CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 39 Sayfa Aralığı: 199 - 218 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2020
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ
Öz: Bu çalışma, 16 Nisan 2017 referandumu ile kabul edilen Anayasa değişikliğiile yürürlük kazanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde yasama-yürütmeilişkisini ve bu ilişkinin Türkiye demokrasisine etkisini incelemektedir. Yürütmegücünün kapsamına odaklanan tartışmalar, yeni hükümet sisteminin siyasi istikrarı sağlayacağını savunanlar ile tek adam rejimine yol açacağını savunanlar arasında kutuplaşmış bulunmaktadır. Her ne kadar bu tartışmalar mevcut sistemindemokrasiye olumlu ve olumsuz etkilerine işaret etse de demokrasiyi şekillendiren siyasi partiler sistemi ve seçim sistemi gibi siyasi kurumların etkilerini gözönüne almadığından eksiktir. Bu nedenle, bu çalışma sadece yürütmenin görev veyetkilerini tanımlayan anayasal çerçeveyi değil, disiplinli ve merkezi siyasi partileri ve partileri önceleyen seçim sistemini de değerlendirerek mevcut hükümetsisteminde siyasi kurumların Türkiye demokrasisine etkilerini kapsamlı bir yaklaşım ile incelemektedir. Sonuç olarak, mevcut hükümet sisteminde yasama-yürütme ilişkilerinin anayasal olarak zayıf bir yasama ve güçlü bir yürütme şeklindekurgulandığı, parti ve seçim sistemlerinin parti liderini güçlendirmesi nedeniylede yürütmenin Meclis denetimi gibi anayasal sınırlamalardan kaçınabilmesininkolaylaştığı ve bu nedenlerle mevcut sistemin demokratikleşmesinin zor olduğugörülmektedir.
Anahtar Kelime: THE RELATIONSHIP BETWEEN LEGISLATURE AND EXECUTIVE IN TURKISH PRESIDENTIAL SYSTEM AND ITS EFFECTS ON TURKISH DEMOCRACY
Öz: This study examines legislature-executive relations and their effect on Turkish democracy in Turkish presidential system that entered into force by the constitutional amendments approved on 16 April 2017 referendum. Current debates focusing on the extent of executive power are polarized among the ones arguing that the new regime would provide political stability and others who argue that it would lead to one person rule. Even though these discussions point out the negative and positive aspects of the new regime, they provide an insufficient account as they disregard the effects of other political institutions that shape democracy such as political party system and the electoral system. For this reason, this study examines not only the constitutional framework identifying the powers of the President, but also disciplined and centralized political party system and electoral system prioritizing political parties in order to make a comprehensive assessment of the effects of political institutions on Turkish democracy. Briefly, it finds that the chances of democratic transition of current political system is quite difficult due to constitutionally characterized weak legislature and strong executive and the high possibility of executive not being subjected to constitutional limitations such as parliamentary oversight as party and electoral systems strengthen party leadership.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKÇAKAYA, Murat ve Abdülkadir Özdemir, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Siyasal İstikrar”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), 2018, ss. 922-944.
- AKYILMAZ, Cemre, “2017 Anayasa Değişikliklerine göre Cumhurbaşkanlığı kararnameleri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIII, S.1, 2019, ss. 191-207.
- ARDIÇOĞLU, M. Artuk, “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2017/3, 2017, ss. 21-51.
- AYDIN, Ahmet Hamdi ve Sadegül DURGUN, “Kuvvetler Ayrılığı/Birliği Açısından Türkiye’de Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, 2nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 19-22 May 2017, ss. 147-160.
- BAYRAKTAR DURGUN, Gonca, “Anayasa Referandumu ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, 94, 2017, ss. 1-6.
- BOZTEPE, Mehmet, “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Hukuki Rejimi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), 2018, ss. 5-30.
- DAHL, Robert, Democracy and Its Critics, Yale University Press, New Haven, 1989.
- DIAMOND, Larry, Developing Democracy: Toward Consolidation, John Hopkins University Press, Baltimore, 1999.
- DIAMOND, Larry ve MORLINO, Leonardo, Assessing the Quality of Democracy, John Hopkins University Press, Baltimore, 2005.
- ESEN, Berk ve GÜMÜŞÇÜ, Şebnem, “A Small Yes for Presidentialism: The Turkish Constitutional Referendum of April 2017”, South European Society and Politics, 22(3), 2017, ss. 303-326.
- GRUGEL, Jean, “Democratization in Historical Perspective”, Democratization: A Critical Introduction, Palgrave, New York, 2002.
- GÜL, Hüseyin, KAMALAK, İhsan ve SALLAN GÜL, Songül, “Amerikan Başkanlık ve Fransız Yarı-Başkanlık Sistemleri Işığında Türkiye’nin Yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi”, Strategic Public Management Journal, 3, 2017, ss. 101-120.
- LAUTH, Hans-Joachim, “The Matrix of Democracy: A Three-Dimensional Approach to Measuring the Quality of Democracy and Regime Transformations”, Würzburger Arbeitspapiere zur Politikwissenschaft und Sozialforschung (WAPS) 6, 2015, ss. 1-30.
- HELD, David, Models of Democracy, Polity Press, Cambridge, 2006.
- KABASAKAL, Mehmet, “Factors Influencing Intra-Party Democracy and Membership Rights: The Case of Turkey”, Party Politics 20(5), 2014, ss. 700-711.
- KÜÇÜK, Adnan, “Yeni Anayasa Değişikliği ile Getirilmek İstenen Türkiye’ye Özgü Başkanlık Sistemi: Korkular, Algılar, Beklentiler”, Liberal Düşünce Dergisi, 22(85), 2017, ss. 157-189.
- LİJPHART, Arend, Patterns of Democracy: Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries, Yale University Press, New Haven, 1999.
- MUSİL, Pelin A, Authoritarian Party Structures and Democratic Political Setting in Turkey, Palgrave Macmillan, New York, 2011.
- O’DONELL, Guillermo A, “Delegative Democracy”, Journal of Democracy, 5(1), 1994, ss. 55-69.
- SAYARI, Sabri, AYAN MUSİL, Pelin ve DEMİRKOL, Özhan, Party Politics in Turkey: A Comparative Perspective, Routledge, New York, 2018.
- SAYIN, Ayşe, “YSK gerekçeli karar: İstanbul seçimi iptalinin gerekçeleri ve muhaliflerin şerhi ne?”, BBC Türkçe, 23 Mayıs 2019, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-48304527 (erişim 26 Mayıs 2019).
- SCHMITTER, Phillippe ve KARL, Terry, “What democracy is ... and is not?”. Journal of Democracy, 2(3), 1991, ss. 75-88.
- SHUGART, Matthew Soberg ve M. CAREY, John, Presidents and Assemblies: Constitutional Design and Electoral Dynamics, Cambridge University Press, Cambridge, 1992.
- ULUSOY, Ali, “Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?”, Anayasa.gen.tr (online), 2017, ss. 1-9, www.anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf (erişim 18 Nisan 2019).
- YILDIRIM, Turan, “Cumhurbaşkanlığı kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23(2), 2017, ss. 13-28.
- ZAKARIA, Fareed, “The Rise of Illiberal Democracy”, Foreign Affairs, 76(6), 1997, ss. 22-43.
| APA | Bektaş E (2019). CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. , 199 - 218. |
| Chicago | Bektaş Eda CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. (2019): 199 - 218. |
| MLA | Bektaş Eda CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. , 2019, ss.199 - 218. |
| AMA | Bektaş E CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. . 2019; 199 - 218. |
| Vancouver | Bektaş E CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. . 2019; 199 - 218. |
| IEEE | Bektaş E "CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ." , ss.199 - 218, 2019. |
| ISNAD | Bektaş, Eda. "CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ". (2019), 199-218. |
| APA | Bektaş E (2019). CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. YASAMA DERGİSİ, 0(39), 199 - 218. |
| Chicago | Bektaş Eda CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. YASAMA DERGİSİ 0, no.39 (2019): 199 - 218. |
| MLA | Bektaş Eda CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. YASAMA DERGİSİ, vol.0, no.39, 2019, ss.199 - 218. |
| AMA | Bektaş E CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. YASAMA DERGİSİ. 2019; 0(39): 199 - 218. |
| Vancouver | Bektaş E CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ. YASAMA DERGİSİ. 2019; 0(39): 199 - 218. |
| IEEE | Bektaş E "CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ." YASAMA DERGİSİ, 0, ss.199 - 218, 2019. |
| ISNAD | Bektaş, Eda. "CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YASAMA-YÜRÜTME İLİŞKİSİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DEMOKRASİSİNE ETKİLERİ". YASAMA DERGİSİ 39 (2019), 199-218. |
