyrot Dilinin Grameri), Moskova- Leningrad
- EDWIN, Arnold, A (1877), Simple Translitation Grammar, London.
- EREN, Hasan (1975), "Türkçede Rumca Alıntılar", Türk Dili, XXXI, 282 (Mart).
- ERGİN, Muharrem. (1990), Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 19.baskı.
- ERSOYLU, H. (1993), "Batı Kökenli "Ön Ek"lerin Türk Dilinde "Kelime" Olarak Kullanılması", Türk Dili, (Mayıs), sayı 497.
- ESENOV, K. (1982), Sabaqtas Qurmalas Söylemning Qunhsi (Bağımlı Birleşik Cümlenin Yapısı), Almatı
- GADJİYEVA, N. Z, (1973), Osnovnıye Puti Razvitiya Sintakasiçeskoy Stuktuny Tyurkskih Yazıkov (Türk Dillerinin Söz dizimi Yapısının Esas Gelişme Yolları), Moskova.
- GENCAN, Tahir Nejat (1975), Dilbilgisi, 3. baskı, Ankara.
- GRÖNBECH, K. (2000), Türkçenin Yapısı, Çev.: M. Akalın, Ankara.
- HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1992),Türk Dilinde Edatlar, İstanbul.
- İSAYEV, S. (1973), Kazak Edebi Tilining Sovet Dewirinde Damımı (Kazak Edebî Dilinin Sovyet Devrinde Gelişmesi), Almatı.
- KARAHAN, Leyla (1998), Türkçede Söz Dizimi, Ankara.
- KARAÖRS, Metin "Yozlaşma Türkçemizi Kemiriyor", Dil Ve İnsan.
- KENGESBAYEV, İ. (1987), Kazak Til Bilimi Turalı Zerttewler (Kazak Dil Bilimi İle İlgili Araştırmalar), Almatı.
- KONDRAT'EV, G. (1981), Grammatiçeskiy Stray Yazıka Pamyatnikov Drevnety-urkskoy Pismennosti VIII-XI Vekov (VIII. - XI. Yüzyıllardaki Eski Türk Yazıtları Dilinin Gramatikal Yapısı), Leningrad.
- KORDABAYEV, T. R. (1964), Tarihi Sinlaksis Meseleleri (Tarihî Sentaks Meseleleri), Almatı.
- KORKMAZ, Zeynep (1997), Batı Dilleri ve Türk Dili Grameri Üzerindeki Etkileri, TDAY Belleten, s. 49-54; "Dilimizin Dünkü Ve Bugünkü Sorunları Ve Çözüm Yolları", Türk Dili Üzerine Araştırmalar, l .cilt.
- KORKMAZ, Z., ERCİLASUN, A. B., ZÜLFİKAR, H., AKALIN, M., GÜLEN-SOY, T., PARLATIR, İ., BİRİNCİ, N. (1990), Türk Dili Ve Kompozisyon Bilgileri, Ankara.
- KULAMSHAEV, K, "Kırgız Diline Rusçanın Tesiriyle Giren Bazı Kullanılışlar".
- KUZNETSOV, P.İ. (1972), "Ob odnom sluçaye "nepravil'nogo" upotrebleniya . vinitel'nogo padeja v turetskom yazıke", (Türk Dilinde (Türkiye Türkçesi anlamında kullanılmıştır) Yükleme Halinin "Yanlış" Kullanıldığı Bir Durum Hakkında) Sovetskaya Tyurkologiya, sayı, 5
- LATİPOV, N. (1972), "O Subertivno-predikativnıh svyazyah Mejdu Çlenami Sintaksiçeskih Struktur S Neliçnımi Formami Glagola V Angliiskom İ Ty-urkskih Yazıkah" (İngilizce Ve Türk Dillerinde Çekimsiz Fiillerle Kurulan Söz dizimi Yapılarının Unsurları Arasındaki Özne-Yüklem İlişkisi Hakkında), Sovetskaya Tyurkologiya, sayı 5
- LEVEND, Agah Sırrı (1961), Tarih Boyunca TürkDili, Ankara.
- MANSUROĞLU, Mecdut, Türkçede Cümle Çeşitleri Ve Bağlayıcılar.
- MARDANOV, Ş. K. (1986), "Russkiye Kal'ki V Uzbekskom Yazıke" (Özbek Dilindeki Rusça Kal'kalar", Tyurkologiçeskiye İssledovaniya, Frunze.
- MENZ Astrid (2003), "Slav Dillerinin Gagauzcaya Etkisi", Bilig, Sayı 24
- MESKİLL, Robert H., A Transformational Analysis Of Turkish Grammar.
- MUSAOĞLU, Mehman (2000), "Kitab-ı Dede Korkut" Dilinin Birleşik Cümle Sentaksı", Dil Dergisi, Sayı 88, Şubat; Türkolojinin Çeşitli Sorunları Üzeri'ne, Makaleler-İncelemeler, KB, 2002; "Türkçede Çeviri Ve Aktarma", Bilig, Sayı 24, 2003
- NEMETH, J. (1962"), Turkish Grammar, Mouton, S'-Gravenhages
- ONARAN, M. Ş. (2000), "Önce Dil", Hürriyet, 28 Mayıs
- ÖKÜZCÜ, İbrahim (1989), Türkçede Cümle Bağlayıcılar, Ankara. 136
- ÖZDEMİR, Emin (1967), "Cümle Kalıpları", Dilbilgisi Sorunları, TDK yayınları
- ÖZKAN, Fatma. (1995), "Türkçe yanlışları Üzerine", Türk Dili, Sayı 525, Eylül
- POKROVSKAYA, L. A. (1978), "Printsipıy İssledovaniya Sintaksiçeskih İzmeneniy V Tyurkskih Yazıkah (v plane yazıkovıh kontaktov)" ("Türk Dillerinin Söz dizimindeki Değişikliklerin İncelenme İlkeleri (diller arası temaslar açısından)"), Problmıy Sovremennoy Tyurkologü (Çağdaş Türkoloji Meseleleri), Leningrad, 1980; Sintaksis Gagauzskogo Yazıka V Sravnitelnom Osveşşenii (Karşılaştırmalı Olarak Gagauzca'nın Söz dizimi), Moskova; Gagauz Dilinin Ve Balkan Türk Ağızlarının Bazı Sentaks Özellikleri, Ankara, 1975
- SAFİULLİNA, F. S. (1999), "Tatar Tilinin Sentaksik Tözilişine Başka Tillernin Tesiri" (Tatar Dilinin Söz dizimi Yapısına Başka Dillerin tesiri), 3. Uluslararsı Türk Dili Kurultayı 1996, Ankara; "Razvitiye Sintaksisa Tatarskogo Literaturnogo Yazıka V Sovetskuyu Epohu" (Tatar Edebî Dili Sentaksının Sovyet Devrinde Gelişmesi), Sovetskaya Tyurkologiya, (1)
- SİNANOĞLU, Oktay. (1995), "Dil Ve Eğitim", 3 Mayıs, 1996; "Çeşitli Ülkelerde Bilim ve teknik Dili, Bizde de "Osmanlıca", "Öztürkçe" derken İngiliz Atını Alan Üsküdar'ı Geçti", Yeni Türkiye, (Haziran)
- SOKOLOV, S. A. (1978), " O Sootnoşenii "asindetona" i "bezsoyuziya" " ("Asindeton" ile "Bağlaçsızlık" İlişkisi Hakkında", Sovetskaya Tyurkologiya, sayı 5, s. 63-69
- SOPER, J. J. (1996), Loan Syntax In Turkic And Iranian, Bloomington, Indiana.
- ŞİMŞEK, Rasim (1987), Örneklerle Türkçe Söz dizimi, Trabzon.
- TEZCAN, S., ZÜLFİKAR, H. (1995), Nehcü'l-Feradis, 1. Metin, Tıpkıbasım, Ankara.
- TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Kubbealtı Akademi Mecmuası, sayı.2
- TOPUZ, H. (1973), "Uluslar Dillerine Sahip Çıkıyor", Türk Dili, XXXIX, 266 (Kasım).(1941-42), Türkçe Gramer El Kitabı, İstanbul.
- UBRYATOVA, E. İ. (1962), İslledovaniya Po Sintaksisu Tyurkskih Yazıkov (Türk Dillerinin Söz dizimi (Sentaksı) İle İlgili Araştırmalar), Moskova.
- UMAROV, A. (1988), "Novıye Yavleniya V Yazıke İ İh Otrajeniya V Opisatel'nıh Grammatikah" (Dillerde Meydana Gelen Yeni Durumlar (değişmeler) Ve Onların Tasvirî Gramerlere Yansıması) (Nöküs), Voprosı Sovetskoy Tyurkologii, I, Aşkabat
- USTA, Halil İbrahim (1990), "Yabancılaşmanın Söz Dizimindeki Görünümleri", Türk Dili, 463, (Temmuz)
- YAMAN, Ertuğrul (2000), Türkiye Türkçesi İle Özbek Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırılması, Ankara
| APA | ozkan f, Musa B (2004). Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. , 95 - 139. |
| Chicago | ozkan fatma,Musa Bagdagul Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. (2004): 95 - 139. |
| MLA | ozkan fatma,Musa Bagdagul Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. , 2004, ss.95 - 139. |
| AMA | ozkan f,Musa B Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. . 2004; 95 - 139. |
| Vancouver | ozkan f,Musa B Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. . 2004; 95 - 139. |
| IEEE | ozkan f,Musa B "Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi." , ss.95 - 139, 2004. |
| ISNAD | ozkan, fatma - Musa, Bagdagul. "Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi". (2004), 95-139. |
| APA | ozkan f, Musa B (2004). Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(30), 95 - 139. |
| Chicago | ozkan fatma,Musa Bagdagul Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.30 (2004): 95 - 139. |
| MLA | ozkan fatma,Musa Bagdagul Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.30, 2004, ss.95 - 139. |
| AMA | ozkan f,Musa B Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 0(30): 95 - 139. |
| Vancouver | ozkan f,Musa B Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 0(30): 95 - 139. |
| IEEE | ozkan f,Musa B "Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.95 - 139, 2004. |
| ISNAD | ozkan, fatma - Musa, Bagdagul. "Yabancı Dillerin Türkçenin Söz Dizimi Üzerindeki Etkisi". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 30 (2004), 95-139. |
