Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları

Yıl: 2019 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 597 - 618 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19059/mukaddime.603370 İndeks Tarihi: 04-03-2021

Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları

Öz:
İyi bir şiirin kelimelerinin yerinin değiştirilip değiştirilemeyeceği ya da iyibir şiirden kelime çıkarılıp çıkarılamayacağı konusu edebiyat tarihindetartışılan bir konu olagelmiştir. Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Haşim, AhmetHamdi Tanpınar ve Behçet Necatigil gibi isimler şiirin bütünlüğüne atıftabulunarak tamamlanmış iyi bir şiire en ufak bir müdahalede bulunmanınmümkün olmadığını ileri sürerler. Onlara göre bir sözcüğün yerideğiştirildiğinde bile şiir iyi olma özelliğini kaybeder. Buna karşılık Türkedebiyat tarihinde bir şairin başka şairlerin şiirlerine yaptığı müdahalelerlede sıklıkla karşılaşılabilmektedir. Öyle ki Yahya Kemal ve Behçet Necatigilgibi iyi bir şiire müdahale edilemeyeceğini düşünen şairler, başka şairlerinşiirlerini düzeltme gayreti içine girmişlerdir. Söz konusu çabanın altındayatan neden bazen müdahalede bulunduğu şair üzerinde şiirsel hâkimiyetkurmak bazen de dostça önerilerde bulunmak olabilir. Bu makalede ikiörnek üzerinden Türk şiirinde başka şairlerin şiirlerine yapılan müdahalelersorunsallaştırılacaktır. Bahsedilen örnekler Hüseyin Cöntürk’ün, EdipCansever’in “Salıncak”; Hayriye Ünal’ın, Cahit Zarifoğlu’nun “Başım EğikDilim Kapalı Gözler Kançanağı Anlamında” şiirine yaptıkları müdahalelerdir.Her iki edebiyatçı da benzer yöntemler izleyerek ele aldıkları şiirlerdeki bazısözcüklerin üzerini çizerler ve geriye kalan sözcüklerle yeni bir şiiroluştururlar. Ancak Cöntürk ve Ünal, konu edindikleri şiirlerdeki sözcüklerieksiltip yeniden yazarlarken farklı amaçlar ortaya koyarlar. Cöntürk, eleştirianlayışını Cansever’in şiiri üzerinde somutlar; Ünal ise Zarifoğlu’nun şiiriüzerinden estetik bir meydan okumaya girişir. Makalede, Cansever veZarifoğlu’nun şiirleri, “hipotext”; Cöntürk ve Ünal’ın bu şiirlerdekisözcüklerin üzerini çizerek oluşturdukları yeni şiir, “hipertext”; her iki metnin birlikte aynı mekânda yer alması ve birbirleriyle kurdukları ilişkiler“palimpsest” kavramıyla anlamlandırılacaktır.
Anahtar Kelime:

Increasing By Decreasing: Hüseyin Cöntürk And Hayriye Ünal’s Hypertext Practices

Öz:
Whether to change the places of words in a good poem, or to omit words from it or not has been debated throughout the history of literature. By referring to the unity of poetry, names such as Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar and Behçet Necatigil put forward that it is impossible to change any little part of a good, complete poem. According to them, a poem loses its value as a good one when the place of only one word is changed. On the other hand, the history of Turkish literature has frequently seen the cases when a poet changes poems by other poets. In fact, poets such as Yahya Kemal and Behçet Necatigil who think that it is impossible to change a poem have tried to correct poems by others. The reason behind this effort can sometimes be either to gain a poetical dominance over the other poet or to give some friendly advice. In this article, the changes done in poems by other poets in Turkish poetry are going to be problematise through two examples. The examples mentioned are the changes done by Hüseyin Cöntürk in Edip Cansever’s ‘Swing’ and by Hayriye Ünal in Cahit Zarifoğlu’s ‘In the Meaning of Head Down Mouth Closed Eyes Bloodshot’ poems. Both of the poets create new poems out of the ones in hand by omitting some words and combining the rest with similar techniques. Nevertheless, Cöntürk and Ünal put forward different aims while rewriting these poems by reducing them. While Cöntürk makes his criticism perception concrete on Cansever’s poem, Ünal embarks on an esthetical challenge through Zarifoğlu’s poem. In the article, Cansever and Zarifoğlu’s poems will be named as hypotext, Cöntürk and Ünal’s new poems created by omitting the words in the aforementioned poems will be called as hypertext, and the cases in which both of the texts are in the same place and the relationship between them will be named as palimpsest.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Haşim (1999). Bütün Şiirleri: Piyale/Göl Saatleri/Diğer Şiirleri. Haz. İnci Enginün-Zeynep Kerman. İstanbul: Dergâh.
  • Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki.
  • Ayda, A. (1962). Yahya Kemal: Kendi Ağzından Fikirleri ve San’at Görüşleri. Ankara: Ajans-Türk Matbaası.
  • Baldick, C. (2001). The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms. New York: Oxford University Press.
  • Beyatlı, Y. K. (1997). Edebiyata Dair. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
  • Bezirci, A. (1961). Edip Cansever. İstanbul: De.
  • Borges, J. L. (2014). Ficciones: Hayaller ve Hikâyeler. Tomris Uyar-Fatih Özgüven (Çev.). İstanbul: İletişim.
  • Cansever, E. (2011). Sonrası Kalır (Bütün Şiirleri 1). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Cöntürk, H. (2006a). Çağının Eleştirisi (Birinci Kitap). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Cöntürk, H. (2006b). Çağının Eleştirisi (İkinci Kitap). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Daşçıoğlu, Y. (2008). Kader Hep Erken Zaman Hep Geç Cahit Zarifoğlu’nun Şiirleri. İstanbul: 3F.
  • Dillion, S. (2017). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram. Ferit Burak Aydar (Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Eyuboğlu, S. (1981). Sanat Üzerine Denemeler ve Eleştiriler. İstanbul: Cem.
  • Kavaz, İ. (1989). “Necip Fazıl Kısakürek’in Şiiri ve Şiirlerindeki Değişmeler Üzerine”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3 (2), 201-223.
  • Necatigil, B. (2001). Mektuplar. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Necatigil, B. (2012). Bile/Yazdı. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Tanpınar, A. H. (1995). Yahya Kemal. İstanbul: Dergâh.
  • Tanpınar, A. H. (1997). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh.
  • Tanpınar, A. H. (2000). Yaşadığım Gibi. İstanbul: Dergâh.
  • Tunç, G. (Mayıs 2010). Türk Edebiyatında Şiir ve Düzyazı Romanın Sınırları. Hece 162, 99-103.
  • Uysal, S. S. (1959). Yahya Kemal’le Sohbetler. İstanbul: Kitap.
  • Uysal, S. S. (2009). 125. Doğum Yılında Değişik Yanlarıyla Yahya Kemal. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Ünal, H. (2014), Tahlil Tahrip İnşa. Ankara: Hece.
  • Ünal, H. (2018), Yüz Sene Daha. Ankara: Hece.
  • Zarifoğlu, C. (2018). Şiirler. İstanbul: Beyan.
APA Tunç G (2019). Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. , 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
Chicago Tunç Gökhan Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. (2019): 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
MLA Tunç Gökhan Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. , 2019, ss.597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
AMA Tunç G Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. . 2019; 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
Vancouver Tunç G Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. . 2019; 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
IEEE Tunç G "Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları." , ss.597 - 618, 2019. 10.19059/mukaddime.603370
ISNAD Tunç, Gökhan. "Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları". (2019), 597-618. https://doi.org/10.19059/mukaddime.603370
APA Tunç G (2019). Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. Mukaddime, 10(2), 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
Chicago Tunç Gökhan Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. Mukaddime 10, no.2 (2019): 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
MLA Tunç Gökhan Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. Mukaddime, vol.10, no.2, 2019, ss.597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
AMA Tunç G Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. Mukaddime. 2019; 10(2): 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
Vancouver Tunç G Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları. Mukaddime. 2019; 10(2): 597 - 618. 10.19059/mukaddime.603370
IEEE Tunç G "Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları." Mukaddime, 10, ss.597 - 618, 2019. 10.19059/mukaddime.603370
ISNAD Tunç, Gökhan. "Azaltarak Çoğaltmak: Hüseyin Cöntürk Ve Hayriye Ünal’ın Hipertext Uygulamaları". Mukaddime 10/2 (2019), 597-618. https://doi.org/10.19059/mukaddime.603370