Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 441 - 450 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.23003 İndeks Tarihi: 12-12-2020

SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ

Öz:
Bu makalede, tarikat usûlü olarak sûfî kişiliğin teşekkülünün zikirmerkezli oluşu üzerinde durulacaktır. Zikir, tarîkatlarda temel esasolarak kabul edilir. Nefsin tekâmülünde Allah’ın yedi isminin nefsmertebelerine göre zikredilmesi esastır. Kalbin tasfiyesinde de yine ism-icâmî olan “Allah” zikri ile huzura erilir. Sûfînin kendisine şeyhitarafından telkin edilen zikirde asıl amacı, Allah’ı sürekli hatırlayacak birbilinç haline yükselmesidir. Artık o, Allah’ın kendisini murâkabe ettiğininfarkında olduğundan, kötülüklere düşmekten azami ölçüde kurtulacak,iyilikler peşinde koşabilecektir.Zikre hatırlamak açısından bakıldığında, hatırlamanıngerçekleşmesi için öncesinde unutma halinin bulunması gerekir. Sûfîlerunutmanın bu dünyâ hayatında Allah’ı unutma ve daha önce ruhlarâleminde gerçekleşen “Elest bezmi”ni, Allah’a iman ve kulluk üzereverilen sözü (misâk) unutma şeklinde yorumlarlar. Her iki unutmaşeklinde de Allah’ı hatırlamak zikir kapsamı içerisinde yer alır. Sûfîninasıl yapması gereken şey, kendisindeki bu unutma özelliğini, mevcutkötü şeklinden iyi şekle çevirebilmesidir. Böylece daha önce Allah’ıunuturken, artık Allah’tan başkasını unutur hale gelecek, hakîkî zikreulaşmış olacaktır.Ayrıca zikirde hatırlamaya vesile olan hayal gücü, muhabbetlealâkalıdır. Birini seven onu andıran bir şeyi hayal edince sevgilisinihatırladığı gibi, Allah’ı seven kimse de, Allah’ın tecellîleri olan bu âlemdeher temâşâ ettiği şey vasıtasıyla, o şeyde Allah’ın tecellisini hayaledeceğinden, Allah’ı hatırlayacak, hatta hiç unutmayacaktır.
Anahtar Kelime:

THE ROLE OF DHIKR IN THE CONTEXT OF REMEMBERING IN THE FORMATION OF SUFI PERSONALITY

Öz:
In this article, we will focus on the fact that the formation of the Sufi personality as a method of order is dhikr-centered. Dhikr is considered as the basic principle in the orders. In the ripeness of the Nafs, it is essential that the seven names of Allah be mentioned according to the layers of the Nafs. In order to attain peace in the liquidation of the heart, it is necessary to mention the name of Allah, which contains all the names. The real purpose of the dhikr reported to a Sufi by his sheikh, is the rise of a consciousness that will constantly remember Allah. Now that he is aware that Allah is watching over him, he will be greatly free from sins and will be able to pursue goodness. When dhikr is considered from the point of view of remembering, there must be a state of forgetting before doing so. Sufis interpret "forgetting" as: forgetting Allah in this worldly life, the “Elest World” that took place and the promise that is given in the form of belief in Allah and worship (misaq) in the world of souls. Remembering Allah in both forms of forgetting takes place within the scope of dhikr. What sufi really needs to do is to use this feature of forgetting itself in a good way to transform it from its present bad form into a good form. So while the Sufi used to forget Allah before, he will now forget everything other than Allah, and thus will have reached the genuine dhikr. Besides, the imagination which contributes to remembering in dhikr is related to love. As one remembers the one whom they love when imagining something that reminds them their beloved person, the person who loves Allah will remember and never forget Him through everything they will see in the universe which are all manifestation of Him.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülbâkî, Muhammed Fuâd (1364/1945), el-Mu’cemü'l-müfehres li-elfâzi'l-Kur’âni'l-Kerîm, Kahire: Matbaatü Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye.
  • Abdürrâzık, Mahmud (2004), el-Mu’cemu’s-Sûfî, Cidde: Dâru Mâcid Asîrî.
  • Durusoy, Ali (1998), “Hayal” (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • el-Beyhakî, Ebû Bekir (3002), Şuabü’l-İman, thk., Abdülaliy Abdülhamîd Hâmid, Bombay: Mektebetü’r-Rüşd.
  • el-Hakîm, Suad, (1981), el-Mu'cemü's-sûfi: el-Hikme fî Hudûdi'l-Kelime, Beyrut: Dâru Nedre.
  • el-İsfahânî, Ebü'l-Kasım Râgıb, (2012), el-Müfredât: Kuran Kavramları Sözlüğü, trc. Abdulbaki Güneş, Mehmet Yolcu, İstanbul: Çıra Yayınları.
  • el-İskenderî, İbn Atâullah (2008), Gönüllerin Neşesi Zikir, trc. Abdullah Mağfur, İstanbul: Üsküdar Yayınevi.
  • el-Mekkî, Ebû Tâlib (2003), Sevgiliye Giden Yolda Kalplerin Azığı: Kûtu’l-Kulûb, trc. Dilaver Selvi, Yakup Çiçek, İstanbul: Semerkand Yayıncılık.
  • el-Mübârek, Ebû Abdurrahman Abdullah b. (tsz.) ez-Zühd ve’r-Rekâik, thk., Habîburrahmân el-A’zamî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • er-Râzî, Fahreddin (1999), Mefâtihu’l-Gayb, Beyrut, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî,
  • es-Sehâvî, Muhammed (1985), el-Maksadu’l-Hasene, thk., Muhammed Osman Huşt, Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-Arabiyye.
  • es-Sicistânî, Ebû Dâvud (tsz.), Sünenü Ebî Dâvud, thk., Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd, Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye.
  • Gündüz, İrfan (1992), “Beyt” (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • İbn Manzûr, (1994), Lisânu’l-Arab, Beyrut: Dâru Sâdır.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (1272), el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, Beyrut: Dâru Sâdır,
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (1419/1999), Keşfü’l-ma’nâ an esrâri esmâillahi’l-hüsnâ; thk. Pablo Benito, Kum: Menşuratu Behşayiş.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (1993), Tedbîrâtü’l-İlâhiyye, thk. Hasan Âsî, Beyrut: Müessesetu Buhsun.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (2010), Allah’ın isimlerinin sırları ve mânâlarının keşfi/Keşfü’l-mâ’nâ an sırrı
  • esmâillahi’l-hüsnâ; trc. Ramazan Biçer, İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (tsz.A), el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye,; Bulak: Dârü’t-Tıbaati’l-Mısriyye.
  • İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn (tsz.B.), Fusûsu’l-Hikem, thk. Ebü’l-Alâ Afîfî, Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l- Arabiyye.
  • Konuk, Ahmed Avni (1987), Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi, haz. Mustafa Tahralı, Selçuk Eraydın, İstanbul: İFAV yayınları.
  • Konuk, Ahmed Avni (2008), Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî Mesnevî-i Şerîf Şerhi, haz. Mehmet Demirci, Süleyman Gökbulut, Mustafa Tahralı, İstanbul: Kitabevi yayınları.
  • Kökver, Mahmut (2018), “Hatırlama” ve Kur’an’i Bağlamda “Zikir”, Journal of Analytic Divinity. cilt: II, sayı: 3, Ankara.
  • Kutluer, İlhan (2000), “İnsan” (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Okudan, Rifat (tsz.), Mesnevî’de Aşk ve Tevhid İlişkisi, Uluslararası Mevlâna ve Mevlevîlik Sempozyumu Bildiriler, 26-28 Ekim 2007, Şanlıurfa.
  • Ögke, Ahmet (2009), İbnü’l-Arabî’nin Fusûsu’l-Hikem’inde Ayna Metaforu, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, cilt: IX, sayı: 23, -“İbnü’l-Arabî” özel sayısı.
  • Rûmî, Eşrefoğlu (1996), Müzekki'n-nüfus, haz. Abdullah Uçman, İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Tek, Abdürrezzâk (2008), Tasavvufî Mertebeler -Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî Örneği-, Bursa: Emin Yayınları.
  • Tenik, Ali - Göktaş, Vahit (2014), Tasavvufi Düşüncede Zikir ve Zikrin Benlik İnşâsına Etkisi, Toplum Bilimleri Dergisi, cilt: VIII, sayı: 15.
  • Yılmaz, Hasan Kamil (2019), Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul: Ensar Neşriyat.
APA Akkaya V (2019). SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. , 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
Chicago Akkaya Veysel SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. (2019): 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
MLA Akkaya Veysel SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. , 2019, ss.441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
AMA Akkaya V SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. . 2019; 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
Vancouver Akkaya V SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. . 2019; 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
IEEE Akkaya V "SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ." , ss.441 - 450, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23003
ISNAD Akkaya, Veysel. "SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ". (2019), 441-450. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23003
APA Akkaya V (2019). SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. Turkish Studies- Comparative Religious Studies, 14(3), 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
Chicago Akkaya Veysel SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. Turkish Studies- Comparative Religious Studies 14, no.3 (2019): 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
MLA Akkaya Veysel SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. Turkish Studies- Comparative Religious Studies, vol.14, no.3, 2019, ss.441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
AMA Akkaya V SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. Turkish Studies- Comparative Religious Studies. 2019; 14(3): 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
Vancouver Akkaya V SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ. Turkish Studies- Comparative Religious Studies. 2019; 14(3): 441 - 450. 10.29228/TurkishStudies.23003
IEEE Akkaya V "SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ." Turkish Studies- Comparative Religious Studies, 14, ss.441 - 450, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23003
ISNAD Akkaya, Veysel. "SÛFÎ KİŞİLİĞİN TEŞEKKÜLÜNDE “HATIRLAMA” BAĞLAMINDA ZİKRİN ROLÜ". Turkish Studies- Comparative Religious Studies 14/3 (2019), 441-450. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23003