Yıl: 2020 Cilt: 19 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1135 - 1147 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-01-2021

Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği

Öz:
Spekülatif kurgunun içerisinde yer alan ütopya çalışmaları, uluslararası sosyo-politik ve sosyo-kültürelkonjonktür bağlamında disiplinlerarası yapısıyla büyük bir önem arz eder hale gelmiştir. Ütopya çalışmalarınınaltında yer alıp alternatif toplum düzenleri ile ilgilenen ütopyacılık geleneği, tecrübe edilen sosyal, siyasi,kültürel, çevresel ve bağlamsal olayların ve gelişmelerin sonucu olarak ütopik ya da distopik eğilimli spekülatifmetinler üzerinden ortaya konulmaktadır. Uluslararası akademik ve entelektüel çevrelerce disipline dair birçokaraştırma yapılmış olsa da Türkiye’de güncel kaynakların ve konuyla ilgili terminoloji ışığında yapılan birçalışmanın eksikliği gözlenmektedir. Bu çalışma, ütopyacılık kavramını ve ütopya çalışmaları terminolojisininTürkçede nasıl karşılık bulabileceğini açıklamayı hedeflemektedir. Ayrıca, ütopik anlatı ve distopik kurguarasındaki ilişki açıklanarak distopyanın genel özellikleri ve bir distopyayı inceleme yöntemi üzerindedurulacaktır. Çalışmanın sonrasında ise, distopyanın alttürü olarak değerlendirilebilecek “critical dystopia”kavramının neden “ümitvar distopya” olarak Türkçeleştirilmesi gerektiği, güncel teorik kaynaklar ışığında elealınacaktır. Distopyanın, ümitvar distopya bağlamında düşünüldüğünde, tamamen karamsar, çaresiz bir türdenziyade ütopik umudu ve dürtüyü barındırabilen bir tür olarak da değerlendirilebileceği vurgulanacaktır. Bunoktalardan yola çıkarak, bu çalışma ile Türkiye’de ütopya çalışmaları, ütopyacılık, distopya, ümitvar distopyave genel anlamda spekülatif edebiyat alanında araştırma yapacak akademisyenlere ve araştırmacılara, güncelçalışmalar ışığında akademik ve entelektüel bakış açısı sağlanması, uluslararası terminoloji anlamında yolgösterilmesi ve disiplindeki önemli bir kavramın Türkçeleştirilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelime:

The Tradition of Utopianism within the Context of Dystopian Fiction and Critical Dystopia

Öz:
The field of utopian studies within the realm of speculative fiction, interdisciplinary in its nature, has gained importance considering the international socio-political and socio-cultural conjuncture. Utopianism, which is engaged with the search for alternative social orders, is expressed through speculative texts with a utopian or dystopian tendency as a result of the societal, cultural, social, political, environmental and contextual events and developments. Although there exist numerous academic and intellectual studies in the international arena, research into the discipline in light of the current relevant sources and internationally accepted terminology is not sufficient in Turkey. This study aims to elaborate on the concept of utopianism and how the relevant terminology of utopian studies can be translated into Turkish. Furthermore, the relationship between utopian narrative and dystopian fiction will be explained, which will be followed by the explanation of the characteristic features of dystopia and the demonstration of how a literary dystopia can be critically analyzed. Then, why “critical dystopia” needs to be translated as “ümitvar distopya” into Turkish will be clarified with references to relevant international theoretical research, which will facilitate the evaluation of dystopia offering the glimpses of utopian hope rather than its traditional perception as a genre devoid of hope. In this study, it is therefore aimed to provide academics and researchers in Turkey, who wish to conduct research into utopian studies, with an academic and intellectual perspective, to offer insight into the relevant terminology and to offer the Turkishization of a significant concept in the field.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Baccolini, R. (2000). Gender and genre in the feminist critical dystopias of Katharine Burdekin, Margaret Atwood, and Octavia Butler. In: M. S. Barr (Ed.). Future females: the next generation: new voices and velocities in feminist science fiction criticism. Lanham: Rowman, 13-34.
  • Baccolini, R. and Moylan, T. (2003). Introduction: dystopia and histories. In: R. Baccolini ve T. Moylan (Eds.). Dark horizons: Science fiction and the dystopian imagination. New York & London: Routledge, 1-12.
  • Baccolini, R. (2004). The persistence of hope in dystopian science fiction. PMLA, 119 (3), 518-521. Erişim Tarihi: 28.05.2020, https://www.jstor.org/stable/pdf/25486067.pdf?refreqid=excelsior%3A920a6828dc50a 6ff58c1652c1acf89b2.
  • Booker, K. (2013). On dystopia. In: M. K. Booker, (Ed). Critical insights: Dystopia. Ipswich, Mass.: Salem Press, 1-15.
  • Bloch, E. (1995). The principle of hope. I. Vol. N. Plaice, S. Plaice, and P. Knight (Trans.). Cambridge, Massachusetts: The MIT Press (1954).
  • Cavalcanti, I. (2003). The writing of utopia and the feminist critical dystopia: Suzy McKee Charnas’s Holdfast Series. In: R. Baccolini and T. Moylan (Eds.). Dark horizons: Science fiction and the dystopian imagination. New York & London: Routledge, 47-68.
  • Claeys, G. (2013). The five languages of utopia: Their respective advantages and deficiencies with a plea for prioritising social realism. Cercles 30, 9-16. Erişim Tarihi: 27. 05. 2020, http://www.cercles.com/n30/claeys.pdf.
  • Donawerth, J. (2003). Genre blending and the critical dystopia. In: R. Baccolini and T. Moylan (Eds.). Dark horizons: Science fiction and the dystopian imagination. New York & London: Routledge, 29-46.
  • Fitting, P. (2003). Unmasking the real? Critique and utopia in recent sf films. In: R. Baccolini and T. Moylan (Eds.). Dark horizons: Science fiction and the dystopian imagination. New York & London: Routledge, 155-166.
  • Kumar, K. (2005). Ütopyacılık. Somel, A. (Çev.). Ankara: İmge.
  • Levitas, R. (1990). The concept of utopia. Syracuse: Syracuse UP.
  • Milner, A. (2014). Locating science fiction. Liverpool: Liverpool UP.
  • More, T. (2012). Utopia. S. Eyüboğlu, V. Günyol, ve M. Urgan (Çev.). XV. Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (1516).
  • Moylan, T. (2014). Demand the impossible: Science fiction and the utopian imagination. R. Baccolini and T. Moylan (Eds.). Bern, Switzerland: Peter Lang.
  • Moylan, T. (2018). Scraps of the untainted sky: Science fiction, utopia, dystopia. New York: Routledge.
  • Moylan, T. (2020). The necessity of hope in in dystopian times: A critical reflection. Utopian Studies, 31 (1), 164-193. Erişim Tarihi: 27.05.2020, https://muse.jhu.edu/article/753449/pdf.
  • Palardy, D. Q. (2018). The dystopian imagination in contemporary Spanish literature and film. Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan.
  • Sargent, L. T. (1994). The three faces of utopianism revisited. Utopian Studies, 5(1), 1-37.
  • ErişimTarihi:21.05.2020,https://www.jstor.org/stable/pdf/20719246.pdf?ab_segments =0%2Fbasic_search%2Fcontrol&refreqid=search%3Ad94e9b4982162439cd7d037529 3e7c19.
  • Sargent, L. T. (2001). US Eutopias in the 1980s and 1990s: Self-fashioning in a world of multiple identities. In: P. Spinoza (Ed.). Utopianism / literary utopias and national cultural identities: A comparative perspective. Bologna: Cotepra/Bologna UP, 221-232.
  • Schuknecht, M. (2019). The best/worst of all possible worlds? Utopia, dystopia, and possible worlds theory. In: A. Bell and M. L. Ryan (Eds.). Possible worlds theory and contemporary narratology. Lincoln: Nebraska UP, 225-246.
  • Vieira, F. (2010). Ütopya kavramı. In: G. Claeys (Ed.). Cambridge Edebiyat Araştırmaları: Ütopya Edebiyatı. Çev.: Demirsü, Z. Cambridge: Cambridge UP, 3-35.
  • Wilde, O. (2007). The complete works of Oscar Wilde: Criticism: Historical criticism, Intentions, the Soul of Man. J. M. Guy (Ed.). IV. Vol. Oxford: Oxford UP.
APA Atasoy E (2020). Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. , 1135 - 1147.
Chicago Atasoy Emrah Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. (2020): 1135 - 1147.
MLA Atasoy Emrah Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. , 2020, ss.1135 - 1147.
AMA Atasoy E Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. . 2020; 1135 - 1147.
Vancouver Atasoy E Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. . 2020; 1135 - 1147.
IEEE Atasoy E "Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği." , ss.1135 - 1147, 2020.
ISNAD Atasoy, Emrah. "Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği". (2020), 1135-1147.
APA Atasoy E (2020). Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1135 - 1147.
Chicago Atasoy Emrah Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.3 (2020): 1135 - 1147.
MLA Atasoy Emrah Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.3, 2020, ss.1135 - 1147.
AMA Atasoy E Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(3): 1135 - 1147.
Vancouver Atasoy E Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(3): 1135 - 1147.
IEEE Atasoy E "Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.1135 - 1147, 2020.
ISNAD Atasoy, Emrah. "Distopik Kurgu ve Ümitvar Distopya Bağlamında Ütopyacılık Geleneği". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/3 (2020), 1135-1147.