Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 49 - 68 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/motif.457 İndeks Tarihi: 23-03-2021

TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ

Öz:
Trabzon ili, genelde ülkemizin özelde de Doğu Karadeniz bölgesinin tarihsel ve kültürelsüreçleri açısından önemli illerinden birisidir. Doğu Karadeniz bölgesi sözlü kültürünün veetnografyasının temsili noktasında Trabzon’un önemli bir yeri vardır. Bu konumu eldeetmesindeki en önemli sebeplerden birisi, yüzyıllardır bölgenin kültür merkezi olmasındankaynaklanmaktadır. İl hem köklü geçmişi hem işlek bir liman kenti olması hem de bölgeninekonomik olarak en gelişmiş ili olması sebebiyle daima bir kültür merkezi olmayıbaşarmıştır.Türk halkbilimi araştırmalarının kapsamına giren konulardan biri olarak 1990’larınbaşlarından itibaren daha çok ilgi gösterilmeye başlanan çocuk folklorunun kapsamı ve bukapsama dâhil türlerin inceleme biçim ve tekniklerine dönük ortak ve bütüncül bir yaklaşımhenüz ortaya konulabilmiş değildir. Yapılan öncü çalışmalarda da, inceleme yöntem veteknikleri açısından benzer karakterli müteakip çalışmalarda da çocuk oyunlarının,çoğunlukla karakteristik özellikler ve materyaller bağlamında incelendiği görülmektedir.Çalışmada, geleneksel çocuk oyunları daha önce bütüncül biçimde çalışılmayan Trabzonyöresi örneklem sahası olarak belirlenmiştir. Yörede alan araştırmaları ile tespit edilençocuk oyunları tarihsel ve kültürel süreçleri, karakteristik özellikleri, işlevleri ve popülerkültür karşısındaki süreklilik potansiyelleri gibi açılardan çok yönlü olarakdeğerlendirilecektir. Çocuk folklorunun önemli temsil alanlarından biri olan çocukoyunlarının modern halk bilimi yaklaşımları çerçevesinde incelenmesine dönük teklif veöneriler ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelime:

A FOLKLORIC ANALYSIS OF SOME OF THE TRADITIONAL CHILDREN’S GAMES FROM TRABZON TERRITORY

Öz:
The province of Trabzon is one of the important cities of our country in general and specifically in Eastern Black Sea region in terms of historical and cultural processes. Trabzon has an important place at the point of representing the ethnographical and oral cultural aspects of the Eastern Black Sea region. One of the most important reasons for achieving this position is that it has been the cultural center of the region for centuries. The province has always been a cultural center because it has both a well-established history and is a busy seaport and because it is the most economically developed province of the region. A common and holistic approach towards the research-based forms and techniques of the scope of child folklore and the types included within this scope has not been put forth as one of the topics covered by Turkish folklore research which has become popular since the early 1990s. In the pioneer studies and in latter studies with similar characteristics in terms of examination methods and techniques, it is seen that children's games are mostly examined in terms of characteristic features and materials. In this study, Trabzon region has been determined as the sample area for traditional children's games, which has not been studied holistically before. Children's games determined through field research in the region will be evaluated in a multifaceted way in terms of historical and cultural processes, characteristic features, functions and continuity potentials with popular culture. Proposals and suggestions for the examination of children's games, one of the important representations of children's folklore, in the context of modern folklore approaches will be put forward.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKSOY, Hüseyin (2014). “Çocuk Oyunlarının İşlevleri: Sarıkeçili Yörük Çocuk Oyunları”. Millî Folklor, S. 101, s. 265-276.
  • BORATAV, Pertev Naili (1973). 100 Soruda Türk Folkloru. 2. b., İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • CENGİZ, Serpil (1996). “Çocuk Oyunlarının Sınıflandırılması”. AÜ Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 38 (1-2), s. 287-300.
  • ÇELİK, Ali (1999). Trabzon-Şalpazarı Çepni Kültürü. Trabzon: Trabzon Valiliği Yayınları.
  • ÇOLAK, Faruk (2009). Geleneksel Kayseri Çocuk Oyunları ve Halkbilimsel İncelemesi. Konya: Kömen Yayınları.
  • GEDİKOĞLU, Haydar (2016). Trabzon Folkloru. Trabzon: Trabzon Valiliği Yayınları.
  • HUİZİNGA, Johan (2013). Homo Ludens: Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • İMANİ, Behruz (2011). “Trabzon-Tebriz Yöresinde Çocuk Oyunlarındaki Paralellikler”. Trabzon Tarih ve Kültür Yazıları, C. 2 (Hzl.: Mithat Kerim Arsaln ve diğerleri), Trabzon: Türk Ocakları Trabzon Şubesi Yayınları, s. 253-262.
  • KARABACAK, Rıfat (2005). “Deniz ve Kumsal Oyunları”. Tekne Kültür Sanat Dergisi, S. 4, s. 18-22.
  • KARPUZ, Haşim (2010). “Çocuk Yılında: Akçaabat Dağ Köyleri Çocuk Oyunları”. Akçaabat Yazıları-II, (Hzl.: Fethi Gedikli), İstanbul: Yedirenk Yayınları, s. 145-163.
  • KELEŞ, İskender (2015). “Trabzon Çarşıbaşı Yöresi Oyun Folkloru”. Uluslararası Karadeniz Havzası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, S. 1, s. 132-147.
  • LVOVA, E. L. ve diğerleri (2013). Güney Sibirya Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri-Kainat ve Zaman. Nesneler Dünyası. (Çev.: Metin Ergun), Konya: Kömen Yayınları.
  • MALINOWSKI, Bronislaw (1945). The Dynamics of Culture Change. New Haven: Yale University Press.
  • MALİNOWSKİ, Bronislaw (1992). Bilimsel Bir Kültür Teorisi. (Çev.: Saadet Özkal), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
  • ÖZDEMİR, Nebi (2006). Türk Çocuk Oyunları. C. 1, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ÖZTÜRK, Özhan (2017), “Karadeniz Bölgesinde Oynanılan Çocuk Oyunları Sözlüğü”. http://ozhanozturk.com/2017/11/26/karadeniz-bolgesindeoynanilan-cocuk-oyunlari-sozlugu/ (Erişim: 20-04.2018)
  • RADCLIFFE-BROWN, A. R. (1931). Social Organization of Australian Tribes. London: Macmillen & Co. Limited.
  • RADCLIFFE-BROWN, A. R. (1951). “The Comparative Method in Social Anthropology”. The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Vol. 81, No.1/2, pp. 15-22.
  • YAŞAR, Halide (2008). Balıkesir ve Yöresinde Çocuk Folkloru Ürünleri Üzerine Derlemeler ve İncelemeler. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • YILMAZ, Berk (2014). Trabzon İli Maçka İlçesinin Sözlü ve Maddi Kültür Kadrolarının Derlenmesi, Tasnifi ve Halkbilimsel Açıdan İncelenmesi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • KK-1: Neşet Kara, Trabzon 1985, Lise, Duvarcı Ustası.
  • KK-2: Mehmet Salih Köse, Trabzon 1951, Üniversite, Öğretmen.
  • KK-3: Muharrem İpek, Trabzon 1947, Lise, Değirmenci.
  • KK-4: Tayyar Akyıldız, Trabzon 1956, İlkokul, İnşaat Ustası.
  • KK-5: Murat Şahinbaş, Trabzon 1975, İlkokul, Kasap.
  • KK-6: Selim Kunduz, Trabzon 1971, Lise, Elektrikçi.
  • KK-7: Sevil Kuzur, Trabzon 1983, Lise, Ev Hanımı.
  • KK-8: Emrah İleli, Trabzon 1989, Üniversite, İşsiz.
  • KK-9: Muammer Presoğlu, Trabzon 1954, Lise, Şoför.
  • KK-10: Ali Usta, Trabzon/Çarşıbaşı 1942, İlkokul, İnşaatçı.
  • KK-11: Sezer Usta, Trabzon/Çarşıbaşı 1991, Üniversite, İşsiz.
  • KK-12: Rıfat Karabacak, Trabzon/Sürmene 1955, Lise, Muhtar.
APA AÇA O (2018). TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. , 49 - 68. 10.12981/motif.457
Chicago AÇA Oktay Mustafa TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. (2018): 49 - 68. 10.12981/motif.457
MLA AÇA Oktay Mustafa TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. , 2018, ss.49 - 68. 10.12981/motif.457
AMA AÇA O TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. . 2018; 49 - 68. 10.12981/motif.457
Vancouver AÇA O TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. . 2018; 49 - 68. 10.12981/motif.457
IEEE AÇA O "TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ." , ss.49 - 68, 2018. 10.12981/motif.457
ISNAD AÇA, Oktay Mustafa. "TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ". (2018), 49-68. https://doi.org/10.12981/motif.457
APA AÇA O (2018). TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(22), 49 - 68. 10.12981/motif.457
Chicago AÇA Oktay Mustafa TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 11, no.22 (2018): 49 - 68. 10.12981/motif.457
MLA AÇA Oktay Mustafa TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.11, no.22, 2018, ss.49 - 68. 10.12981/motif.457
AMA AÇA O TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2018; 11(22): 49 - 68. 10.12981/motif.457
Vancouver AÇA O TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2018; 11(22): 49 - 68. 10.12981/motif.457
IEEE AÇA O "TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11, ss.49 - 68, 2018. 10.12981/motif.457
ISNAD AÇA, Oktay Mustafa. "TRABZON YÖRESİ GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARINDAN BAZILARININ HALK BİLİMSEL İNCELEMESİ". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 11/22 (2018), 49-68. https://doi.org/10.12981/motif.457