Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu
Yıl: 2018 Cilt: 29 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 183 - 208 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16878/gsuilet.500943 İndeks Tarihi: 27-01-2021
Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu
Öz: Bu çalışmada, yalan haber tartışmasının hangi koşullar çerçevesinde yeniden güncellik kazandığı sorusuna yanıt arıyoruz. Günümüzün haber ekolojisinde hakikatin statüsü, yalan haber tartışmasının düğüm noktasında yer alıyor. Bu nedenle sorunu, sosyal medya haberciliği, kullanıcı türevli içerikler ve post-hakikat rejimi bağlamında değerlendiriyoruz. Sağ popülist hareketlerin yalan haberleri, yurttaşların duygu ve inançlarına hitap etmek için siyasal bir taktiğe dönüştürmesi bu açıdan oldukça kritik. Ayrıca, ne tür haberlerin yalan haber kategorisi içinde değerlendirildiği, yalan haberlerin sosyal medyada hızlı bir şekilde nasıl yayılabildiği ve yaygın karşılaşılan yalan haber türlerinin neler olduğu gibi literatüre özgü sorunları da gözden geçiriyoruz. Son bölümde ise, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilerle ilgili yapılan yalan haberlere çok modlu metin analizi çerçevesinden yaklaşarak, bu haberlerdeki ayrımcı ve nefret içeren söylemlerin nasıl kolaylıkla meşruiyet kazanıp yaygınlaştığı sorusuna yanıt arıyoruz. Sonuç olarak, yalan haberi bir eleştirel farkındalık sorununun ötesinde, sosyal gerçekliğin sınırları üzerinde yürütülen politik bir mücadelenin parçası olarak değerlendirmenin önemini vurguluyoruz.
Anahtar Kelime: Fake News in Social Media and Syrian Refugee Crisis in the Post-truth Era
Öz: In this paper, we explore recent controversies on fake news and identify the circumstances by which the problem of fake news be-comes current again. The status of truth in the ecology of news today is at the center of the discussion of fake news. Therefore, we decided to approach the problem in terms of social media reporting, user-gen-erated contents, and post-truth politics. It is quite critical for us that the right populist movements turn false news into a political tactic to address the feelings and beliefs of citizens. In addition, we are trying to revise following questions: Which type of news would be rather con-sidered as fake, how it is possible for fake news to spread so fast on social media and what types of fake news are more common. The last section of the article will be used to approach fake news about Syrian refugees in Turkey from a methodological perspective of multimodal textual analysis, in order to respond the ways in which discriminatory and hateful speeches propagate and legitimize so easily. As a conclu-sion, we suggest dealing with the fake news as a crucial component of political struggle over social reality instead of seeing the issue only regarding the media users’ critical awareness.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Allcott, H. ve Gentzkow, M. (2017). Social Media and Fake News in the 2016 Election. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211–236.
- Arabacı, A. O. (18 Ağustos 2017). 131 bin 746 Suriyeli’nin üniversiteye yerleştirildiği iddiası. Erişim 17 Şubat 2018, https://teyit.org/131-bin-746-suriyelinin-universiteye-yerlestirildigi-iddiasi/
- Ataman, H. (2014). Yazılı Basında Ayrımcı Söylem, Suriyeli Mülteciler. Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil Eylül-Aralık 2014 Raporu içinde. İstanbul: Hrant Dink Vakfı. Erişim 8 Ağustos 2018, https://hrantdink.org/attachments/article/91/EylulAralik2014raporuson.pdf
- Barthes, R. (2003). Rhetoric of the Image. L. Wells, (Ed.), The Photography Reader içinde (114-125). New York: Routledge.
- Cantril, H. (1940). The Invasion from Mars: A Study in the Psychology of Panic. Princeton, NJ: Princeton University Press.
- Çakır, E. (13 Haziran 2013). Kadınlar küfrediyor, erkekler vuruyordu. Star. Erişim 11 Eylül 2018, http://gazete.netgazete.com/gazeteler_arsiv.php
- Çavuş, G. (15 Mayıs 2017). Suriye’de organ mafyasının çocukları kaçırdığını gösteren video iddiası. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyede-organ-mafyasinin-cocuklari-kacirdigini-gosteren-video-iddiasi/
- Çavuş, G. (9 Eylül 2017). İki Suriyelinin Bursa’da bir kadını kaçırıp tecavüz ettiği iddiası. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/iki-suriyelinin-bursada-bir-kadini-kacirip-tecavuz-ettigi-iddiasi/
- Çavuş, G. (12 Eylül 2017). Suriyeli bir sığınmacının doktor dövdüğü iddiasıyla paylaşılan video Rusya’dan. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyeli-bir-siginmacinin-doktor-dovdugu-iddiasiyla-paylasilan-video-rusyadan/
- Çavuş, G. (11 Nisan 2018). Fotoğrafın Suriyelilerin Türkiye’ye gelen Afganları protesto ettiğini gösterdiği iddiası. Erişim 18 Nisan 2018, https://teyit.org/fotografin-suriyelilerin-turkiyeye-gelen-afganlari-protesto-ettigini-gosterdigi-iddiasi/
- Dahlgren, P. (2018). Media, Knowledge and Trust: The Deepening Epistemic Crisis of Democracy. Javnost-The Public, 25(1-2), 20-27.
- Doğanay, Ü. ve Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı Basında Suriyeli ‘Mülteciler’: Ayrımcı Söylemlerin Rasyonel ve Duygusal Gerekçelerinin İnşası. Mülkiye Dergisi, 40(1), 143-184.
- Farkas, J. ve Schou J. (2018). Fake News as a Floating Signifier: Hegemony, Antagonism and the Politics of Falsehood. Javnost-The Public, 25(3), 298-314.
- Ferrara, E., Varol, O., Davis, C., Menczer, F. ve Flammini, A. (2016). The Rise of Social Bots. Communications of ACM, 59(7), 96-104.
- Fineman, M. (2012). Faking It: Manipulated Photography before Photoshop. New York: Metropolitan Museum of Art.
- Fletcher, R. (2018). Misinformation and Disinformation Unpacked. N. Newman vd., (ed.), Reuters Institute Digital News Report 2018 içinde (37-41). Erişim 28 Temmuz 2018, https://Reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/digital-news-report-2018.pdf
- Foça, M. A. (28 Mart 2017). Gaziantep’te Suriyeliler vatandaşlık için kuyruğa girdi iddiası. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/gaziantepte-suriyeliler-vatandaslik-icin-kuyruga-girdi-iddiasi/
- Foça, M. A. (25 Ağustos 2017). Bursa’da yaşayan Suriyelilerin bir atı kafasına vurarak öldürdüğü iddiası. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/bursada-yasayan-suriyelilerin-bir-ati-kafasina-vurarak-oldurdugu-iddiasi/
- Garimella, K., Morales, G. F, Gionis, A. ve Mathioudakis, M. (2018). Political Discourse on Social Media: Echo Chambers, Gatekeepers, and the Price of Bipartisanship. WWW 2018: The 2018 Web Conference. 23-27 Nisan 2018, Lyon, Fransa.
- Gazeteciler ‘Kabataş Olayı’ Hakkında Konuştu. (15 Şubat 2014). TimeTürk. Erişim 3 Eylül 2018, https://www.timeturk.com/tr/2014/02/15/elif-cakir-dan-kabatas-aciklamasi.html#.
- Hirst, M. (2011). News 2.0: Can Journalism Survive the Internet? New South Wales: Allen and Unvin. Hirst, M. (2017). Towards a Political Economy of Fake News. The Political Economy of Communication, 5(2), 82-94.
- Ji, Q., Ha, L. ve Sypher, U. (2014). The Role of News Media Use and Demographic Characteristics in the Possibility of Information Overload Prediction. International Journal of Communication, 8, 699-714.
- Kıvanç, Ü. (16 Şubat 2014). Kabataş meselesi/2 - Sis, pus, hamaset arasından... Erişim 1 Eylül 2018, http://riyatabirleri.blogspot.com/2014/02/kabatas-olay-sis-pus-hamaset-arasndan.html
- Kuçuradi, I. (2009). Felsefi Etik ve Meslek Etikleri. H. Tepe, (Yay. Haz.), Etik ve Meslek Etikleri içinde (27-43). Ankara: Felsefe Kurumu Yayınları.
- Lievrouw, L. H. (2010). Social Media and the Production of Knowledge: A Return to Little Science? Social Epistemology, 24(3), 219-237.
- Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I. ve Kelly, K. (2009). New Media: A Critical Introduction. New York: Routledge.
- Livingstone, S. (2004). Media Literacy and the Challenge of New Information and Communication Technologies. The Communication Review, 7(1), 3-14.
- Machin, D. (2007). Introduction to Multimodal Analysis. Londra ve New York: Bloomsbury. Martin, N. (2017). Journalism, the Pressures of Verification and Notions of Post-Truth in Civil Society. Cosmopolitan Civil Societies: An Interdisciplinary Journal, 9(2), 41-55.
- McIntyre, L. (2018). Post-Truth. Massachusetts: The MIT Press.
- Medyada Nefret Söylemi İzleme Raporu (2018). Erişim 12 Ağustos 2018, https://hrantdink.org/attachments/article/1356/Medyada%20Nefret%20Söylemi%20İzleme%20Raporu%20Ocak-Nisan%202018.pdf
- Newman, N., Dutton, W. H. ve Blank (2012). Social Media in the Changing Ecology of News: The Fourth and Fifth Estates in Britain. International Journal of Internet Science, 7(1), 6-22.
- Newman, N., Fletcher, R., Kalogeropoulos, A., Levy, D. A. L. ve Kleis, Rasmus (2018). Reuters Institute Digital News Report 2018. Erişim 30 Temmuz 2018, https://Reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/digital-news-report-2018.pdf
- Özer, Ç. L. (07 Şubat 2017). Suriyelilere alışverişlerde yüzde 50 indirim sağlayan Ak Kart verildi iddiası. 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyelilere-alisverislerde-yuzde-50-indirim-saglayan-ak-kart-verildi-iddiasi/ Özer, Ç. L. (14 Şubat 2017). Konya Büyükşehir Belediyesi Suriyelilere maaş bağladı iddiası. 11 Mart 2018, https://teyit.org/konya-buyuksehir-belediyesi-suriyelilere-maas-bagladi-iddiasi/
- Özer, Ç. L. (06 Mart 2017). Suriyeliler istedikleri üniversiteye hiçbir koşul olmadan girebiliyor iddiası. 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyeliler-universiteye-kosulsuz-sinavsiz-girebiliyor-iddiasi/
- Özer, Ç. L. (09 Mart 2017). Suriyeliler maaşlarını almak için PTT önünde kuyruğa giriyor iddiası. 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyeliler-maaslarini-almak-icin-ptt-onunde-kuyruga-giriyor-iddiasi/
- Özer, Ç. L. (09 Haziran 2017). Suriyeliler, Türkiye halkının dinden kopuk yaşadığını söyleyerek yürüyüş düzenledi iddiası. Erişim 11 Mart 2018, https://teyit.org/suriyeliler-turkiye-halkinin-dinden-kopuk-yasadigi-iddiasiyla-yuruyus-duzenledi-iddiasi/
- Paltridge, B. (2012). Discourse Analysis: An Introduction. Londra ve New York: Bloomsbury. Reuters Toughens Rules After Altered Photo Affair. (21.01.2007). Reuters. Erişim 10 Temmuz 2017. https://www.Reuters.com/article/idUSL18678707
- Scannell, P. (2007). Media and Communication. Londra: Sage. Schudson, M. (1978). Discovering the News: A Social History of American Journalism. New York: Basic Books.
- Selvi, A. (12 Haziran 2013). Başbakan’ın Sözünü Ettiği Gelin. Yeni Şafak. Erişim: 11 Eylül 2018, https://www.yenisafak.com/yazarlar/abdulkadirselvi/babakanin-sozunu-ettigi-gelin-38114
- Shao, C.; Ciampaglia, G. L.; Varol, O.; Flammini, A. ve Menczer, F. (2017). The Spread of Fake News by Social Bots. Erişim 26 Temmuz 2018, eprint arXiv:1707.07592 https://andyblackassociates.co.uk/wp-content/uploads/2015/06/fakenewsbots.pdf
- Shu, K.; Sliva, A.; Wang, S.; Tang, J. ve Liu, H. (2017). Fake News Detection on Social Media: A Data Mining Perspective. SIGKDD Explorations, 19(1), 22-36. Sunstein, C. R. (2018). #Republic: Divided Democracy in the Age of Social Media. New Jersey: Princeton University Press.
- Tandoc, E., Lim, Z. W. ve Ling R. (2017). Defining ‘Fake News’: A Typology of Scholarly Definitions. Digital Journalism, 6(2), 137-153. Türkiye’de yaşayan Suriyelilerle ilgili internette yayılan 14 yanlış bilgi. (21.09.2017). Erişim 3 Ağustos 2018, https://teyit.org/turkiyede-yasayan-suriyelilerle-ilgili-internette-yayilan-14-yanlis-bilgi/
- Yeşil, B. (2016). Media in New Turkey: The Origins of an Authoritarian Neoliberal State. Urbana: University of Illinois Press.
- van Leeuwen, T. (2004). Semiotics and Iconography. T. van Leeuwen ve C. Jewitt, (ed.), Handbook of Visual Analysis içinde (92-118). Londra: Sage.
- van Leeuwen, T. (2011). Multimodality and Multimodal Research. E. Margolis ve L. Pauwels, (ed.), The Sage Handbook of Visual Research Methods içinde (549-570). Londra: Sage.
- van Djik, T. (1991). Racism and the Press. Londra: Routledge.
- Wardle, C. (2017). “Fake news. It's complicated.” First Draft. Erişim 5 Temmuz 2018 https://medium.com/1st-draft/fake-news-its-complicated-d0f773766c79.
- White, A. (2017). Fake News: Facebook and Matters of Fact in the Post-Truth Era. A. White, (ed.), Ethics in the News: EJN Report on Challenges for Journalism in the Post-truth Era içinde (14-17). Londra: Ethical Journalism Network.
| APA | Tas O, Taş T (2018). Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. , 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| Chicago | Tas Oguzhan,Taş Tuğba Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. (2018): 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| MLA | Tas Oguzhan,Taş Tuğba Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. , 2018, ss.183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| AMA | Tas O,Taş T Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. . 2018; 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| Vancouver | Tas O,Taş T Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. . 2018; 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| IEEE | Tas O,Taş T "Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu." , ss.183 - 208, 2018. 10.16878/gsuilet.500943 |
| ISNAD | Tas, Oguzhan - Taş, Tuğba. "Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu". (2018), 183-208. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500943 |
| APA | Tas O, Taş T (2018). Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. İleti-ş-im, 29(29), 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| Chicago | Tas Oguzhan,Taş Tuğba Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. İleti-ş-im 29, no.29 (2018): 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| MLA | Tas Oguzhan,Taş Tuğba Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. İleti-ş-im, vol.29, no.29, 2018, ss.183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| AMA | Tas O,Taş T Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. İleti-ş-im. 2018; 29(29): 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| Vancouver | Tas O,Taş T Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. İleti-ş-im. 2018; 29(29): 183 - 208. 10.16878/gsuilet.500943 |
| IEEE | Tas O,Taş T "Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu." İleti-ş-im, 29, ss.183 - 208, 2018. 10.16878/gsuilet.500943 |
| ISNAD | Tas, Oguzhan - Taş, Tuğba. "Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu". İleti-ş-im 29/29 (2018), 183-208. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500943 |
