ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ

Yaşar AKASLAN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Kur’an-ı Kerim Okuma ve Kıraat İlimi Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi
32 6
Yıl: 2019 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 107 - 139 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-12-2020

ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ

Öz:
İslâm kültürüne sekiz asır beşiklik yapan Endülüs medeniyeti, kıraat ilmi ve tarihi açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Pek çok disipline kaynaklık eden vesahanın otorite şahsiyetlerini yetiştiren bu münbit medeniyet, sunduğu imkanlarla ve önemli simalarıyla kıraat ilminin tarihi seyrinde yüz akı olmuştur. İslâmdoğu coğrafyasında karmaşanın yaşandığı bir dönemde, müsait zeminiyle öneçıkan Endülüs, yetiştirdiği kıraat âlimleri, tesis ettikleri sistematik tedrisatı veölümsüz eserleri vesilesiyle adından söz ettirmektedir. Endülüs İslâm medeniyeti, kudretli olduğu dönemde kıraat kaynakları ve âlimleri bakımından, gerekkendi bölgesini gerekse diğer İslâm coğrafyasını beslemiştir. Kıraat ilmi tedrisatında önemli yer tutan Endülüs ürünü bazı eserlerin günümüzde bile aynı tazeliğini koruyarak okutulup ezberletiliyor olması bakımından bu coğrafya, üzerindearaştırma yapılmasını hak etmektedir.
Anahtar Kelime:

The Significance of Andulus in Recitation

Öz:
Andalusian civilization being the cradle of İslamic culture throughout eight centuries take an important place for recitation science of Qur’an and it’s history. The productive civilization, being a resource of many different sciences and raising the scholars that are experts in their fields, have made a big contribution to recitation science of Qur’an. While east islamic geography suffer from chaos in that period Andalusia make a name for itself by raising scholars of recitation, establishing systematic schooling and immortal works. Andalusian İslamic civilization has fed its fields and the İslamic geography in terms of its recitation resources and scholars. This geography deserves the researching by the reason of the having important place for recitation science and being even at the present times the some Andalusian works are still taught by maintaining it’s freshness.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akkuş, Murat. “Kıraatlerin Tefsire Etkisi (İbn Âşûr Örneği)”. Mütefekkir 2/3 (2015): 151- 176.
  • Aliyyü’l-Kârî, Ebu’l-Hasan Nûreddîn. Minahü’l-fikriyye bi şerhi’l-Mukaddimeti’l-Cezeriyye. Kahire: y.y., 1890.
  • Altıkulaç, Tayyar. “İbn Mücâhid”. DİA. 20: 214-215. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Altıkulaç, Tayyar. “Ma‘rifetü’l-Kurrâi’l-Kibâr”. DİA. 28: 60. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • A‘rab, Saîd Ahmed. el-Kurrâ ve’l-kırâât bi’l-Mağrib. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1990.
  • Ba‘yûn, Sühâ Mahmûd. “Kitâbetü’l-mesâhif fi’l-Endelüs”. Mecelletü’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’lKur’âniyye. Riyad. 7 (2009): 141-163.
  • Baltacı, Cahit. İslâm Medeniyeti Tarihi. İstanbul: İFAV, 2016.
  • Baş, Erdogan. “Meâfirî”. DİA. 28: 200-201. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Birışık, Abdülhamit. Kıraat İlmi ve Tarihi. Bursa: Emin, 2004.
  • Birışık, Abdülhamit. “en-Neşr”. DİA. 33: 19-20. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
  • Câsim, Leys Suûd. “İbn Abdilber en-Nemerî”. DİA. 19: 269-272. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Çetin, Abdurrahman. Endülüslü Âlim Ebû ‘Amr ed-Dânî ve Kıraat İlmindeki Yeri. İstanbul: Ensar Yayınları, 2015.
  • Çetin, Abdurrahman. “et-Teysîr”. DİA. 41: 57. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Çollak, Fatih. Kıraat Âlimlerinden İmâm Şâtıbî ve “eş-Şâtıbiyye” Adlı Eseri. İstanbul: Özener Matbaası, 2002.
  • Dağ, Mehmet. “İbn Mücâhid’in Kıraat Ekollerini Yedi İle Sınırlaması: Eleştirel Bir Yaklaşım”. Ekev Akademi Dergisi 10/27 (Bahar 2006): 81-104.
  • Dağdeviren, Alican. “Ebû Hayyân el-Endelüsî ve Kıraat İlmindeki Yeri”. SÜİFD 14 (2006): 25-48.
  • Durmuş, İsmail. “Ruaynî”. DİA. 35: 175-176. Ankara: TDV Yayınları, 2008.
  • Ebû Şâme Makdisî, Ebu’l-Kâsım Şihâbüddîn b. İbrahim. İbrâzü’l-me‘ânî min Hirzi’l-emânî fî kırââti’s-seb‘. Thk. İbrâhim Atve Avaz. Kahire: Dârü’l-Kütübil-İlmiyye, 1981.
  • Fırat, Yavuz. Tecvîd ve Kıraat İlmi Terimleri Sözlüğü. Konya: Hacıveyiszade İlim ve Kültür Vakfı, 2018.
  • Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü. Trc. Rahmi Er-Azmi Yüksel. İstanbul: Vadi, 2012.
  • Hamîtu, Abdülhâdî Abdullah. Mu‘cemu müellefât el-Hâfız Ebû ‘Amr ed-Dânî. Riyad: 2011.
  • Hitti, Philip. Siyasi ve Kültürel İslâm Tarihi. Trc. Salih Tuğ. İstanbul: İFAV, 2011.
  • Hüzelî, Ebu’l-Kâsım Yusuf b. Ali b. Cebbâre. el-Kâmil fi’l-kırâât. Thk. Cemâl Seyyid Rifâî Şâyib. Kahire: Müessesetü Semâ, 2007.
  • İbn Beşküvâl, Ebu’l-Kâsım Halef b. Abdülmelik. Kitâbü’s-sıla fî târihi eimmeti’l-Endelüs.
  • Nşr. İzzet Attâr Hüseynî. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Mısriyye, 1966.
  • İbn Haldûn, Mukaddime. Haz. Süleyman Uludağ. 2 Cilt. İstanbul: Dergâh, 2009.
  • İbnü’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed. Ğâyetü’n-nihâye fî tabakâti’l-kurrâ. Nşr. Gotthelf Bergstrasser. 2 Cilt. Mısır: Mektebetü’l-Hancî, 1933.
  • İbnü’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed. Müncidü’l-mukriîn ve mürşidü’t-tâlibîn. Nşr. Ali b. Muhammed ‘Umrân. Mekke: 1419.
  • İbnü’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed. en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr. Thk. Ali b. Muhammed Dabbâ‘. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
  • İbnü’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed. Tahbîru’t-Teysîr fî kırââti’l-eimmeti’l- ‘aşere. Dirâse ve thk. Ahmed Muhammed Müflih Kudât. Amman: Dâru’l-Furkân, 2000.
  • İbnü’l-Kâsıh, Ebu’l-Bekâ Nûreddîn Ali b. Osman ‘Uzrî. Sirâcü’l-kârî’l-mübtedî ve tezkârü’lmukrî’l-müntehî. Zabt ve tsh. Muhammed Abdülkadir Şâhin. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, 2004.
  • İşbîlî, Ebû Bekr Muhammed b. Hayr. Fehrese İbn Hayr İşbîlî. Thk. Mahmûd Beşşâr ‘AvvâdBeşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf. Tunus: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 2009.
  • Kafes, Mahmut. “Ebû Hayyân el-Endelüsî”, DİA. 10: 152-153. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Kastallanî, Ebû’l-Abbâs Şihabuddin Ahmed b. Muhammed. Letâifu’l-işârât li funûni’lkırâât. Thk. Şeyh Âmir Seyyid Osmân-Abdussabûr Şahin. 2 Cilt. Kahire: Lecnetü İhyâi’t-Türâsi’l-İslâmî, 1972.
  • Kâtip Çelebî, Keşfü’z-zunûn ‘an esâmi’l-kütüb ve’l-funûn. Nşr. Şerafettin Yaltkaya-Kilisli Rıfat Bilge. 2 Cilt. İstanbul: MEB Yayınları, 1971.
  • Kehhâle, Ömer Rızâ. A‘lâmu’n-nisâ fî ‘âlemeyi’l-‘Arab ve’l-İslâm. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1959.
  • Kenûnî, Abdüsselâm Ahmed. el-Medresetü’l-Kur’âniyye fi’l-Mağrib mine’l-fethi’l-İslâmî. Rabat: Mektebetü’l-Maârif, 1981.
  • Kılıç, Hulusi. “İbn Câbir”. DİA. 19: 385. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Lebîb, Ebû Bekr Abdülğanî. Dürretü’s-sakîle fî şerhi ebyâti’l-‘Akîle. Nşr. Abdülali Zu‘bûl. Beyrut: 2011.
  • Makkarî, Ahmed b. Muhammed. Nefhu’t-tîb. Thk. İhsan Abbâs. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1968.
  • Maşalı, Mehmet Emin. Kur’ân’ın Metin Yapısı. Ankara: Otto, 2015.
  • Maşalı, Mehmet Emin. “Sarakustî İsmail b. Halef”, DİA. 36: 115. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Maşalı, Mehmet Emin. Tarihi ve Temel Meseleleriyle Kıraat İlmi. Ankara: Otto, 2016.
  • Meşinî, Mustafa İbrâhîm. Medresetü’t-tefsîr fi’l-Endelüs. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1986.
  • Nureddîn Ali, Âl-i. Endülüs Tarihi. Trc. Hakkı Uygur. İstanbul: Ensar Yayınları, 2010.
  • Özaydın, Abdülkerim. “Âmirîler”. DİA. 3: 72-73. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
  • Özdemir, Mehmet. Endülüs Müslümanları (Kültür ve Medeniyet). Ankara: TDV Yayınları, 2012.
  • Özdemir, Mehmet. Endülüs Müslümanları (Siyasi Tarih). Ankara: TDV Yayınları, 2016.
  • Özdemir, Mehmet. “Mücâhid el-Âmirî”. DİA. 31: 441-442. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
  • Özkan, Halit. “Şârrî”. DİA. 38: 362-363. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Rûmî, Fehd Abdurrahman Süleyman. Menhecü’l-medreseti’l-Endelüsiyye fi’t-tefsîr. Riyad: Mektebetü’t-Tevbe, 1997.
  • Sâlih Beşerî, Sa‘d Abdullah. el-Hayâtü’l-‘ilmiyye fî ‘asri Mülûki’t-Tavâif fi’l-Endelüs. Riyad: Merkezü’l-Melik Faysal li’l-Buhûs ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye,1993.
  • Şenat Kazancı, Asiye. “Endülüslü Kıraat Âlimi Dânî ve “Teysîr”i”. Türk-İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 10 (2010/Yaz): 175-186.
  • Şentürk, Mustafa. “Endülüs Tefsir Kültürü” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/21 (2012): 53-72.
  • Süleyman b. Necâh, Ebû Dâvûd. Muhtasaru’t-tebyîn li hecâi’t-tenzîl. Thk. Ahmed Muammer Şerşâl. 2 Cilt. Medine: 2002.
  • Taşköprüzâde, Ahmed b. Mustafa. Miftâhu’s-saâde ve misbâhu’s-siyâde fî mevdûâti’l-‘ulûm. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.
  • Tetik, Necati. Başlangıçtan IX. Asra Kadar Kıraat İlminin Ta’lîmi. İstanbul: İşaret, 1990.
  • Tuğral, Rahim. Ebû Bekir b. Mücâhid ve Kitâbu’s-seb‘a. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1984.
  • Zehebî, Ebû Abdillah Şemsüddîn Muhammed. Ma‘rifetü’l-kurrâi’l-kibâr ‘ale’t-tabakâti ve’la‘sâr. Thk. Tayyar Altıkulaç. 4 Cilt. İstanbul: İSAM Yayınları, 1995.
APA AKASLAN Y (2019). ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. , 107 - 139.
Chicago AKASLAN YASAR ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. (2019): 107 - 139.
MLA AKASLAN YASAR ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. , 2019, ss.107 - 139.
AMA AKASLAN Y ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. . 2019; 107 - 139.
Vancouver AKASLAN Y ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. . 2019; 107 - 139.
IEEE AKASLAN Y "ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ." , ss.107 - 139, 2019.
ISNAD AKASLAN, YASAR. "ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ". (2019), 107-139.
APA AKASLAN Y (2019). ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 19(1), 107 - 139.
Chicago AKASLAN YASAR ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19, no.1 (2019): 107 - 139.
MLA AKASLAN YASAR ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, vol.19, no.1, 2019, ss.107 - 139.
AMA AKASLAN Y ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2019; 19(1): 107 - 139.
Vancouver AKASLAN Y ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2019; 19(1): 107 - 139.
IEEE AKASLAN Y "ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ." Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 19, ss.107 - 139, 2019.
ISNAD AKASLAN, YASAR. "ENDÜLÜS’ÜN KIRAAT İLMİNDEKİ YERİ". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/1 (2019), 107-139.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
02-05-2024 11:30

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları