Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1433 - 1456 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.439628 İndeks Tarihi: 16-12-2020

Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi

Öz:
Çok boyutlu bir varlık olan insanın gelişiminde kalıtım ve çevrenin etkisi uzun yıllar tartışılmıştır. Bu tartışmalardan insanın dinî gelişimi ile ilgili çalışmalar da etkilenmiştir. Bu bağlamdadinî gelişimin doğasını daha iyi anlayabilmek için konu ile ilgili davranışsal, bilişsel ya da evreteorileri gibi birtakım teoriler ortaya çıkmıştır. Söz konusu teoriler bir bakıma dinî gelişimle ilgiliçalışmaların yönünü de belirlemiştir. Ancak bu kuramların birçoğu dinî gelişimini bir bütün olarak ele almamıştır. Bu ise dinî gelişiminin anlaşılmasını kısıtlamıştır. Bu nedenle bu makaleniniki temel amacı vardır. Birincisi, insanın gelişimini yaşadığı çevre ve olaylarla bir bütün olarakele alan Bronfenbrenner’in önermiş olduğu bir insanî gelişim modeli olan ekolojik kuramı ülkemizdin psikolojisi literatürüne kazandırmaktır. İkinci amaç ise, söz konusu kuramdan yararlanılarakdinî gelişimin psikolojik temellerinin daha iyi anlaşılmasına katkı sunmaktır. Nitel araştırma yönteminin kullanılmış olduğu bu makalede, konu ile ilgili olarak bazı nicel çalışma verilerinden deyararlanılmıştır. Makalede ekolojik kuramı oluşturan mikrosistem, mezosistem,ekosistem, makrosistemve kronosistemin her birinin dinî gelişime etkisi ana hatlarıyla ele alınmıştır. Dinî gelişim olgusunaekolojik kuram bağlamında yaklaşmanın faydalı olabileceği sonucuna varılmış olan makalede konuile ilgili araştırma yapacaklara yönelik birtakım önerilerde de bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Religious Development Psychology in the Context of Ecological Theory

Öz:
The effects of heredity and the environment on the development of human being, which is a multidimensional being, have been discussed for many years. Studies on the religious development of man were also influenced by these discussions. In this context, in order to better understand the nature of religious development, some theories such as behavioral, cognitive or stage theories have emerged. In a sense, these theories have also identified the direction of religious development. However, many of these theories did not address their religious development as a whole. This restricted the understanding of religious development. Therefore, this article has two main purposes. First, to bring the ecological theory which is the human development model proposed by Bronfenbrenner, which considers human development as a whole with the environment and events in which it lives, to the literature of our country's religion psychology. The second aim is that to contribute to a better understanding of the psychological foundations of religious development through the use of this theory. In this article where qualitative research method has been used, some quantitative study data have been used. In the article, the ecosystem, ecosystem, macrosystem, and the effect of each of the chronosystem on religious development is discussed. In this article, it is concluded that approach to religious development in the context of ecological theory can be useful.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Armaner, Neda. Din Psikolojisine Giriş. Ankara: Ayyıldız Yayınları, 1980.
  • Atkinson, Rita L.-Atkinson, Richard C.- Smith, Edward E.- Bem, Daryl J. - Nolen-Hoeksema, Susan. Psikolojiye Giriş. Trc. Yavuz Alogan. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2010.
  • Allport, Gordon W. Birey ve Dini. Ankara: Elis Yayınları, 2014.
  • Bahadır, Abdülkerim. Jung ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2007.
  • Bader, Christopher D.-Desmond, Scott A. “Do as I Say and as I Do: The Effects of Consistent Parental Beliefs and Behaviors Upon Religious Transmission”. Sociology of Religion 67/3 (2006): 313-329.
  • Barker, Eileen. New Religious Movements. London: HMSO Publications, 1992.
  • Becker, Lee B. “Predictors of Change in Religious Beliefs and Behaviors During College”. Sociological Analysis 38/1 (1977): 65-74.
  • Berger, Helen A.-Ezzy, Douglas. “Mass Media and Religious Identity: A Case Study of Young Witches”. Journal for the Scientific Study of Religion 48/3 (2009): 501-514.
  • Bronfenbrenner, Urie. “Ecological Models of Human Development”. International Encyclopedia of Education. Ed. T. Husen-N. Postlethwaite. 3: 1643-1647. Oxford: Elsevier, 1994.
  • Bronfenbrenner, Urie. “Toward an Experimental Ecology of Human Development”. American Psychologist (Temmuz-1977): 513-531.
  • Buluş, Abdulkadir-Kabaklarlı, Esra. “1929 Ekonomik Buhranı ile Son Dönem Global Krizin Karşılaştırılması”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 10/19 (2010): 1-22.
  • Burger, Jerry M. Kişilik: Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. Trc. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2006.
  • Büyüköztürk, Şener-Çakmak, Ebru Kılıç-Akgün, Özcan Erkan-Karadeniz, Şirin-Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2014.
  • Bostancı, Naci. “Tartışmalar”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 11/1-2 (1998): 76-78.
  • Callanan, Maureen A. “Cognitive Development, Culture, and Conversation: Comments on Harris and Koenig’s “Truth in Testimony: How Children Learn about Science and Religion”. Child Development 77/3 (2006): 525-530.
  • Erickson, Joseph A. “Adolescent Religious Development and Commitment: A Structural Equation Model of the Role of Family, Peer Group, and Educational Influences”. Journal for the Scientific Study of Religion 31/2 (1992): 131-152.
  • Elder, Glen H. Children of The Great Depression: Social Change in Life Experience. Colorado, Oxford: Westview Press,1999.
  • Gander, Mary J.-Gardiner, Harry W. Çocuk ve Ergen Gelişimi. Trc. Ali Dönmez-H. Nermin Çelen-Bekir Onur. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2010.
  • Gençtanırım, Dilek. “Bireysel Farklılıklar”. Eğitim Psikolojisi. Ed. Şerife Işık Terzi. 249-286. Ankara: Pegem Akademi, 2013.
  • Gençtanırım, Dilek. “Ergen İntiharlarının Önlenmesi: Ekolojik Bakış Açısı”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 16/1 (2015): 151-164.
  • Goldman, Ronald. Religious Thinking from Childhood to Adolescence. New York: A Crossroad Book, The Seabury Press, 1968.
  • Heaton, Tim B.- Goodman, Kristen L. “Religion and Family Formation”. Review of Religious Research 26/4 (1985): 343-359.
  • Hoover, Stuart. Religion in the Media Age. London: Routledge, 2006.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
  • Freud, Sigmund. Günlük Yaşamın Psikopatolojisi. Trc. Emir Aktan. Ankara: Alter Yayıncılık, 2012.
  • Fowler, James W. Stages of Faith: The Psychology of Human Development and The Quest for Meaning. New York: Harper One, A Division of Harper Collins Publishers, 1995.
  • Hall, G. Stanly. “Ergenlik Yeniden Doğmaktır”. Psikoloji Kitabı. Trc. Emel Lakşe. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2012.
  • Jeeves, M. A. “Din Psikolojisi”. Trc. Ahmet Albayrak. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/2 (2010): 275-286.
  • Karaca, Faruk. Din Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset Yayınları, 2011.
  • Karaca, Faruk. Dinî Gelişim Teorileri. İstanbul: Dem Yayınları, 2007.
  • Karaca, Faruk. Yabancılaşma ve Din. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2014.
  • Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi: Bireysel Dindarlık Üzerine. Adana: Karahan Kitabevi, 2011.
  • Kirman, M. Ali. “Beyin Yıkama Teorileri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/1 (2004): 107-132.
  • Köktaş, M. Emin. Türkiye’de Dinî Hayat: İzmir Örneği. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
  • Köse, Ali-Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
  • Köylü, Mustafa. Psiko-Sosyal Açıdan Dinî İletişim. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2011.
  • Lawton, Leora E.-Bures, Regina. “Parental Divorce and the “Switching” of Religious Identity”. Journal for the Scientific Study of Religion 40/1 (2001): 99-111.
  • Locke, John. İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2013.
  • Montemayor, Raymond. “The Relationship between Parent-Adolescent Conflict and the Amount of Time Adolescents Spend Alone and with Parents and Peers”. Child Development 53/6 (1982): 1512-1519.
  • Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. es-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
  • Myers, Scott M. “An Interactive Model of Religiosity Inheritance: The Importance of Family Context”. American Sociological Review 61 (1996): 858-866.
  • Obalar, Selda-Ada, Sefer. “Ekolojik Bakış Açısı ve Sosyal Kapital Kuram Çerçevesinde Öğrencilerin İlk Okuma Yazma Becerilerinin İncelenmesi”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 32 (2010): 141-168.
  • Onur, Bekir. Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2011.
  • Özenç, Emine Gül-Doğan, M. Cihangir. “Ekolojik Kurama Dayalı İşlevsel Okuryazarlık Yaşantısı Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Geçerlik Güvenirlik Çalışması”. Edam, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory and Practice 14/6 (2014): 2239-2258.
  • Pratt, James Bissett. The Religious Consciousness: A Psychological Study. New York: The Macmillan Company, 1921.
  • Uecker, Jeremy E. “Alternative Schooling Strategies and the Religious Lives of American Adolescents”. Journal for the Scientific Study of Religion 47/4 (2008): 563-584.
  • Santrock, John W. Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi. Trc. Galip Yüksel. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
APA KANDEMİR F (2018). Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. , 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
Chicago KANDEMİR FATİH Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. (2018): 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
MLA KANDEMİR FATİH Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. , 2018, ss.1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
AMA KANDEMİR F Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. . 2018; 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
Vancouver KANDEMİR F Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. . 2018; 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
IEEE KANDEMİR F "Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi." , ss.1433 - 1456, 2018. 10.18505/cuid.439628
ISNAD KANDEMİR, FATİH. "Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi". (2018), 1433-1456. https://doi.org/10.18505/cuid.439628
APA KANDEMİR F (2018). Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(3), 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
Chicago KANDEMİR FATİH Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22, no.3 (2018): 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
MLA KANDEMİR FATİH Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.22, no.3, 2018, ss.1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
AMA KANDEMİR F Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(3): 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
Vancouver KANDEMİR F Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(3): 1433 - 1456. 10.18505/cuid.439628
IEEE KANDEMİR F "Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22, ss.1433 - 1456, 2018. 10.18505/cuid.439628
ISNAD KANDEMİR, FATİH. "Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/3 (2018), 1433-1456. https://doi.org/10.18505/cuid.439628