MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI
Yıl: 2019 Cilt: 16 Sayı: 121 Sayfa Aralığı: 65 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-03-2021
MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI
Öz: Türkiye’nin ticaret kültürü ve tarihi içinde panayırlar, oldukça köklü ve renkli bir örneği temsileder. 1960’lar ve 1970’lerde sayısal anlamda en yüksek devrine ulaşarak ülke ölçeğinde yaygınlaşanpanayırlar, bir dönemin alışveriş ve eğlence kültürüne de damgasını vurmuştur. Ancak perakendecilikalanında yaşanan gelişmeler, pazar çeşitlerinin artması ve bunlara erişimin kolaylaşması, eğlencekültüründeki yaşanan değişimler, özellikle 1990’lardan itibaren panayırların önünde yeni bir dönemaralamıştır. Panayırların altın çağının sona erdiğini duyuran bu dönemde bazı panayırlar festivalleredönüşürken, bazıları da geride iz bırakmadan ortadan kalkmıştır. Geleneksel üretimler, ürünler veetkinlikler de panayırların ortadan kalkmasıyla önemli bir desteğini kaybetmektedir. Panayırlarınyaklaşık üçte ikisi günümüze değin ortadan kalkmış olsa da her yıl 62 yerleşmede kurulan 70 panayırvardır. Yaygın olarak ‘geleneksel emtia ve hayvan panayırı’ olarak adlandırılan bu panayırlar, yerelve bölgesel düzeyde üretilen mal ve ürünlerin dağıtımı ile kırsal yörelerin sosyokültürel ihtiyaçlarınınkarşılanmasında halen önemli rolleri bulunan organizasyonlardır. Panayırların zamansal döngü vemekânsal bağlantı özellikleri, onları ulusal ölçekte ele almayı gerekli kılmaktadır. Bu nedenle bu araştırmaTürkiye’de mevcut panayırlar ile panayırların temel ögelerinin (ziyaretçiler, panayır esnafları)nitelik ve nicelik özelliklerini ana hatlarıyla belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temeli 13 ildedağılış gösteren örneklem panayırlarda yürütülen saha çalışmalarına, anket ve mülakat uygulamalarınadayanmaktadır. Panayırların güncel durumunu ve yaşanan dönüşüm sürecini ortaya koyan sonuçlar,geleneksel panayırlar için ulusal/bölgesel ölçeklerde planlama, strateji ve yönetim çalışmalarınaihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelime: Gradually Disappearing Organizations Among Modern Fairs and Festivals: Traditional County and Village Fairs
Öz: Traditional fairs represent a quite well established and colorful example in the trade culture and history of Turkey. The traditional fairs that numerically reached their highest period and flourished nationwide in the 1960s and the 1970s also left their mark on the shopping and entertainment culture of a period. However, the developments experienced in the field of retailing, the increase in the kinds of markets, the easier access to them and the changes in the entertainment culture opened a new period in front of the traditional fairs particularly as of the 1990s. Some traditional fairs turned into festivals, while some of them disappeared without leaving any mark behind in this period, which announced that the golden age of traditional fairs was over. The traditional productions, products and activities also lose significant support for them upon the disappearance of the traditional fairs. Although about twothirds of the traditional fairs disappeared up to the present time, there are 70 traditional fairs which are set up in 62 settlements every year. Commonly called ‘traditional merchandise and animal fairs’, these traditional fairs are organizations which still have important roles in the distribution of the goods and products produced at the local and regional levels as well as in meeting the sociocultural needs of rural localities. The temporal cycle and spatial connection features of traditional fairs necessitate addressing them on the national scale. Thus, this research aims to determine in outline the qualitative and quantitative features of the existing traditional fairs and the basic elements of the traditional fairs (visitors and traditional fair tradespeople) in Turkey. The research is based on the fieldwork as well as the questionnaire and interview applications conducted at the sample traditional fairs distributed in 13 provinces. The results, which reveal the current state of the traditional fairs and the process of transformation experienced, demonstrate that planning, strategy and management studies on the national/ regional scales are required for traditional fairs.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
- Akarpınar, R. Bahar. “Tarım Toplumundan Sanayi Toplumuna Geçişte Panayır-Sergi-Fuar Festivallerin Durumu ve Türkiye Örneği”. Millî Folklor, Sayı: 64, Yıl:16 (2004): 25.36.
- Atamgüç, Zühtü. “Sergi ve Panayırlar Ekonomik Önemleri”. İktisat ve Ticaret Mecmuası, İstanbul: 1935.
- Çalışkan, Vedat. “Geleneksel Periyodik Ticaret Mekânları Olarak Panayırlar: Çanakkale Örneği”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2) (2008): 217-245.
- Çalışkan, Vedat. “Religious Fairs of Rums on Islands of Gökçeada (Imbros) and Bozcaada (Tenedos), Turkey: Opportunities for Contribution to Tourism and Dialogue Between Civilizations”. Shima: The International Journal of Research into Island Cultures, No:2 (2010): 65-87.
- Çalışkan Vedat, Özözen Kahraman Selver, Sarış Faize, Gültay Berrin. “Two Geographical Sections Where Traditional County Fairs Cluster in Turkey: Southern Marmara and Western Black Sea Subregions”. in: Current Researches in Geography, H. Arslan/ K. Stoychev Eds., E-BWN, Polonya, 2017 (2015a): 215-224.
- Çalışkan Vedat, Sarış Faize, Gültay Berrin, Öztürk M. Zeynel. “Impact of Demographic and Socıo-economic Characterıstıcs of Visitors on Their Preference in Utilisation from Functions of Traditional County Fairs”. International Journal of Arts & Sciences, No.4. (2015b).
- Çalışkan Vedat, Özey Ezgi, Bay Arda. «Geleneksel İlçe Panayırlarının Eğlence Sektöründe Etnik Bir Grup: Romanlar”. Turkish Studies, Vol.12, No.12/3 (2017): 119-134.
- Doğru Kozlubel, Halime. 1844 Nüfus Sayımına Göre Deliorman ve Dobruca’nın Demografik, Sosyal ve Ekonomik Durumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011.
- Durmaz, Uğur. “Türkiye’de Etimolojik Anlamını Koruyan İki Panayır: Bozcaada Aya Paraskevi ve Gökçeada Meryem Ana Panayırı”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Cilt:10, Sayı:20 (2017): 277-290.
- Erdoğru, M. Akif. “18.-19. Yüzyıl Osmanlı Panayırları ve Hafta Pazarlarına Dair Belgeler-I” Ankara Üniversitesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1994: 49-129.
- Erdoğru, M. Akif. “19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hafta Pazarları ve Panayırlar”. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 96, 1999.
- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı Şehirleri ve Kırsal Hayatı. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2006.
- Garnier, Beaujeu-J ve Annie Delobez. Pazarlama Coğrafyası. (Çev. Erol Tümertekin, Alp Tümertekin) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1983: 3111.
- Huberman, Leo. Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. İstanbul: İletişim Yayınları, 13. Baskı, 2013.
- Kayaoğlu, İsmet. “Anadolu Selçukluları Devrinde Ticari Hayat”. Ankara Üniversitesi Yayınları, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XXIV (1981): 359-373.
- Kültür Bakanlığı, “Festivaller, Fuarlar ve Yerel Etkinlikler-2014”, http://www.tanitma. gov.tr/TR,91803/festivaller-fuarlar-ve-yereletkinlikler- 2014.html (son erişim:5.6.2018).
- Küpeli, Özer. “Osmanlı Devleti’nde Panayır Organizasyonları ve Gönen Hacı İsa Panayırının Tarihine Dair”. Osmanlı Ansiklopedisi 3. Cilt (İktisat), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
- Le Goff, Jacques. Avrupa’nın Doğuşu (The Birth of Europe) (çev. Timuçin Binder). Literatür Yayıncılık, 2008.
- Matschke, Klaus Peter. “Türkokrasi’ye geçiş üzerine araştırmalarda karşılaşılan sorunlar”. Osmanlı ve Balkanlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
- Özcan, Koray. “Anadolu’da Selçuklu Dönemi Yerleşme Tipolojileri-I, Pazar ya da Panayır Yerleşmeleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006: 6 (1):205-224.
- Özkaya, Yücel. 18. Yüzyılda Osmanlı Toplumu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
- Sami, Şemseddin. Kâmûs-ı Türkî. Dersaadet (İstanbul): İkdam Matbaası’ndan yeniden basım: Çağrı Yayınları, H.1317 (2006).
- Sarıcık, Murat. “Cahiliye Döneminde Arap Yarımadası Panayırları”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2013, Sayı: 3, s. 109-140.
- Satoğlu, Abdullah. “Yabanlu Pazarı”. Kayseri Ansiklopedisi, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları Birinci Baskı, 2002: 463.
- Sedillot, Rene. Değiş Tokuştan Süpermarkete: Tarih boyunca Ticaretin Öyküsü (Çev. Esat Mermi Erendor). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, Birinci Baskı, 2005 (Ağustos).
- Sümer, Faruk. Yabanlu Pazarı Selçuklular Devrinde Milletlerarası Bir Fuar, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları, 1985.
- Şahin, Ziya. Yabanlu Pazarı (Geçmişten Günümüze Pazarören), İstanbul: Heyamola Yayınları, 2014.
- Şen, Ömer. Osmanlı Panayırları (18.-19. Yüzyıl). İstanbul: Eren Yayınları, 1993.
- Tongur, Hikmet. “Türk Şehirlerinde Pazar ve Panayırlar” Ankara: Belediyeler Dergisi, 1940.
- Tunçel, Harun. “Geleneksel Ticaret Mekânı Olarak Türkiye’de Haftalık Pazarlar”. e-Journal of New World Sciences Academy, Volume: 4, Number:2, 2009.
- Ülgen, Pınar. “Geç Ortaçağ Avrupası’nda Pazar ve Panayır İlişkisinin Ticaret Hayatındaki Rolü ve Türk-İslam Dünyasındakilerle Karşılaştırılması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 21, Cilt: 5, 2012.
- Ünal, M. Ali. “Evliya Çelebi’ye Göre Balkanlar’da Kurulan Pazarlar ve Panayırlar-17. Yüzyılda Balkanlar’da Ticaret”, Burdur: Osmanlı Mirası ve Türk Kültürünü Araştırma Derneği Yayınları 1, 2016.
| APA | ÇALISKAN V (2019). MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. , 65 - 80. |
| Chicago | ÇALISKAN VEDAT MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. (2019): 65 - 80. |
| MLA | ÇALISKAN VEDAT MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. , 2019, ss.65 - 80. |
| AMA | ÇALISKAN V MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. . 2019; 65 - 80. |
| Vancouver | ÇALISKAN V MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. . 2019; 65 - 80. |
| IEEE | ÇALISKAN V "MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI." , ss.65 - 80, 2019. |
| ISNAD | ÇALISKAN, VEDAT. "MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI". (2019), 65-80. |
| APA | ÇALISKAN V (2019). MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. Milli Folklor Dergisi, 16(121), 65 - 80. |
| Chicago | ÇALISKAN VEDAT MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. Milli Folklor Dergisi 16, no.121 (2019): 65 - 80. |
| MLA | ÇALISKAN VEDAT MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. Milli Folklor Dergisi, vol.16, no.121, 2019, ss.65 - 80. |
| AMA | ÇALISKAN V MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. Milli Folklor Dergisi. 2019; 16(121): 65 - 80. |
| Vancouver | ÇALISKAN V MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI. Milli Folklor Dergisi. 2019; 16(121): 65 - 80. |
| IEEE | ÇALISKAN V "MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI." Milli Folklor Dergisi, 16, ss.65 - 80, 2019. |
| ISNAD | ÇALISKAN, VEDAT. "MODERN FUARLAR VE FESTİVALLER ARASINDA GİDEREK KAYBOLAN ORGANİZASYONLAR: GELENEKSEL İLÇE VE KÖY PANAYIRLARI". Milli Folklor Dergisi 16/121 (2019), 65-80. |
