Yıl: 2019 Cilt: 23 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1189 - 1208 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.619241 İndeks Tarihi: 21-12-2020

Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği

Öz:
Bu çalışma, toplumsal ilişkilerde bireylerin birbirlerine karşı işlemiş olduğu kusurlarıntelafi edilmesi ve bozulan ilişkilerin düzeltilmesinde özür dilemenin ahlâki bir değer olarakanlam ve önemine işaret etmektedir. Her insanın hata yapabileceğinin kabul edilmesi, özürdilemenin bir erdem olarak ortaya çıkmasına zemin hazırlayan en önemli unsurdur. Kişininhatalı olabileceğini kabul etmesi, kendisini kimseden üstün görmemesi gerektiğini öğretir, butür hatalar yapmama konusunda istek ve irade uyandırır. Özür dilemek kişiyi, dürüst olmayayönlendirdiği gibi başka insanlara değer vermenin, saygılı olmanın gerekliliğini anlatır. Suçlu,kabahatli kişi, olayın olduğu ortam, mağdur ve kusurun durumuna göre farklı şekillerde özürdilendiği görülmektedir. Özür dilenirken kullanılan sözcüklerin ne anlama geldiği, tam olaraközür ifade edip etmediklerine değinilen bu çalışmada, özrün anlamı, ahlâki boyutu ve tövbeile ilişkisine yer verilmiştir. Özür dilemenin gerekçelerinden söz edilerek, bir özürde bulunması gereken; özür dileme ifadesi, hesap verme, sorumluluğu üstlenme, onarım teklifinde bulunma ve tekrarlanmayacağına dair vaatte bulunma gibi özür dileme stratejilerine değinilmiştir. Dini geleneklerdeki tövbenin özürle benzerliğine vurgu yapılmış, özür ile affetme ilişkisi, tarafların benimsemeleri gereken tutumlar açısından değerlendirilmiştir. Son olarak birdeğer ve nezaket kuralı olarak ailede özür dileme eğitiminin nasıl verilmesi gerektiğine ilişkinöneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Apologizing and Ethics of Apology as a Moral Value

Öz:
This study points out the importance and meaning of apologizing as a moral value in compensating the imperfections committed by individuals in social relations and correcting the deteriorating relationships. Accepting that every person can make mistakes is the most essential element that paves the way for the emergence of apology as a virtue. It teaches one to accept that he/she may be wrong, not to consider himself superior to anyone, and arouses the will and will not to make such mistakes. Apology tells the necessity to be respectful and to value other people as well as to be honest. Apologizing is like forcing a person to be honest, and it tells you about the need to care about other people and to be respectful. It is seen that different kinds of apologies are made according to the culpable, guilty person, the environment, the victim, and the situation of the defect. This study discusses the meaning of the words used in apologizing whether they mean full apology or not, the meaning of the apology, its moral dimension, and its relationship with repentance. It also discusses the reasons for the apology, apologizing strategies, accountability, assuming responsibility, proposing repairs, and making promises on not doing something wrong again. The similarity of repentance in religious traditions with apologizing was emphasized, and the relationship between forgiveness and apology was evaluated in terms of the attitudes that the parties should adopt. Finally, as a rule of value and courtesy, suggestions were made on how to provide apologies education in the family.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu‘cem’ül müfehres li-elfâzi’l-Kur’ânil Kerîm. Beyrut: Dâru’l Hicreti, 1405/1985.
  • Afzalur, Rahman. Sîret Ansiklopedisi. İstanbul: İnkilâb Yayınları, 1996.
  • Aydın, Mehmet Zeki. Ailede Çocuğun Ahlâk Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 2005.
  • Bayat, Nihat. “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Şikâyet ve Özür Edimine İlişkin Görünümler”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41 (Ocak 2017): 1-16.
  • Bilim Genç. “Özür Dilemek Hiç Bu Kadar Etkili Olmamıştı”. Erişim: 16 Ağustos 2019. http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ozur-dilemek-hic-bu-kadar-etkili-olmamisti.
  • Bora, Tanıl. “Tüm İnsanlar Önünde Özür Dilerim” Erişim: 19 Ağustos 2019, https://vdocuments.mx/documents/tuem-insanlar-oenuende-oezuer-dilerim.html.
  • Cubrân. Mes’ûd. er-Raid. Beyrut: Dar’ul İlm li-lmelayin:1981
  • Çağrıcı, Mustafa. “Af”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1: 394. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
  • Deborah, Tannen. Hiç Anlamıyorsun. Trc. Belkıs Çorakçı. İstanbul: Varlık Yayınları, 1997.
  • Dereli, Sevgi “Sözlü İletişimde Nezaket Stratejileri”, Türkbilig, 15 (2008): 24-52.
  • Develioğlu, Ferit. Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Yayınevi, 1993.
  • El-Hüseyin b. Muhammed er-Râgıb, el İsfehânî. el-Müfredât fî Garîb’il-Kur’ân, İstanbul: Dâru Kahraman, 1986.
  • Erden, Münire-Akman, Yasemin. Gelişim ve Öğrenme, Ankara: Arkadaş Yayınları, 2004.
  • Hökelekli, Hayati. Psikoloji, Din ve Eğitim Yönüyle İnsanî Değerler. İstanbul: DEM Yayınları, 2013.
  • İrfan Erdoğan. “İletişimin Bağlamı”. Erişim: 19 Ağustos 2019. http://www.irfanerdogan.com/uydurular/8baglam.htm.
  • Karaman, Fikret – Karagöz, İsmail – Paçacı, İbrahim – Canbulat, Mehmet – Gelişgen, Ahmet – Ural, İbrahim. Dini Kavramlar Sözlüğü, İstanbul: DİB Yayınları, 2009.
  • Katar, Mehmet. Yahudilikte, Hıristiyanlıkta ve İslamda Tövbe. Ankara: Andaç Yayınları, 2003.
  • Kaymakcan, Recep – Hasan Meydan. Ahlâk Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
  • Kurt, Ali Osman - Aykıt, Dursun Ali. Dinler Tarihi. Ankara: Bilay Yayınları, 2019.
  • Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı, Görgü – Ahlâk ve Protokol Kuralları. Ankara: Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Yayını, 1985.
  • Kurutkan, Mehmet Nurullah -Halide Savaş. “Özür Dileme ve Etkili Hata Açıklama Rehberi: Medikal Hatanın İfşası” Hastane 100-101 (Temmuz-Ağustos 2010): https://www.researchgate.net/publication/321026418_OZUR_DILEME_VE_ETKILI_HATA_ACIKLAMA_REHBERI_MEDIKAL_HATANIN_IFSASI.
  • Nazlı, Ece H. “Türkçe Özür İfadelerinin Toplumbilimsel Analizi”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (Ekim 2018): 143-159.
  • Özdemir, Murat. “Özür Dilerim İle Kusura Bakma Arasındaki 7 Fark”. Hukuk Gündemi Dergisi 1 (2015): 82.
  • Özlük, Erdem. “Uluslararası İlişkilerde Özür Dilemek, Özrün Kuramı”. Uluslararası İlişkiler 11/44 (Kış 2015): 51-78.
  • Öztürk, Nermin. “İlahi Dinlerde Yemin Keffaret ve Kurban”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/13 (Ocak 2002): 167-192.
  • Özyıldırım, Işıl. “The Level of Directness in Turkish Apology Forms in Relation to the Level of Education”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 27/1 (Haziran 2010): 179-202.
  • Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2013.
  • Psikiyatrist Necati Çobanoğlu. “Özür Dilemek”. Erişim: 16 Ağustos, 2019. https://www.psikiyatristnecaticobanoglu.com/ozur-dilemek.
  • Redhouse, William James. Redhouse İngilizce Türkçe Sözlük, Ed. Robert Avey, Serap Bezmez, Anna G. Edmonds, Mehlika Yaylalı, İstanbul: Redhouse Yayınevi, 1993.
  • Sarı, Mevlût. el-Mevarid Arapça-Türkçe Lûgat. İstanbul: Bahar Yayınları, 1982.
  • Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
  • Smith, Nick. Hatalıydım, Özür Diliyorum Özürlerin Anlamları. Çev. Kıvanç Tanrıyar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
  • Tarhan, Nevzat. Güzel İnsan Modeli. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
  • Tarhan, Nevzat. Duyguların Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
  • Türk Dil Kurumu, “Güncel Türkçe Sözlük”. Erişim: 28 Temmuz 2019. http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5da0872cef0aa4.10434407
  • Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 41: 279-283. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Yavuz, Salih Sabri. “Tevbenin İtizali Yorumu”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 7-22.
APA Mücahit M (2019). Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. , 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
Chicago Mücahit Mustafa Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. (2019): 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
MLA Mücahit Mustafa Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. , 2019, ss.1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
AMA Mücahit M Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. . 2019; 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
Vancouver Mücahit M Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. . 2019; 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
IEEE Mücahit M "Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği." , ss.1189 - 1208, 2019. 10.18505/cuid.619241
ISNAD Mücahit, Mustafa. "Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği". (2019), 1189-1208. https://doi.org/10.18505/cuid.619241
APA Mücahit M (2019). Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(3), 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
Chicago Mücahit Mustafa Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23, no.3 (2019): 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
MLA Mücahit Mustafa Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.23, no.3, 2019, ss.1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
AMA Mücahit M Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2019; 23(3): 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
Vancouver Mücahit M Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2019; 23(3): 1189 - 1208. 10.18505/cuid.619241
IEEE Mücahit M "Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23, ss.1189 - 1208, 2019. 10.18505/cuid.619241
ISNAD Mücahit, Mustafa. "Ahlâki Bir Değer Olarak Özür Dileme ve Özür Etiği". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/3 (2019), 1189-1208. https://doi.org/10.18505/cuid.619241