Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 361 - 378 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-03-2021

EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Öz:
Bu araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin ebeveynlerinin “Çocuk Hakları” kavramına ilişkinalgılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırma 2017-2018 öğretim yılının bahar dönemindegerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını çocukları ilkokul öğrenimine devam eden 157 anne, 66 babaolmak üzere 223 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji desenikullanılmıştır. Veriler, “Çocuk hakları………..gibidir. Çünkü………” şeklinde hazırlanan görüş bildirmeformu aracılığıyla toplanmış ve ebeveynlerden bu formu doldurmaları istenmiştir. Elde edilen veriler nitel verianalizi tekniklerinden içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda ebeveynler çocuk haklarınayönelik toplam 209 metafor geliştirmişlerdir. Bu durum ebeveynlerin çocuk hakları konusunda farkındalığasahip olmaları ve bu araştırmaya katkı sağlama noktasında istekli olmalarından kaynaklandığı şeklindeyorumlanmıştır. Geliştirilen metaforlar Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan maddelerden hareketle benzeryönlerine göre “Yaşama Hakkı”, “Korunma Hakkı”, “Gelişme Hakkı”, “Katılım Hakkı” ve “HaklarınUygulanması” olmak üzere 5 kategoride toplanmıştır. Ebeveynler tüm kategoriler içerisinden HaklarınUygulanması kategorisinde en fazla, Katılım Hakkı kategorisinde en az metafor geliştirmişlerdir. Sonuç olarakçocuk haklarının ebeveynler tarafından korunması, taviz verilmemesi gereken, önemli ve gerekli bir olguolarak algılandığı görülmüştür.
Anahtar Kelime:

METAPHORICAL PERCEPTIONS OF PARENTS’ ON THE CHILDREN’S RIGHTS

Öz:
The aim of this study is to identify the perceptions of the parents whose children are attending primary education about the concept of children’s rights through metaphors. Qualitative research method was used in this study. More specifically, the phenomenology design was used in this research. The participants are 223 parents (157 mothers and 66 fathers) whose children were attending three different primary schools serving for children from similar socioeconomic status during the school year of 2017-2018 The data of the study were collected using semi-structured forms developed by the authors. Following the instructions the form includes the following statement which the participants are asked to fill in the blanks: “Children’s rights are like ..... Because…………………………”. The data obtained were examined using the content analysis which is part of the qualitative data analysis techniques. The result of the research, it has been seen that parents have developed a total of 209 metaphors. The metaphors according to similar aspects, developed were divided into 5 categories as ”Right to Life”, “Right to Protection”, “Right of Participation”, “Right of development” and “Execution of Rights”. The findings on the metaphors produced by the participants and their justifications indicate that for the participants the children’s rights are significant and that these rights should be protected and given to children completely without compromising any rights.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktürk, S. (2006). Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye/de Çocuk Hakları ve Güvenliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
  • Avrupa Konseyi Çocuk Hakları Stratejisi. (2016). Avrupa Konseyi Çocuk Hakları Stratejisi 2016-2021. https://rm.coe.int/avrupa-konseyi-cocuk-haklar-stratejisi-2016-2021-/1680931c9b Adresinden 15.01.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Ay Zöğ, D. (2008). Öğrencilerin Çocuk Haklarını Algılama Düzeyleri İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki (İstanbul İli Beyoğlu İlçesi Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Banks, L. M., Kelly, S. A., Kyegombe, N. Kuper, H. and Devries, K. (2017). If He Could Speak, He Would Be Able To Point out Who Does Those Things to Him: Experiences of Violence and Access to Child Protection Among Children With Disabilities in Uganda and Malawi. Plos One, 12(9), 1-17.
  • Bitensky, S. H. (1994). Every Child's Right to Receive Excellent Education. The International Journal of Children's Rights, 2, 137-147.
  • Bülbün Aktı, B. (2014). TRT Çocuk Kanalında Yayınlanan Okulöncesi Yaş Grubu Çocuklarına Yönelik Çizgi Dizilerin Çocuk Hakları Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Canbulut, T. (2014). Türkiye’de Çocukların Katılım Hakkı Üzerine Bir Derleme. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), 85-94.
  • Çocuk Koruma Kanunu. (2005). 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf Adresinden 15.01.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Creswell, J. W. (2009). Research Desıgn Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, Third Edition, USA: Sage Publications.
  • Dağlı, S. K. (2015). Öğretmenlerin Çocuk Haklarına İlişkin Davranışlarının Öğrenciler Tarafından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Day, D. M., Peterson Badali, M. and Ruck, M. D. (2006). The Relationship Retween Maternal Attitudes and Young People’s Attitudes Toward Children’s Rights. Journal of Adolescence, 29, 193–207.
  • Dinç, B. (2015). Okulöncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Ebeveynlerinin Çocuk Hakları Eğitimi Konusundaki Görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 7-25.
  • Dowse, S., Powell, S. and Weed, M. (2018). Mega-Sporting Events and Children’s Rights and İnterests – Towards a Better Future. Leisure Studies, 37(1), 97-108.
  • Durgut, A. (2014). 2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarının Çocuk Hakları Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
  • Ersoy, A. F. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Çocuk Haklarına İlişkin Algıları. İlköğretim Online, 10(1), 20- 39.
  • Fiorvanti, C. M. and Brassard, M. R. (2014). Advancing Child Protection Through Respecting Children’s Rights: A Shifting Emphasis for School Psychology. School Psychology Review, 43(4), 349-366.
  • Gültekin, M., Gürdoğan Bayır, Ö. ve Balbağ, N. L. (2016). Haklarımız Var: Çocukların Gözünden Çocuk Hakları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(24), 971-1005.
  • Karcı, Y. (2016). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Çocuk Hakları Konusunda Farkındalık Düzeylerini Belirleyen Faktörler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kaya, S. Ö. (2011). Öğretmen Adaylarının Çocuk Hakları İle İlgili Görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Kızılırmak, K. ve Alkan Ersoy, Ö. (2015). İlkokul Birinci Sınıfa Devam Eden Çocukların Annelerinin Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Ankara Örneklemi). Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre kitabı içinde (s. 523-541), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi.
  • Lake, K. (2011). Character Education from a Children's Rights Perspective: An Examination of Elementary Students' Perspectives and Experiences. International Journal of Children's Rights, 19, 679-690.
  • Merriam, S. B. and Tisdell, E. J. (2016). Qualitative Research a Guide to Design and Implementation, Fourth Edition, San Francisco: Jossey-Bass.
  • Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Second Edition, California: Sage Publications.
  • Müftü, G. (2013). Çocukların hakları ve birleşmiş milletler çocuk haklarına dair sözleşme: Bir tarihçe. http://www.cocukhaklariizleme.org/bir-tarihce-cocuklarin-haklari-ve-birlesmis-milletler-cocuk-haklarinadairdozlesme#:~:targetText=1939%20da%20ba%C5%9Flay%C4%B1p%201945'de,Haklar%C4%B1%20Bildirg esi'nin%20canland%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1n%C4%B1%20%C3%B6nerdi.Adresinden 02.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Neslitürk, S. ve Ersoy, A. F. (2007). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarının Öğretimine İlişkin Görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 3(2), 245-257.
  • Özdemir Doğan, G. (2017). Çocuk Hakları Eğitiminde Uzman Sınıf Öğretmenlerin Perspektifinden Etkili Çocuk Hakları Eğitimi: Anlayışlar ve Uygulamalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
  • Peker, R. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Demokratik Tutumları İle Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi (Manisa İl Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
  • Phippen, A. (2017). Online Technology and Very Young Children: Stakeholder Responsibilities and Children’s Rights. International Journal of Birth & Parent Education, 5(1), 23-26.
  • Saban, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
  • T.C. Resmi Gazete. (1995). Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğünce Yayımlanan 27 Ocak 1995 tarihli ve 22184 sayılı Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22184.pdf. Adresinden 02.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
  • Topsakal, C. ve Ayyürek, O. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Öğrencilerin Çocuk Haklarını Kullanmaları. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 37-53.
  • Torun, F. (2011). Çocuk Hakları Öğretiminde Oyun Yönteminin Başarıya, Kalıcılığa ve Tutuma Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
  • Turan, S. (2011). Masalların Çocuk Hakları Bağlamında Çözümlenmesi (Her Güne Bir Masal Adlı Kitap Üzerine Bir İnceleme), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Türkyılmaz, M. ve Kuş, Z. (2014). İlköğretim 100 Temel Eserde Çocuk Hakları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 39-63.
  • Uçuş, Ş. (2009). Çocuk Hakları Sözleşmesi’ nin İlköğretim Programlarındaki Yeri ve Sözleşme’ ye Yönelik Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Uçuş, Ş. (2013). Çocuk Hakları Eğitimi Programının Hazırlanması ve Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Uçuş, Ş. (2016). Exploring Children’s Perceptions and Metaphors on Children’s Rights. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 811-833.
  • Uğurlu, Z. ve Gülsen, İ. A. (2014). Çocuk Hakları ve Hukuki Bağlamda Çocuğun İhmal ve İstismardan Korunması. International Journal of Social and Educational Sciences, 1(1), 1-24.
  • UNICEF. (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. http://www.UNICEF.org/turkey. Adresinden 06.06.2018 tarihinde erişilmiştir.
  • Washington, F. (2010). 5 – 6 Yaş Grubu Çocuklarına Uygulanan Ebeveyn Katılımlı Çocuk Hakları Eğitimi Programının Etkililiğinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Yalçın, H., Koçak, N. ve Duman, G. (2014). Anne Babaların Çocuk İstismarıyla İlgili Tutumlarının İncelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (1), 137-143.
  • Yeşilkayalı, E. ve Yıldız Demirtaş, V. (2013). Ebeveynlerin Çocuk Haklarına İlişkin Tutumları İle İlköğretim Öğrencilerinin Hoşgörü Eğilimleri Arasındaki İlişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 12-25.
  • Yeşilkayalı, E. ve Yıldız Demirtaş, V. (2016). İlköğretim Öğrencilerinin Ebeveynlerinin Çocuk Haklarına Yönelik Tutumları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 119-140.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA Kurtdede Fidan N, ÖZAYDIN A (2019). EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. , 361 - 378.
Chicago Kurtdede Fidan Nuray,ÖZAYDIN Ayşe EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. (2019): 361 - 378.
MLA Kurtdede Fidan Nuray,ÖZAYDIN Ayşe EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. , 2019, ss.361 - 378.
AMA Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. . 2019; 361 - 378.
Vancouver Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. . 2019; 361 - 378.
IEEE Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A "EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI." , ss.361 - 378, 2019.
ISNAD Kurtdede Fidan, Nuray - ÖZAYDIN, Ayşe. "EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI". (2019), 361-378.
APA Kurtdede Fidan N, ÖZAYDIN A (2019). EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 361 - 378.
Chicago Kurtdede Fidan Nuray,ÖZAYDIN Ayşe EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9, no.2 (2019): 361 - 378.
MLA Kurtdede Fidan Nuray,ÖZAYDIN Ayşe EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.9, no.2, 2019, ss.361 - 378.
AMA Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 361 - 378.
Vancouver Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 361 - 378.
IEEE Kurtdede Fidan N,ÖZAYDIN A "EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9, ss.361 - 378, 2019.
ISNAD Kurtdede Fidan, Nuray - ÖZAYDIN, Ayşe. "EBEVEYNLERİN ÇOCUK HAKLARINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9/2 (2019), 361-378.