BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 31 Sayı: 0 Sayfa Aralığı: 59 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-12-2020
BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ
Öz: şletmeler açısından en uygun yatırım seçeneğinin belirlenmesi bir karar problemi olarak büyükönem taşımaktadır. Yatırım seçeneğinin belirlenmesi problemi çok sayıda değişken tarafındanetkilendiği ve değerlendirmeye alınan kriterlerin hepsinin kendine özgü avantajlarının olduğusüreçte doğru kararlar vermek oldukça zor bir hal almaktadır. Özellikle en uygun yatırımseçeneğinin belirlenmesi gibi satın alma kararı gerektiren durumlar, işletmeler açısından oldukçaönemli ve kritik kararlardır. Bu çalışmanın amacı, Demir Çelik Endüstrisinde faaliyet gösteren birişletmede en uygun yatırım alternatifinin ortaya konmasını sağlamaktır. Bu amaç doğrultusundaproblem çözümü için; değerlendirme kriterlerinin ağırlıklandırılmasında Bulanık AnalitikHiyerarşi Süreci (BAHS) ve elde edilen ağırlıkların kullanılması ile en uygun yatırım alternatifininbelirlenmesinde VİKOR yöntemi kullanılmıştır. VİKOR yönteminin tercih edilme nedeni belirlenenağırlıklar yardımıyla sıralama yapılarak uzlaşık çözüme ulaşmayı kolaylaştıran bir yöntemolmasıdır. Yöntem, birbirinden farklı kriterler ve alt kriterler altında alternatifleri sıralayarak endoğru alternatifin belirlenmesini sağlar. Çalışmanın son aşamasında ise BAHS destekli VİKORçözümü ve duyarlılık analizi ile sonuçlardaki değişim yorumlanmıştır. Karar probleminin önerilenyöntemler ile çözümü sonrasında en uygun yatırım alternatifi tespit edilerek karar verici gruplarasunulmuştur. Mevcut çalışmaya paralel olarak gerçekleştirilen metot ve zaman etüdü BAHSdestekli VİKOR çözümü ile elde edilen sonuçları destekler niteliktedir. Çalışma sonucu elde edilençözüm karar vericiler tarafından uygun bulunarak projelendirme süreci başlatılmıştır.
Anahtar Kelime: DETERMINING THE OPTIMUM INVESTMENT OPTION IN IRON AND STEEL INDUSTRY WITH FUZZY BASED MULTI CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES
Öz: Determining the most suitable investment option for businesses is of great importance as a decision problem. It is very difficult to decide where the problem of choosing the investment option is influenced by a large number of variables and all of the criteria considered have their own advantages. In particular, situations that require a purchase decision, such as determining the most appropriate investment option, are very important and critical decisions for businesses. The aim of this study is to provide the most suitable investment alternative in an enterprise operating in Iron and Steel Industry. For this purpose, in order to solve the problem, VİKOR method was used to determine the most suitable investment alternative by using Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) and the obtained weights in weighting the evaluation criteria. The reason why VİKOR method is preferred is that it is a method that makes it easier to reach a solution by sorting with the help of determined weights. The method allows the determination of the most accurate alternative by sorting the alternatives under different criteria and subcriteria. In the last stage of the study, the changes in the results were interpreted by FAHP supported VİKOR solution and sensitivity analysis. After the solution of the decision problem with the proposed methods, the most suitable investment alternative was determined and presented to the decision-making groups. The method and time study performed in parallel with the present study support the results obtained. The solution obtained as a result of the study was deemed appropriate by the decision makers and the project design process was initiated.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Büyüközkan, G. & Güleryüz, S. (2017). Evaluation of renewable energy resources in Turkey using an integrated MCDM approach with linguistic interval fuzzy preference relations. Energy, 123, 149-163. doi: https://doi.org/10.1016/j.energy.2017.01.137
- Chang, D.Y. (1996). Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95(3), 649– 655. doi: https://doi.org/10.1016/0377-2217(95)00300-2
- Çelikbilek, Y. & Tüysüz, F. (2016). An integrated grey based multi-criteria decision making approach for the evaluation of renewable energy sources. Energy, 115, 1246-1258. doi: https://doi.org/10.1016/j.energy.2016.09.091
- Ertay, T., Kahraman, C., & Kaya İhsan. (2013). Evaluation of renewable energy alternatives using MACBETH and fuzzy AHP multicriteria methods: the case of Turkey. Technological and Economic Development of Economy, 19(1), 38-62. doi: https://doi.org/10.3846/20294913.2012.762950
- Göktürk, İ., Eryılmaz, A., Yörür, B. ve Yuluğkural, Y. (2011). Bir işletmenin tedarikçi değerlendirme ve seçim probleminin çözümünde AAS ve VIKOR yöntemlerinin kullanılması. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (025), 61-74. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/dpufbed/issue/36005/404615
- Karaman, B. ve Çerçioğlu, H. (2015). 0-1 hedef programlama destekli bütünleşik Ahp–Vikor yöntemi: Hastane yatırımı projeleri. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(4), 567-576. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/262287
- Kayahan Karakul, A. ve Özaydın, G. (2019). Topsis ve VİKOR Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi: Xelkt Üzerinde Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60, 68-86. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/20.500.12438/2502
- Kumar, S. (2006). Integrated project evaluation and selection using multiple attribute decision-making technique. International Journal of Production Economics, 103 (1), 90-103. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2004.11.018
- Macharis, C. & Bernardini, A. (2015). Reviewing the use of multi-criteria decision analysis for the evaluation of transport projects: Time for a multiactor approach. Transp. Policy, 37, 177-186. doi: https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2014.11.002
- Macura, D., Boškovi´c, B., Bojovi´c, N. & Milenkovi´c, M. (2011). A model for prioritization of rail infrastructure projects using ANP. Int. J. Transp. Econ., 38, 285-309.
- Maxim, A. (2014). Sustainability assessment of electricity generation technologies using weighted multi-criteria decision analysis. Energy Policy, 65, 284-297. doi: https://doi.org/10.1016/ j.enpol.2013.09.059
- Opricovic, S. & Tzeng, G.H. (2004). Compromise solution by MCDM Methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455. doi: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(03)00020-1
- Opricovic, S. & Tzeng, G.H. (2007). Extended VIKOR method in comparison with other outranking methods. European Journal of Operational Research, 178, 514-529. doi: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2006.01.020
- Stojcetovic, B., Nikolic, D., Velinov, V. & Bogdanovic, D. (2016). Application of integrated strengths, weaknesses, pportunities, and threats and analytic hierarchy process methodology to renewable energy project selection in Serbia. Journal of Renewable and Sustainable Energy, 8(3), 035906. doi: https://doi.org/10.1063/1.4950950
- Uçakçıoğlu, B. ve Eren, T. (2017). Hava savunma sanayinde yatırım projelerinin çok ölçütlü karar verme ve hedef programlama ile seçimi. Journal of Aviation, 1(2), 39-63. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/386295
- Uysal, F. (2011). Türkiye'de yenilenebilir enerji alternatiflerinin seçimi için Graf Teori ve Matris Yaklaşım. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, 23. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/d ownload/article-file/94939
- Van Laarhoven, P.J.M. & Pedrycz, W. (1983). A fuzzy extension of Saaty’s priority theory. Fuzzy Sets and Systems, 11, 229-241. doi: https://doi.org/10.1016/S0165-0114(83)80082-7
- Yazdani-Chamzini, A., Fouladgar, M.M., Zavadskas, E.K. & Moini, S. H.H. (2013). Selecting the optimal renewable energy using multi criteria decision making. Journal of Business Economics and Management, 14(5), 957-978. doi: https://doi.org 10.3846/16111699.2013.766257
| APA | Kasap S, Şahin Y, Çınar T (2020). BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. , 59 - 71. |
| Chicago | Kasap Sedanur Selay,Şahin Yıldız,Çınar Tuğba BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. (2020): 59 - 71. |
| MLA | Kasap Sedanur Selay,Şahin Yıldız,Çınar Tuğba BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. , 2020, ss.59 - 71. |
| AMA | Kasap S,Şahin Y,Çınar T BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. . 2020; 59 - 71. |
| Vancouver | Kasap S,Şahin Y,Çınar T BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. . 2020; 59 - 71. |
| IEEE | Kasap S,Şahin Y,Çınar T "BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ." , ss.59 - 71, 2020. |
| ISNAD | Kasap, Sedanur Selay vd. "BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ". (2020), 59-71. |
| APA | Kasap S, Şahin Y, Çınar T (2020). BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. Endüstri Mühendisliği, 31(0), 59 - 71. |
| Chicago | Kasap Sedanur Selay,Şahin Yıldız,Çınar Tuğba BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. Endüstri Mühendisliği 31, no.0 (2020): 59 - 71. |
| MLA | Kasap Sedanur Selay,Şahin Yıldız,Çınar Tuğba BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. Endüstri Mühendisliği, vol.31, no.0, 2020, ss.59 - 71. |
| AMA | Kasap S,Şahin Y,Çınar T BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. Endüstri Mühendisliği. 2020; 31(0): 59 - 71. |
| Vancouver | Kasap S,Şahin Y,Çınar T BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ. Endüstri Mühendisliği. 2020; 31(0): 59 - 71. |
| IEEE | Kasap S,Şahin Y,Çınar T "BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ." Endüstri Mühendisliği, 31, ss.59 - 71, 2020. |
| ISNAD | Kasap, Sedanur Selay vd. "BULANIK TABANLI ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE DEMİRÇELİK ENDÜSTRİSİNDE EN UYGUN YATIRIM SEÇENEĞİNİN BELİRLENMESİ". Endüstri Mühendisliği 31/0 (2020), 59-71. |
