Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1358 - 1382 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29130/dubited.579841 İndeks Tarihi: 10-01-2021

Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği

Öz:
Bu çalışmada, İstanbul ili Üsküdar ilçesi içerisinde kıyı bandında yer alan tüm kültür varlıklarının envanterioluşturulmuştur. Her bir kültür varlığının geçmişten günümüze çevreleri ile birlikte varoluş süreçlerideğerlendirilmiş, kültürel varlıklara ilişkin kent halkının farkındalıkları saptanmış, kültürel varlıkların geçmişfotoğraflarına ulaşılarak geçmişten günümüze kıyaslama olanağı sağlanmıştır. Kentsel kültürel varlıklarınsürdürülebilirliklerinin sağlanması ve ulusal kimliğe katkı sağlanmasına ilişkin stratejiler üretilmiş, kültürelvarlıklar dış mekân çevrelerindeki değişimleri ile peyzaj mimarlığı bakış açısı ile yorumlanmıştır. Çalışmaalanında yaşayan kent halkına, kentsel kültürel miras farkındalıklarını ölçmek amacı ile anket uygulanmış ayrıca,her bir kentsel-kültürel miras öğesi için çalışma kapsamında geliştirilen gözlem formu ile değerlendirmeyapılmıştır. Yerel yönetim, kamu kurumları, dernekler, üniversitelerde görev yapan uzmanlar ile sözlü görüşmeleryapılarak katılımcı bir çerçevede değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak çalışma alanındaki kentsel kültürelmiraslar için, ilgili yasa ve yönetmelikler çerçevesinde, paydaş görüşleri doğrultusunda peyzaj biyografilerindenyararlanılarak koruma-kullanma, yeniden işlevlendirme stratejileri geliştirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Cultural Oriented Landscape Biography: Example of Üsküdar Coastal Zone

Öz:
In this study, inventory of all cultural assets in the coastal band in the Üsküdar district of İstanbul is produced. The existence processes of each cultural entity from past to present have been evaluated, awareness of cultural assets have been determined and urban cultural past photographs of the urban people have been reached and compared. The position and sustainability of cultural assets in existing projects prepared for the field are discussed within the framework of landscape architecture discipline. Strategies for ensuring sustainability and contributing to national identity have been developed. In order to measure the awareness of urban cultural heritage, a questionnaire was applied to the urban people living in the study area and evaluation was made with the observation form developed within the scope of the study for each urban-cultural heritage item. Oral interviews were conducted with experts working in local government, public institutions, associations and universities and evaluations were made within a participatory framework. As a result, conservation-use and re-use strategies have been developed for urban cultural heritage for the study area by utilizing landscape biographies in line with stakeholder views within the framework of relevant laws and regulations.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1] F. P. Arabacıoğlu, “Sur-Kent İlişkisinin Çevre Düzenleme Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi”, Doktora Tezi , Fen Bilimleri Enstitüsü ,Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2007.
  • [2] C. Kurtar, M. Somuncu, "Kentsel Kültürel Mirasın Korunması ve Sürdürülebilirliği: Ankara Hamamönü Örneği," Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2012.
  • [3] F.P. Arabacıoğlu, I. Aydemir, "Tarihi Çevrelerde Yeniden Değerlendirme Kavramı," YTÜ Mimarlık. Fakültesi E-Dergisi, c. 2, s. 4, ss. 204-212, 2007.
  • [4] Y. Tosun, "Kültürel Mirasın Korunmasında Üst Ölçekli Projelerin Rolü 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul ve Fatih Suriçi’ne Etkileri", Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü ,Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2008.
  • [5] D. Çelik ve M. Yazgan, "Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Korumaya Yönelik Yasa ve Yönetmeliklerin İrdelenmesi," Bartın Orman Fakültesi Dergisi, c. 9, s. 11, ss. 1-10, 2007.
  • [6] H., Erkal, "Unesco Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Sistemleri’nin, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Yaşatılmasına ve Gelecek Kuşaklara Aktarılmasına Etkisi Üzerine Bir İnceleme", Yüksek Lisans Tezi , Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Halkbilimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2010
  • [7] D. Ceylan, A. Korkut ve T. Kiper, "Tarihi Çevre Yenileme Çalışmalarında Kentsel Peyzaj Planlama Anlayışı: Edirne Örneği," Yüksek Lisans Tezi , Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Türkiye, 2014.
  • [8] Anonim, (12 Nisan 2018). [Online]. Erişim:http://www.avrupakonseyi.org.tr/tur/antlasma/
  • [9] E. Kaska, "Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (Aps) ve Türkiye’deki Uygulamaların İrdelenmesi," Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara,Türkiye, 2012.
  • [10] Türk Dil Kurumu, (2019,5 Mart). Biyografi Kavramı, Türk Dil Kurumu Erişim: http://www.tdk.gov.tr/
  • [11] Kolen, J., “Landscape biographies: Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes”, Amsterdam University Press, 437, Amsterdam, 2015.
  • [12] N. R. Gerritsen, V.D. Heijden, K., Bosma, C. ve J. Kolen, "Landscape Biography as Research Strategy: The Case of the South Netherlands Project," Landscape Research, c. 34, s. 3, ss. 337-359, 2009.
  • [13] T. Lemaire, "Archaeology Between The Invention and Destruction of Landscape," Archaeological Dialogues, c. 4, s. 1, ss. 5-21, 1997.
  • [14] S. Sütunç, "Bir Sulak Alanı Biçimlendiren Çok Katmanlı Dinamiklerin Peyzaj Biyografisi Yaklaşımıyla Araştırılması: Bafa Gölü Örneği," Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi , 2018.
  • [15] Anonim, (5 Aralık 2018). [Online]. Erişim: http://www.kmkm.org.tr/tr-tr/kulturel-mirasi-korumadernegi
  • [16] Anonim,(24 Mart 2019). [Online]. Erişim: https://earth.google.com/
  • [17] H. Tüfekçioğlu Kuğu, "Tarihsel Çevrede Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi İstanbul Yedikule Örneği," Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı ,İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye,2008.
  • [18] Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E., Sosyal Bilimlere Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, 9.Baskı,Sakarya,Türkiye: Sakarya Kitapevi, 2017.
  • [19] O. Uzun, P. Gültekin, Y.S. Gültekin, “Assessment of Participatory Ecotourism Planning and Management Using by Different Stages of Basin Scale”, 1st International Conference, on Sea and Coastal Development in The Frame of Sustainability, 182-192, 2015.
  • [20] P. Gültekin, Y.S. Gültekin, O. Uzun, “Türkiye için Katılımcı Ekoturizm Planlamasında Paydaş Analizi ve Paydaş Yönetişimi”. 2. Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, 1464-1472, 2016.
  • [21] P. Gültekin, Y.S. Gültekin, O. Uzun, “Katılımcı Planlamada Yerel Halk Ekoturizm İlişkisi Düzce Aydınpınar Köyü Örneği”. III. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 2014.
  • [22] P. Gültekin, O. Uzun, Y.S. Gültekin, “Ecotourism Governance in Basin Scale: An Example of Western Blacksea Basin”, Current Trends in Science and Landscape Management, ST. Kliment Ohridski University Press, Bilyana, Basım sayısı:1, Sayfa Sayısı 725, ISBN:978?954?07?4338?7, 2017.
  • [23] P. Gültekin, Y.S. Gültekin, O. Uzun, “Ekoturizmde Çatışma Yönetiminin Düzce Uğursuyu ve Aksu Havzaları Örneğinde İrdelenmesi”, IV. Ormancılıkta Sosyo-ekonomik Sorunlar Kongresi, 1(1), 29-43,2015.
  • [24] İ. Orman, "Mihrimah Sultan Külliyesi," Test Yayını, İstanbul, Türkiye Türkiye Diayent Vakfı İslam Ansiklopedisi c. 30, s. 42, 2016.
  • [25] S. Dağtaş, "Üsküdar Meydanı’nın Ve Bu Meydanı Tanımlayan Anıtsal Yapıların Tarihsel Süreçteki Değişimi," Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Restorasyon Anabilim Dalı, Koruma Yenileme Programı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2010.
  • [26] Kılıç, A., "Tarihi Eserleri ile Üsküdar," İstanbul,Türkiye:Üsküdar Belediyesi Yayınları, 2017.
  • [27] A., Ertuğrul, "XIX. Yüzyıl İstanbul Kentsel Dönüşümü’nde Üsküdar ve Koruma Sorunları," Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Restorasyon Programı, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul,Türkiye, 2011.
  • [28] Anonim, (14 Ocak 2019). [Online]. Erişim:http://www.tas-istanbul.com/portfolioview/uskudar-carsi-selman-aga-camii/
  • [29] Haskan M.N., "Yüzyıllar Boyunca Üsküdar (Cilt 3),"3.Baskı,İstanbul,Türkiye: Marmara Reklam ve Pazarlama Ltd. Şti,2011.
  • [30] G.E., Canca, "Gülnuş Emetullah Valide Sultan/Yeni Valide Külliyesinin Lale Devri Mimarisi İçindeki Yeri," Üsküdar Sempozyumu I’ de sunuldu, Üsküdar, 2004.
  • [31] Mermutlu B. ve B., Bolu, "Üsküdar Balaban Tekkesi," 25.Baskı, İstanbul,Türkiye: Ege Reklam Basım Sanatları, 2014.
  • [32] C., Baştemur, "Mimar Sinan Rotasının Doğal ve Kültürel Peyzaj İzleri," Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2013.
  • [33] S., Derin, "Üsküdar Rum Mehmet Paşa Camii’nde Onarımlar," Uluslararası Üsküdar Sempozyumunda sunuldu, Manisa, 2014.
  • [34] İ., Özgül, "Üsküdar'ın Kentsel-Mekânsal Dönüşümü Bağlamında Rum Mehmed Paşa Camisi’nin Koruma Sorunları," Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Lisans Programı, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2015.
  • [35] S., Şahin, "Üsküdar’da III. Ahmet Dönemine Ait Dört Çeşme ve Osmanlı Mimarisinde Nadir Görülen Bir Kemer Tipi Üzerine," Uluslararası Üsküdar Sempozyumu Vll de sunuldu, Üsküdar, 2014.
  • [36] Anonim, (30 Ocak 2019). [Online]. Erişim:https:// www.uskudar.bel.tr/ tr/main/ erehber/hamamlar/41/eski-hamam-rum-mehmet-pasa-hamami/384
  • [37] Çeçener B., Üsküdar Merkez Mahalleleri Osmanlı Dönemi Su Uygarlığı,1.Baskı, İstanbul,Türkiye:EP İletişim, 2007.
  • [38] S., Karaosman ve İ.Ö., Eren, "Üsküdar’da Çevre Verilerinin Osmanlı Donemi Camilerinin Yerleşimine Etkisi," Üsküdar Sempozyumu I Mayıs Bildirilerinde sunuldu, Üsküdar, 2003.
  • [39] İ. Yıldırım ve N.K., Yıldırım, "Dünden Bugüne Doğancılar Caddesi," Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VII de sunuldu, Üsküdar, 2012.
  • [40] S., Kararmaz, "Bir Semt Momografisi:Salacak," Final Ödevi, İstanbul, 2017.
  • [41] Güleryüz, H.S., "Âbideler Şehri İstanbul," Osmanlı Devri Eserleri,İstanbul,Türkiye, 2016.
  • [42] S.,Yariş, "Üsküdar'da Yer Alan Bir Grup Cami Haziresindeki Mezar Taşları," Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Atatürk Üniversitesi, Erzurum,Türkiye, 2015.
  • [43] O., Sezer, "Üsküdar Sinan Paşa ve Solak Sinan Camiileri (Müştemilatlarıyla Birlikte)," Bitirme Tezi , Fen Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya,Türkiye, 2016.
  • [44] K., Öztürk, "Üsküdar Harem Semtinin Tarihi Gelişimi," Yüksek Lisans Tezi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Sanatı Anabilim Dalı, Marmara Üniversitesi,İstanbul, Türkiye, 2008.
  • [45] Üsküdar Belediyesi, Üsküdar Belediyesi 2015-2019 yılı Stratejik Planı.
  • [46] M.G., Ramazanoğlu, "Osmanlı Yenileşme Hareketleri İçerisinde Selimiye Kışlası ve Yerleşim Alanı, Doktora Tezi , Fen Blimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul,Türkiye, 2003.
  • [47] Anonim, (22 Mart 2019). [Online]. Erişim: https:// www.academia.edu/ 23193829/ B%C3%BCy%C3%BCk_ Selimiye_Camii
  • [48] Koca Y.N., Khrysopolis, Scutari, Eskidar, Usgüdâr: Tarihî Haritalarda Üsküdar, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VIII unda sunuldu, Kocaeli, 2014.
  • [49] Anonim, (12 Haziran.2019). [Online]. Erişim:http://www.guvenliyasam.org/wpcontent/uploads/2016/02/KULTUREL.pdf
APA güner s, Gültekin P (2020). Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. , 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
Chicago güner selma,Gültekin Pınar Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. (2020): 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
MLA güner selma,Gültekin Pınar Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. , 2020, ss.1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
AMA güner s,Gültekin P Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. . 2020; 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
Vancouver güner s,Gültekin P Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. . 2020; 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
IEEE güner s,Gültekin P "Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği." , ss.1358 - 1382, 2020. 10.29130/dubited.579841
ISNAD güner, selma - Gültekin, Pınar. "Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği". (2020), 1358-1382. https://doi.org/10.29130/dubited.579841
APA güner s, Gültekin P (2020). Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(2), 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
Chicago güner selma,Gültekin Pınar Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 8, no.2 (2020): 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
MLA güner selma,Gültekin Pınar Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, vol.8, no.2, 2020, ss.1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
AMA güner s,Gültekin P Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2020; 8(2): 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
Vancouver güner s,Gültekin P Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2020; 8(2): 1358 - 1382. 10.29130/dubited.579841
IEEE güner s,Gültekin P "Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği." Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8, ss.1358 - 1382, 2020. 10.29130/dubited.579841
ISNAD güner, selma - Gültekin, Pınar. "Kültürel Odaklı Peyzaj Biyografisinin Oluşturulması: Üsküdar Kıyı Bandı Örneği". Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 8/2 (2020), 1358-1382. https://doi.org/10.29130/dubited.579841