Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)
Yıl: 2020 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 139 - 157 Metin Dili: Türkçe DOI: Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) İndeks Tarihi: 17-01-2021
Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)
Öz: Karadeniz’in kuzey sahasında yer alan Kırım Hanlığı 15.-18. yüzyıllar boyunca Osmanlı Devleti için önemli birköle kaynağı durumunda olmuştur. Kırım; Rus, Ukrayn, Boşnak, Leh, Nemçe, Macar, Gürcü ve Çerkez kökenlikölelerin toplanma mahallidir. Hanlık bu köleleri ihraç ettiği gibi kendi sosyal ve ekonomik düzeni için hanlığınmerkezi Bahçesaray ve diğer çeşitli şehirlerinde istihdam da etmiştir. 17. yüzyılın ikinci yarısında Bahçesaray’daköleler toplumun büyük bir kısmını oluşturmaktadır.Bu çalışmada, bu kölelerin hanlık içinde istihdam edildiği alanlar incelenmiştir. Araştırma için Kırım’ın OsmanlıDevleti’ne bağlı olduğu hanlık dönemini anlatan çeşitli kaynak eserler ile 17. yüzyılın ikinci yarısına ait KırımHanlığı Kadı Sicilleri’ne öncelik verilmiştir. Sicillerdeki kölelerle ilgili dava örnekleri ve çeşitli tereke kayıtlarıdeğerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime: Employment Area of Slaves in Crimean Khanate (Second Half of the 17th Century)
Öz: Crimean Khanate in northern area of Black Sea became the important slave source for Ottoman Empire between 15th and 18th centuries. Crimea is a location where Russian, Ukrainian, Bosnian, Polish, Nemce, Hungarian, Georgian and Circassian were getting together. As well as Khanate took this slaves, employed them in Bahçesaray, center of Khanate, and surround for own social and ecomical order. In the second half of the 17th century, slaves in Bahçeşehir consisted of the greater part of society. In this study, the fields that slaves were employed in Khanate were examined. For the research, various source works that includes Khanate period when Crimea depended to Ottoman Empire and Crimean Khanate Kadi Records which belong to second half of 17th century were prioritized. Case samples in Records related to slaves and various legacy records were evaluated.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- KSŞ: Kırım Hanlığı Şeriyye Sicilleri, Cilt/Defter No: 3a, 3b, 4, 8, 9, 10, 13, 15, 16, 21, 22, 25, 33, 47, Mikrofilm, İsmail Gaspıralı Kütüphanesi: Simferopol-Kırım.
- Bronevskiy, M. (1970). Kırım. (K. Ortaylı, Çev.) Ankara: Ege Matbaası Yayınları.
- Evliya Çelebi. (2003). Evliya Çelebi seyahatnamesi, VII-VIII. (Y. Dağlı-S. A. Kahraman-R. Dankoff, Haz.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- İbn Battûta Tancî. (2004). İbn Battûta seyahatnâmesi, I. (A. S. Aykut, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Montagu, M. (Tarihsiz). Türkiye mektupları (1717-1718). (A. Kurutluoğlu, Çev.) İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser Yayınları.
- Tott, B. (1976). Türkler ve Tatarlara dâir hâtıralar. (M. R. Uzmen, Çev.) [İstanbul]: Tercüman 1001 Temel Eser Yayınları.
- Aydın, M. A., Hamidullah, M. & Engin, N. (2003). Köle. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 27, 237-248.
- Bıyık, Ö. (2007). Osmanlı yönetiminde Kırım (1600-1774). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
- Cohen, A. (2003). Osmanlı Kudüs’ünde loncalar. (N. Elhüseyni-Z. Kurşun, Çev.) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Çelik, D. (2011). 67 A 90 nolu ve 1017-1022 (1608-1613) tarihli Kırım Hanlığı kadıasker defteri (tahlil ve transkripsiyon). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Devellioğlu, F. (2008). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Erdem, Y. H. (2013). Osmanlıda köleliğin sonu 1800-1909. (B. Tırnakcı, Çev.) İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Fisher, A. (2009). Kırım Tatarları. (E. B. Özbilen, Çev.) İstanbul: Selenge Yayınları.
- Güneş Yağcı, Z. (2006, Kış). 16. yüzyılda Kırım’da köle ticareti. Karadeniz Araştırmaları Balkan, Kafkas, Doğu Avrupa ve Anadolu İncelemeleri Dergisi, 8, 12-30.
- Kal´a, A. (2003). Lonca. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 27, 211-212.
- Kavak, N. (2008). Kırım’ın Karasu kazası 1683-1744 (şeriyye sicillerine göre) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Özdem, Z. (2010). Kırım Karasubazar’da sosyo-ekonomik hayat (17. yüzyıl sonlarından 18. yüzyıl ortalarına kadar). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Sertoğlu, M. (1986). Osmanlı tarih lügati. İstanbul: Enderun Kitabevi Yayınları.
- Şen, Ö. (2007). Osmanlı’da köle olmak. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Ülküsal, M. (1980). Kırım Türk-Tatarları (dünü-bugünü-yarını). İstanbul: Baha Matbaası Yayınları.
- Yaşa, F. (2014). 67 A 90 numaralı (dördüncü cilt), 1061-1062 tarihli kadıasker defterine göre Kırım’da sosyal ve ekonomik hayat. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Ze’evi, D. (2000). Kudüs 17. yüzyılda bir Osmanlı sancağında toplum ve ekonomi. (S. Çağlayan, Çev.) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
| APA | KÖSE Z, SÖYLEMEZ F (2020). Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). , 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| Chicago | KÖSE Zeynep ÖZDEM,SÖYLEMEZ Faruk Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). (2020): 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| MLA | KÖSE Zeynep ÖZDEM,SÖYLEMEZ Faruk Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). , 2020, ss.139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| AMA | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). . 2020; 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| Vancouver | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). . 2020; 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| IEEE | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F "Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)." , ss.139 - 157, 2020. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| ISNAD | KÖSE, Zeynep ÖZDEM - SÖYLEMEZ, Faruk. "Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)". (2020), 139-157. https://doi.org/Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| APA | KÖSE Z, SÖYLEMEZ F (2020). Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| Chicago | KÖSE Zeynep ÖZDEM,SÖYLEMEZ Faruk Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.1 (2020): 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| MLA | KÖSE Zeynep ÖZDEM,SÖYLEMEZ Faruk Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.1, 2020, ss.139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| AMA | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(1): 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| Vancouver | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(1): 139 - 157. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| IEEE | KÖSE Z,SÖYLEMEZ F "Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.139 - 157, 2020. Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
| ISNAD | KÖSE, Zeynep ÖZDEM - SÖYLEMEZ, Faruk. "Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı)". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/1 (2020), 139-157. https://doi.org/Kırım Hanlığı’nda Kölelerin İstihdam Alanları (17. Yüzyılın İkinci Yarısı) |
