Yıl: 2019 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 193 - 211 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.525999 İndeks Tarihi: 18-12-2020

Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler

Öz:
Bilindiği gibi Kırgızistan halkı 70 senedir Sovyetler Birliği yönetimi altında yaşamıştır. Budönem zarfında, her türlü dini uygulamalardan mahrum bırakılmışlardır. Dini okulları ve camileri ya kapatılmış ya da başka amaçlarla kullanılmıştır. Kısacası, her çeşit dini özgürlük kısıtlanmış ve dini uygulamalar da sıkı bir şekilde yasaklanmıştır. Sovyetler dönemindeki amaç,ateist bir toplum yetiştirmekti. Bununla beraber, Kırgız halkı bağımsızlığını kazanıp, yeni birülke kurduklarında, din özgürlüğü bağlamında her türlü baskı kaldırılmış ve insanlar kendicamilerini ve okullarını açmaya başlamışlardır. Ülkede bağımsızlığın ilk yıllarında, 1991’de,sadece 39 cami varken, bu sayı 2018 yılı itibariyle yaklaşık 3,000’e yükselmiştir. Cami sayısındaki artışa ilave olarak, camiye giden insan sayısı da günden güne artmaktadır. İşte bu makale temel olarak, yasal açıdan ülkenin bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar geçensüreçte dini özgürlüğü, Din İşleri Devlet Komisyonu ile Kırgızistan Müslümanları Dini İdaresi’nin yasal durumunu, fonksiyonlarını ve görevlerini ve bir yaygın din eğitimi kurumu olarak camileri, camilerde yapılan hizmetleri, bu hizmetleri olumsuz yönde etkileyen faktörleri ele almaktadır.
Anahtar Kelime:

Common Religious Education Activities and Mosques in Kyrgyzstan after Independency

Öz:
Kyrgyz people lived under the control of Soviet Union for about 70 years. During this time, they were forbidden to practice any kinds of religious duties. Their religious schools and mosques were closed or used for other aims rather than religious needs. In short, all kinds of religious freedom and practices were forbidden strictly. The aim was to bring up an atheistic people during the days of Soviet Union. However, when Kyrgyz people won their independence and established a new country, all kinds of restrictions in terms of religion were abrogated and people began to establish their religious schools and mosques. While during the first years of independency of the country in 1991, there were only 39 mosques, as of 2018 there are nearly 3,000 mosques in the country. In addition to the increase of mosques, the number of people going to mosques also increases day by day. This article examines mainly the development of religious freedom in terms of legal aspect from the beginning of the establishment of the country to our time; the legal statues, functions, and duties of State Commission for Religious Affairs and Religious Office of Kyrgyzstan Muslims, and as common religious educational places mo
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akramova, Dilaram. Din Eğitiminin Genel Eğitim İçindeki Yeri ve Kırgızistan’daki Durum. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2000.
  • Akramova, Dilaram. Kırgızistan’da Orto Mekteplerdeki “Adep Sabagı’ Dersinde Din Eğitimi İle İlgili Amaçların Gerçekleşme Düzeyi (Oş Örneği). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi,2006.
  • Artıkbaev, Kudrat. Kırgızistan’daki Camilerde İmamların Vaazlarında Kullandıkları Hadislerin Hadis İlmi Açısından Değerlendirilmesi (Oş Örneği.), Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2003.
  • Aydar, Hidayet. Kırgızistan’da Din Eğitimi ve Araşan İlahiyat Fakültesi. Bişkek: 2009.
  • Azattık Unalgısı. Erişim: 25 Ocak 2019. https://www.azattyk.org/a/kyrgyzstan_religion_sect/24906062.html.
  • Büyükalaca, Orhan Nadir. Kırgızistan’da Din Eğitimi ve Kırgızistan Müslümanları Dinî İdaresi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2003.
  • Cebeci, Suat. “Kırgızistan’da Dini Durum ve Din Eğitimi-Durum Analizi ve Öneriler”. Araştırma Projesi Raporu, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2015.
  • Cumanov, Muratali. Ölköbüzdögü İslâm Colu. Bişkek: 2009.
  • Erdem, Mustafa. Kırgız Türkleri Dini ve Sosyal Hayat. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
  • Kadir Malikov - Usubaliev, E. Musulmanskaya obşina Kırgızstana i politiçeskiy proses v strane: podhodı k gormanizasii otnoşeniy mejdu gosudarstvom i religiey. Bişkek: 2009.
  • Kırgız Respublikasının Madaniyat Cana Turizm Ministerligi. Erişim: 25 Ocak 2019. http://aimakpress.kg.
  • Kırgızistan Muftiyatı. “Kırgızistan Müsülmandarının Din Başkarmalıgı”. Erişim: 25 Ocak 2019. https://muftiyat.kg, 13.10:2018.
  • Kırgızistan Muftiyatı. “Kırgızistan Müsülmandarının Din Başkarmalıgı”. Erişim: 25 Ocak 2019. https://muftiyat.kg/maalymat.
  • Kırgızistan Muftiyatı. “Kırgızistan Müsülmandarının Din Başkarmalıgı”. Erişim: 25 Ocak 2019. https://muftiyat.kg/maalymat.
  • Kozukulov, Timur. "Kırgızistan’da Dini Kurumsallaşma ve Toplum". Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/1 (Mayıs 2015): 177-209.
  • Köylü,Mustafa. “Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri ve Problemleri”. Araştırma Projesi Raporu, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2019.
  • Mamayusupov, Ömürzak. O monitoringe deyatelnosti gosudarstvennih organov v realizatsii religioznih prav i svobod, Oş: Gosudarstvennaya kommisiya pri pravitelstve Kirgizskoy Respubliki po delam religii. Bishkek: 2004.
  • Moldaliyev, Orozbek. İslam i politika, politizatsiya İslama ili İslamizatsiya politiki. Bişkek: 2008
  • Murzaraimov, Bakıt. Egemendulukton Kiyin Kırgızistandagı Diniy Abal, Bişkek: BYR, 2018.
  • Myrzabaev, Mamatbek. Kırgızistan’da Din-Devlet İlişkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2009.
  • Orozalieva, Chynar. Karşılaştırmalı Olarak Kırgızistan ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarında İnsan Haklarının Korunması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2010.
  • Osmanov, Öskön -Asankanov, Almaz. Kırgızistan Tarihi. Bişkek: MEB Yayınları. 2001.
  • Ubaktilu Cobo. “K.6 Cumhurbaşkanlığının Din Eğitimi Hakkındaki Geçici Kararı”, Erkin Too, Erişim: 14.Kasım 1996
  • Veçerniy Bişkek. “Sozdanna raboçaya gruppa po reforme gospolitiki v religioznoy sfere”, Erişim: 3 Şubat 2014, http://www.vb.kg/doc/260645
  • Yılmaz, Hüseyin. “Kırgızistan’da Misyonerlik ve Din Eğitimi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XI/1 (2007): 91-128.
  • Yusubov, Elvin. Kırgızistan’da Din Eğitimi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2016.
APA MURZARAIMOV B, KÖYLÜ M (2019). Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. , 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
Chicago MURZARAIMOV Bakıt,KÖYLÜ Mustafa Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. (2019): 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
MLA MURZARAIMOV Bakıt,KÖYLÜ Mustafa Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. , 2019, ss.193 - 211. 10.18505/cuid.525999
AMA MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. . 2019; 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
Vancouver MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. . 2019; 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
IEEE MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M "Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler." , ss.193 - 211, 2019. 10.18505/cuid.525999
ISNAD MURZARAIMOV, Bakıt - KÖYLÜ, Mustafa. "Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler". (2019), 193-211. https://doi.org/10.18505/cuid.525999
APA MURZARAIMOV B, KÖYLÜ M (2019). Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(1), 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
Chicago MURZARAIMOV Bakıt,KÖYLÜ Mustafa Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23, no.1 (2019): 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
MLA MURZARAIMOV Bakıt,KÖYLÜ Mustafa Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.23, no.1, 2019, ss.193 - 211. 10.18505/cuid.525999
AMA MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2019; 23(1): 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
Vancouver MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2019; 23(1): 193 - 211. 10.18505/cuid.525999
IEEE MURZARAIMOV B,KÖYLÜ M "Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23, ss.193 - 211, 2019. 10.18505/cuid.525999
ISNAD MURZARAIMOV, Bakıt - KÖYLÜ, Mustafa. "Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Yaygın Din Eğitimi Faaliyetleri ve Camiler". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/1 (2019), 193-211. https://doi.org/10.18505/cuid.525999