Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 279 - 320 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17680/erciyesiletisim.634287 İndeks Tarihi: 17-12-2020

Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu

Öz:
İnsanoğlunun doğup büyüdüğü coğrafya, içinde bulunduğu kültürel ortam, ailesi, yakınçevresi, mesleği vb. birçok faktör sahip olduğu yaşam biçimini etkilemektedir. Söz konusuyaşam biçimi içerisinde de beslenme alışkanlıkları önemli bir yere sahiptir. Toplumgenelinde kabul edilen yaygın beslenme alışkanlıklarının dışında toplumsal azınlıkdenebilecek farklı gruplar tarafından tercih edilen vegan ve vejetaryen yaşam biçimleriise son yıllarda oldukça ilgi görmektedir (Tunçay Son, 2016). Bu çalışmanın amacı 2000-2018 yılları arasında yayımlanmış gazete haberlerinde veganlığın ve vejetaryenliğin nasılbetimlendiğini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında 2000-2018 yıllarında yayımlanmıştoplam 2161 haber metnine PRNet medya takip sistemi üzerinden ulaşılmıştır. Ulaşılanhaberlere içerik analizi uygulanması amacıyla kodlama cetveli oluşturulmuş ve verilerSPSS paket programına girilerek içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilenbulgulara göre, 2000-2018 yılları arasında vegan ve vejetaryen konulu haberlerinsayısında önemli bir artış yaşandığı görülmektedir. Ancak yaygın medyada önemli biryeri bulunan ulusal gazetelerdeki vegan ve vejetaryenlikle ilgili haberlere çoğunluklahaber ajansları ve köşe yazarlarının kaynaklık ettiği tespit edilmiştir. Konuyla ilgili yetkilive uzman kişilerin görüşleri ise haberlerde çok az yer bulabilmiştir. Ayrıca gazetelerdehaberler için ayrılan boyutların da küçük ve yetersiz olduğu saptanmıştır. Habermetinlerde veganlık ve vejetaryenliğin sürdürülebilir bir yaşam biçiminden ziyade dahaçok alternatif beslenme ve bir diyet biçimi olarak çerçevelendiği görülmüştür.
Anahtar Kelime:

The Presentation of Veganity and Vegetarian in Written Media

Öz:
Geography where mankind was born and raised, the cultural environment, family, close environment, occupation, etc. many factors affect lifestyle. Also nutritional habits have an important place in this lifestyle. In addition to the widespread eating habits that are accepted throughout the society, vegan and vegetarian lifestyles preferred by different groups that can be called social minorities have received much attention in recent years (Tunçay Son, 2016). The aim of this study is to reveal how veganism and vegetarianism are described in newspaper articles published between 2000-2018. Within the scope of the study, 2161 news texts published in 2000-2018 were accessed via PRNet media monitoring system. In order to apply the content analysis to the news, a coding table was created and the data was entered into the SPSS package program and content analysis was applied. According to the findings of the research, it is seen that there has been a significant increase in the number of vegan and vegetarian news between 2000-2018. However, it was found that news agencies and columnists mostly source the vegan and vegetarian news in national newspapers, which have an important place in the mainstream media. On the other hand, the opinions of the authorized and expert persons on the subject were given little place in the news. In addition, the dimensions allocated for news coverage in the newspapers were found to be small and insufficient. In the news texts, veganism and vegetarianism are framed as an alternative nutrition and a diet rather than sustainable lifestyle.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adak, N. (2004). Bir sosyalizasyon aracı olarak televizyon ve şiddet. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 30, 27-38. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/ profile/Nursen_Adak/publication/284702028_Bir_sosyalizasyon_araci_olarak_ televizyon_ve_siddet/links/59097d3eaca272f658fc0227/Bir-sosyalizasyon-araciolarak- televizyon-ve-siddet.pdf.
  • Akan, N. (2018). Aristoteles’in etik anlayışı doğrultusunda katharsis. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi. 4(7), 21-28. Erişim adresi: http:// dergipark.gov.tr/aydinsanat/issue/39078/458557.
  • Andersson, S., Hedelin, A., Nilsson, A. ve Welander, C. (2004). Violent advertising in fashion marketing. Journal of Fashion Marketing and Management. 8(1), 96-112. doi: 10.1108/13612020410518727.
  • Aydemir, M. (2014). Medyada şiddetin dönüşümüne bilinçaltı etki yöntemleri ve “mutlu şiddet” ilişkisi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 16 (Özel Sayı I), 166- 170. doi: 10.18493/kmusekad.33073.
  • Bağır, M. (2018). Arı̇stoteles’ı̇n mı̇mesı̇s ve katharsı̇s kavramları üzerı̇nden bı̇r fı̇lm ı̇ncelemesı̇: Dogvı̇lle. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi. 2, 36-55. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ egemiadergisi/issue/36758/398437.
  • Basch, C. H., Fullwood, M. D. ve LeBlanc, M. (2016). Violence in advertisements in New York City subway stations: A pilot study. J Community Health. 41, 387–391. doi: 10.1007/ s10900-015-0108-z.
  • Blackford, B. J., Gentry, J., Harrison, R. L. ve Carlson, L. (2011). The prevalence and influence of the combination of humor and violence in Super Bowl commercials. Journal of Advertising. 40(4), 123-133. doi: 10.2753/JOA0091-3367400408.
  • Brown, M. R., Bhadury, R. K. ve Pope, N. K. (2010). The Impact of comedic violence on viral advertising effectiveness. Journal of Advertising. 39(1), 49-65. doi: 10.2753/ JOA0091-3367390104.
  • Bruner II, Gordon C. (1998). Standardization and justification: Do Aad scales measure up?. Journal of Current Issues and Research in Advertising. 20, 1-18. doi: 10.1080/10641734.1998.10505073.
  • Buijzen, M. ve Valkenburg, P. M. (2004). Developing a typology of humor in audiovisual media. Media Psychology. 6, 147–167. Erişim adresi: http://0212wntdb.y.http. content .ebscohost .com.proxy2.marmaraelibrary.com/ContentServer. a s p ? E b s c o C o n t e n t = d G J y M N L e 8 0 S e p 6 4 4 z d n y O L C m r 1 G e p 6 9 S s a y4TLGWxWXS&ContentCustomer=dGJyMPGusVGvqbZNuePfgeyx43zx1%2B6B&T =P&P=AN&S=R&D=cms&K=13248345.
  • Bushman, B. J. (2002). Does venting anger feed or extinguish the flame? Catharsis, rumination, distraction, anger, and aggressive responding. PSPB, 28(6), 724-731
  • Bushman, B. J., Baumeister, R. F. ve Stack, A. D. (1999). Catharsis, aggression, and persuasive influence: self-fulfilling or self-defeating prophecies. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 367-376. Erişim adresi: http://www-personal.umich. edu/~bbushman/PSPB02.pdf.
  • Can, H. (2006). Aristoteles’te katharsis kavramı. Felsefe ve Soyal Bilimler Dergisi. 2, 63-72. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/803611.
  • Cotte, J. ve Ritchie, R. (2005). Advertisers’ theories of consumers: Why use negative emotions to sell? Advances in Consumer Research. 32, 24-31. Erişim adresi: http:// www.acrwebsite.org/volumes/v32/acr_vol32_30.pdf.
  • Çetinkaya, F. ve Şener, E. (2016). Yöneticilerin mizah tarzlarının çalışanların örgütsel sinizm algısına etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 8(3), 207-221. doi: 10.20491/ isarder.2016.197.
  • Dahl, D. W., Frankenberger, K. D. ve Manchanda, R. V. (2003). Does it pay to shock? Reactions to Shocking and Nonshocking Advertising Content Among University Students. Journal of Advertising Research. 43(3), 268–280. doi: 10.1017/S0021849903030332.
  • Debarbieux, E. (2009). Okulda Şiddet – Küresel Bir Tehdit. (Yerguz, İ. Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Doğanışık, İ. (2019, 28 Ağustos). Kadınlara Yönelik Şiddet Tırmanıyor. Doğruluk Payı. Erişim adresi: https://www.dogrulukpayi.com/bulten/istanbul-sozlesmesikadinlara- yonelik-siddetle-mucadele.
  • Dönmez, B. (2011). Katharsis fenomeninin arabesk özelindeki görünümü. J-Human Sciences. 8(2), 228-249. Erişim adresi: http://idealonline.com.tr/IdealOnline/ lookAtPublications/paperDetail.xhtml?uId=40886&.
  • Ekman, P. (1992). An argument for basic emotions. Cognition and Emotion. 6, 169-200. Erişim adresi: http://gruberpeplab.com/3131/Ekman_1992_Argumentbasicemotions. pdf.
  • Er, N., Ergün, H., Hoşrik, E. ve Şerif, M. (2008). Duygu durum değişimlemelerinin otobiyografik bellek üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi. 1-13. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/200569-Duygu-durum-degisimlemelerininotobiyografik- bellek-uzerindeki-etkileri.html.
  • Eşit Adımlar (2018, Kasım 25). UN Women, 2018 Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kampanyası Kapsamında Yapılabileceklere Dair Öneriler Paylaşıyor. Erişim adresi: http://www.skdturkiye.org/esit-adimlar/yakin-plan/kadina-yonelik-siddetekarsi- uluslararasi-mucadele-gunu.
  • Florea, M. (2013). Media violence and the cathartic effect. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 92, 349 – 353. doi: 10.1016/j.sbspro.2013.08.683.
  • Gegez, E. (2015). Pazarlama Araştırmaları. İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Gerbner, G., Gross, L., Signorielli, N. ve Morgan, M. (1980). Television violence, victimization, and power. American Behavioral Scientist. 23(5), 705-716. doi: 10.1177/000276428002300506.
  • Gradinaru, C. (2015). Violence dressed in humor: comedic violence in advertising. Journal of Media Critique., 1(2), 55-74. doi: 10.17349/jmc115303
  • Gridaliunaite, V. ve Pileliene, L. (2016). Emotional or rational? The Determination of the ınfluence of advertising appeal. Scientific Annals of Economics and Business. 63(3), 391-414. doi: 10.1515/saeb-2016-0130.
  • Gulas, C. S., McKeage, K. K. ve Weinberger, M. G. (2010). It’s just a joke: violence against males in humorous advertising. Journal of Advertising. 39(4), 109-120. doi: I 10.2753/JOA0091-3367390408.
  • Gunter, B., Furnham, A. ve Pappa, E. (2005). Effects of television violence on memory for violent and nonviolent advertising. Journal of Applied Social Psychology. 35(8), 1680–1697. Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/ download?doi=10.1.1.575.726&rep=rep1&type=pdf.
  • Highland, J. (2005). Transformative katharsis: the significance of theophrastus’s botanical works for interpretations of dramatic catharsis. The Journal of Aesthetics and Art Criticis, 63(2), 155-163. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/pdf/3700469. pdf.
  • Hogg, M. A. ve Vaughan G. M. (2014). Sosyal Psikoloji. (Yıldız, İ & Gelmez, A. Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
  • Honeycutt, J. M., Nasser, K. A., Banner, J. M., Mapp, C. M. ve DuPont, B. W. (2008). Individual differences in catharsis, emotional valence, trauma anxiety, and social networks among hurricane katrina and rita victims. Southern Communication Journal, 73(3), 229-242. doi: 10.1080/10417940802219728
  • Jeong, E. J., Bohil, C. J. ve Biocca, F. A. (2011). Brand logo in violent games: memory and attitude change. Journal of Advertising. 40(3), 59–72. Doi: 10.2753/JOA0091- 3367400305.
  • Jones, T., Cunningham, P. H. ve Gallagher, K. (2010). Violence in advertising a multilayered content analysis. Journal of Advertising. 39(4), 11-36. doi: 10.2753/JOA0091- 3367390402.
  • Jovanovic, P., Vlastelica, T. ve Kostic, S. C. (2016). Impact of advertising appeals on purchase ıntention. Management. 35-45. doi: 10.1177/0972150915569936.
  • Kadın Meclisi’nden Kadına Yönelik Şiddete Karşı Tepki (2019 13 Ağustos). Haber Acıpayam. Erişim adresi: http://www.haberacipayam.com/haber/kadin-meclisinden-kadinayonelik- siddete-karsi-tepki-11011.
  • Kadına Şiddete Karşı Farkındalık Çalışmaları Yürütülecek (2019, 13 Ağustos). Hürriyet. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/ankara/kadinasiddete- karsi-farkindalik-calismalari-yurutulecek-41029709.
  • Kayıklık, H. (2005). Psikolojik açıdan inanç, iman ve şüphe. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 46(1), 133-155. Erişim adresi: http://dergiler.ankara.edu.tr/ dergiler/37/738/9420.pdf.
  • Keller, K. L. (2013). Strategic Brand Management. England: Pearson Prantice Hill.
  • Kılınç, H. ve Tuncer, D. (2013). Türkiye‟de Fiziksel Şiddet Eğiliminin Sebepleri ve Analizi. Erişim adresi: http://myweb.sabanciuniv.edu/bac/files/2013/10/ T%C3%BCrkiyede-Fiziksel-%C5%9Eiddet-E%C4%9Filiminin-Sebepleri-ve- Analizi_final.pdf
  • Kim, Y. ve Yoon, H. J. (2014). What makes people “Like” comedic-violence advertisements? A model for predicting attitude and sharing ıntention. Journal of Advertising Research. 217-232. doi: 10.2501/JAR-54-2-217-232.
  • Lewis, I., Watson, B. ve Tay, R. (2007). Examining the effectiveness of physical threats in road safety advertising: the role of third-person effect, gender, and age. Transportation Research: Part F. 10(1), 48–60. doi: 10.1016/j.trf.2006.05.001.
  • Mallick, S. H. ve Mccandless, B. R. (1966). A Study of catharsis of aggression. Journal of Personality and Social Psychology, 4(6), 591-596. Erişim adresi: https://psycnet. apa.org/fulltext/1967-02716-001.pdf.
  • McLeod, S. (2019, 16 Aralık). Bobo Doll Experiment. Simply Psychology. Erişim adresi: https://www.simplypsychology.org/bobo-doll.html.
  • Michaud, Y. (1991). Şiddet. (Muhtaroğlu, C. Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Moriarty, S. (1991). Creative Advertising: Theory and Practice. New Jersey: Prentice- Hall Inc.
  • Naresh, K. M. ve Birks, D. F. (2000). Marketing Research an Apllied Approach. ABD: Prentice Hall.
  • Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2007). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayınları.
  • Özdemir, İ. (2018). Arı̇stoteles’te taklı̇t ve katharsı̇s açısından tragedya. The Journal of Social Sciences Institute. 41, 209-226. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/659073.
  • Özer, A. (2019). Reklamlarda Erkeklere Yönelik Simgesel Şiddet: Banka Reklamları Üzerine Bir Analiz. Yüksek lisans tezi, Yaşar Üniversitesi SBE, İzmir.
  • Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergis., 22(1), 15-34. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 274326.
  • Renvoise, P. ve Morin, C. (2005). Nöro Marketing. İstannul: MediaCat Yayınları.
  • Rothschild, M. L. (1984). Perspectives on involvement: current problems and future directions. Advances in Consumer Research. 11, 216–217. Erişim adresi: http://0212wmgd2.y.http.content.ebscohost.com.proxy2.marmara-elibrary. com/ContentServer.asp?EbscoContent=dGJyMNLe80SeprM4wtvhOLCmr1Ge p7FSsK%2B4S6%2BWxWXS&ContentCustomer=dGJyMPGusVGvqbZNuePfgeyx4 3zx1%2B6B&T=P&P=AN&S=R&D=bth&K=6434133.
  • Russel, J. T. ve Lane, W. R. (1996). Advertising Procedure. New Jersey: Prentice Hall.
  • Sakallı, N. (2013). Sosyal Etkiler: Kim Kimi Nasıl Etkiler. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Scharrer, E., Bergstrom, A., Paradise, A. ve Ren, Q. (2006). Laughing to keep from crying: humor and aggression in television commercial content. Journal of Broadcasting & Electronic Media. 50(4), 615–634. doi: 10.1207/s15506878jobem5004_3.
  • Söderlund, M. ve Dahle´n, M. (2010). The ‘Killer’ ad: an assessment of advertising violence. European Journal of Marketing. 44(11/12), 1811-1838. doi: 10.1108/03090561011079891.
  • Speck, P. S. (1987). On Humor and Humor in Advertising. Phd Thesis, Texas Tech University: Lubbock.
  • Süzen, R. (2012). Dı̇jı̇tal evrende mı̇mesı̇sı̇ yenı̇den düşü nmek; Avatar fı̇lmı̇. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 2(2), 22-31. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/tojdac/issue/13009/156738.
  • Swani, K., Weinberger, M. G. ve Gulas, C. S. (2013). The Impact of violent humor on advertising success: a gender perspective. Journal of Advertising. 42(4), 308–19. doi: 10.1080/00913367.2013.795121.
  • Taşar, H. H. (2019). Eğitimde şiddet ve şiddeti azaltma. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 899- 912. Doi: 10.17680/erciyesiletisim.557870.
  • Tosun, N. (2017). Marka Yönetimi. İstanbul: Beta Basım.
  • Tosun, N., Uraltaş, N. T., Nas, A., Özkaya, B., Güdüm, S., Ertürk, B., Dönmez, M., Çerçi, M., Ülker, Y., Cesur, D., Varol, E. ve Kiçir, İ. (2018). Reklam Yönetimi. İstanbul Beta Basım.
  • Turri, M. G. (2015). Transference and katharsis, Freud to Aristotle. Int J Psychoanal. 96, 369–387. doi: 10.1111/1745-8315.12243.
  • Uztuğ, F., (2008). Markan Kadar Konuş. İstanbul: Mediacat Yayınları. Voss, K. E., Spangenberg, E. R. ve Grohmann, B. (2003). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of consumer attitude. JMR, 40, 310-320. Doi: 10.1509/ jmkr.40.3.310.19238.
  • Waller, D. S., Deshpande, S. & Erdogan, B. Z. (2013). Offensiveness of advertising with violent image appeal: a cross-cultural study. Journal of Promotion Management. 19(4), 400-417. doi: 10.1080/10496491.2013.817220.
  • Dünya Şiddet ve Sağlık Raporu: Özet (2002). Genova: World Health Organization. Yanıkkaya, B. (2009). Gündelik Hayatın Suretinde: Öteki Korkusu, Görsel Şiddet ve Medya. Çoban, B. (Ed.) içinde, Medya, Milliyetçilik, Şiddet, (ss.11-27). İstanbul: Su Yayınları.
  • Yılmazok, L. (2016). Dağılan beyin parçalarına gülmek: Quentin Tarantino filmlerinde şiddet ve mizah. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 25, 179-193. doi: http://www.dx.doi.org/10.31123/akil.438541.
  • Yoon, H. J. (2016). Comedic violence in advertising: The role of normative beliefs and ıntensity of violence. International Journal of Advertising. 35(3), 519-539. doi: 10.1080/02650487.2015.1064197.
APA Çakıcı H, Ozkan Kutlu T, Yılmaz H (2020). Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. , 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
Chicago Çakıcı Hasan Hüseyin,Ozkan Kutlu Tezcan,Yılmaz Hakan Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. (2020): 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
MLA Çakıcı Hasan Hüseyin,Ozkan Kutlu Tezcan,Yılmaz Hakan Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. , 2020, ss.279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
AMA Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. . 2020; 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
Vancouver Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. . 2020; 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
IEEE Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H "Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu." , ss.279 - 320, 2020. 10.17680/erciyesiletisim.634287
ISNAD Çakıcı, Hasan Hüseyin vd. "Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu". (2020), 279-320. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.634287
APA Çakıcı H, Ozkan Kutlu T, Yılmaz H (2020). Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
Chicago Çakıcı Hasan Hüseyin,Ozkan Kutlu Tezcan,Yılmaz Hakan Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi 7, no.1 (2020): 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
MLA Çakıcı Hasan Hüseyin,Ozkan Kutlu Tezcan,Yılmaz Hakan Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi, vol.7, no.1, 2020, ss.279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
AMA Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi. 2020; 7(1): 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
Vancouver Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi. 2020; 7(1): 279 - 320. 10.17680/erciyesiletisim.634287
IEEE Çakıcı H,Ozkan Kutlu T,Yılmaz H "Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu." Erciyes İletişim Dergisi, 7, ss.279 - 320, 2020. 10.17680/erciyesiletisim.634287
ISNAD Çakıcı, Hasan Hüseyin vd. "Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu". Erciyes İletişim Dergisi 7/1 (2020), 279-320. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.634287