Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri

Bulut, Serkan; Zor, Ilker

Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri

İlker ZOR, (Çukurova Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Adana, Türkiye)

Serkan BULUT (Çukurova Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Adana, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

43 2

Yıl: 2020 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 58 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-03-2021

Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri

Öz:

Bireylerin cinsiyeti sosyal yaşamlarına katılımlarında belirleyici olmaktadır. Cinsiyetli olmanın artıları ve eksileri tarihin her dönemindebir arada yaşayan insanların yaşamlarının merkezinde olmuştur. Kişiler sahip oldukları cinsel kimlikleri ve içinde yaşadıkları toplumlarınbu kimliklere olan bakış açısı ile belirli kalıplara sığmış ve sığdırılmıştır. Başka kişi ve toplumların cinsiyete yönelik algı ve tutumlarıtoplumsal düzenin sağlanmasında her zaman etkili unsurlar olmuştur. Toplumsal cinsiyet algısının oluşması insan ilişkilerinin heraşamasında gerçekleşmekte ve bu algı ve tutumlara yönelik ideoloji hâkim sınıfların tekelinde yeniden inşa edilmektedir. Toplumsalnorm ve değerler toplumsal cinsiyet algısını hem dönüştürmekte hem de bir parçası haline gelmektedir. Hâkim kimliklerin üretilmesisürecinde en etkili araçların başında ise medyanın sunumları gelmektedir. Medya araçlarını elinde bulunduran hâkim ideolojik aygıtlarkadın ve erkek kimliklerine ilişkin salt biyolojik değil, sosyolojik yargıları da belirleyecek mesajlar üretmektedir. Film, bir toplumda hâkimideolojiyi geçerli kılan medya ekolojisinin güçlü alanlarından biridir. Modern dönemde sinemanın toplumlar üzerindeki etkisininanlaşılması uzun sürmemiştir. Bu noktada klasik sinema üretimlerinin dışında animasyon filmler de hem çocuklara hem de yetişkinlerehitap eden mesajlar üretmektedir. Bu çalışmada animasyon filmlerin de toplumsal cinsiyet algısını yeniden üreten mesajlar içerdikleridüşüncesinden hareketle Buz Devri-I (Ice Age-I), Shrek-I ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı adlı animasyon filmleri nitel bir analizetabi tutulmuştur. İncelemede Shrek dışındaki animasyon filmlerin hâkim ve standart toplumsal cinsiyet rollerini yeniden ürettiği, erkeğiegemen ve lider olarak gösterirken kadın ve çocukları daha geri planda ve pasif-edilgen şekillerde temsil ettiği sonucuna ulaşılmıştır.Animasyon filmlerin diğer medya ürünleri ile benzer mesajlar üretip üretmediği toplumsal cinsiyet analizi ile anlaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Looking at the Concept of Gender in Animated Films: Examples of Ice Age, Shrek and Winx Club: The Secret of the Lost Kingdom

Öz:

The gender of individuals is decisive in their participation in social life. The pros and cons of having gender have been at the center of the lives of people living together in every period of history. Individuals fit into certain patterns with their sexual identities and the perspectives of societies in which they live. Perceptions and attitudes of other people and societies towards gender have always been influential factors in maintaining social order. The formation of gender perception takes place at every stage of human relations and the ideology of these perceptions and attitudes is rebuilt in the monopoly of the dominant classes. Social norms and values both transform and become a part of the perception of gender. Media and presentations are among the most effective tools in the production of dominant identities. The dominant ideological apparatuses, which hold the media, produce messages that define not only biological but also sociological judgments about male and female identities. The film is one of the strong areas of media ecology that validates the dominant ideology in a society. It did not take long to understand the effect of modern cinema on societies. At this point, animated films, which are a relatively new field other than classical cinema production, produce messages that appeal to both children and adults. In this study, the animation films Ice Age-I, Shrek-I and Winx Club: The Secret of the Lost Kingdom were subjected to a qualitative analysis based on the idea that animated films also contain messages that reproduce gender perception.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Berns, N. (2004). Framing the victim: domestic violence. Media and social problems. New York: Aldine De Gruyter.
Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık. Ayrımcılık: çok boyutlu yaklaşımlar. (Der: K. Çayır ve M. Ayan Ceyhan) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Bracher, Mark. (1993). Lacan, discourse, and social change, Ithaca & Londra: Comell University Press.
Butler, J. (2004). Undoing gender. New York: Routledge.
Camacho, M. (2006). Television and aerobic sport: Empowerment and patriarchy in denise austin’s daily workouts. Sport, rhetoric, and gender, (Ed. Linda K. Fuller), (pp. 145-157). New York: Palgrave Macmillan, Can, A. (1996). Çocuk ve çizgi film. Konya: Öz Eğitim.
Cankoçak, R, (2016). Tek cinsiyetçi toplum modeli ve kadının üç boyutlu yalnızlığı. Cinsiyeti yazmak. (Ed. Z. Direk). 215- 236. İstanbul: Yapı Kredi.
Cohen, S. (2002). Folk devils and moral panics. London: Routledge.
Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal cinsiyet, sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Sistem yayıncılık.
Gauntlett, D. (2003). Media, gender and identity: An introduction. New York: Routledge.
Gillam, K., & Wooden, S. R. (2008). Post-princess models of gender: The new man in Disney/Pixar. Journal of popular film and television, 36(1), 2-8.
Gönen, M. (‘016, Mart). Sinemada özdeşleşme nedir. http://sinemada-ozdeslesme.nedir.org/ Erişim Tarihi: 21.10.2019
Güler, D. (1989). Çocuk, televizyon ve çizgi film. Kurgu Dergisi. (5). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi.
Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar: ahlak psikolojisi. Ahlâkî değerler ve ahlâkî gelişme, İstanbul: Ötüken Neşriyat. -http://www.sinemalar.com/film/987/Buz-Devri/
Humm, M. (1997). Feminism and film, Edinburgh: Edinburgh University. İmançer, D. (2006). Medya ve kadın. Ankara: Ebabil.
Jewkes, Y. (2004). Media and crime. London: Sage.
Jung, C. G. (2016). Analitik psikoloji sözlüğü. Çev: Nur Nirven. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Kabadayı, L. (2015). Sinemada felsefe ve film-felsefesi üzerine. Doğu Batı, 72, 89-116.
Kellner, Fox E. (2007). Toplumsal cinsiyet ve bilim, İstanbul: Metis Bilim.
Kılcı, Ş. (2009). Tüketim toplumunun bir formu olarak çizgi filmlerde çocukluk ve toplumsal cinsiyet temsilleri: Barbie, Bratz ve Winx Club. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Leader, D. ve Groves, J. (2000). Introducing Lacan, Cambridge: kon Books Ltd.
Marshall, E. ve Şensoy, Ö. (2009). The same old hocus-pocus: pedagogies of gender and sexuality in Shrek-I 2. Discourse: studies in the cultural politics of education. Vol. 30, (2), 151-164. Routhledge.
Mencütekin, M. (2014). Lacan ve sinema sanatı. Arı Sanat Yayınları: İstanbul.
Mora, N. (2005). Kitle iletişim araçlarında yeniden üretilen cinsiyetçilik ve toplumda yansıması. Journal of Human Sciences, 2(1). 1-7.
Özön, N. (1981). Sinema ve televizyon terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Pira, A., & Elgün, A. (2004). Toplumsal cinsiyeti inşa eden bir kurum olarak medya; reklamlar aracılığıyla ataerkil ideolojinin yeniden üretilmesi. In 2nd International Symposium Communication in the Millennium, retrieved from: http://cim. anadolu. edu. tr/pdf/2004/1130848482. pdf. Date consulted: October (Vol. 21, p. 2014).
Rushton, Richard ve Gary Bettinson. (2010). What is film theory?. N.York: Open University Press.
Takımcı D. ve Boz M. (2015). Zeki Demirkubuz filmlerinin ortak anlatı yapısı: tema, zaman, mekan, karakter, sinematografi. Doğu Batı, 72, 255-285.
Uluyağcı, C. (2003). Shrek üzerine bir inceleme: Kurtarıcı ve aşık olmak kavramlarının yeniden sunumu. Kurgu Dergisi. (20). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi.

APA	Zor I, Bulut S (2020). Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. , 58 - 58.
Chicago	Zor Ilker,Bulut Serkan Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. (2020): 58 - 58.
MLA	Zor Ilker,Bulut Serkan Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. , 2020, ss.58 - 58.
AMA	Zor I,Bulut S Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. . 2020; 58 - 58.
Vancouver	Zor I,Bulut S Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. . 2020; 58 - 58.
IEEE	Zor I,Bulut S "Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri." , ss.58 - 58, 2020.
ISNAD	Zor, Ilker - Bulut, Serkan. "Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri". (2020), 58-58.

APA	Zor I, Bulut S (2020). Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 58 - 58.
Chicago	Zor Ilker,Bulut Serkan Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.1 (2020): 58 - 58.
MLA	Zor Ilker,Bulut Serkan Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.1, 2020, ss.58 - 58.
AMA	Zor I,Bulut S Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(1): 58 - 58.
Vancouver	Zor I,Bulut S Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(1): 58 - 58.
IEEE	Zor I,Bulut S "Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri." Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.58 - 58, 2020.
ISNAD	Zor, Ilker - Bulut, Serkan. "Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1 (2020), 58-58.