Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 123 - 133 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/mahder.678680 İndeks Tarihi: 26-03-2021

UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ

Öz:
Dünyadaki gelişmelere paralel olarak kültürün değişim hızı da artmaktadır. Değişimsürecinde kimi gelenekler değişmekte, güncellenmekte kimi gelenekler yok olma aşamasınagelmektedir. “Peçiç” söz konusu değişim ve güncellemelere ayak uyduramayıp unutulmasürecine girmiş oyunlardan biridir. Dijital oyun sektörünün geldiği aşama ve gördüğü rağbetpeçiç ile birlikte yetişkin-çocuk ayrımı olmaksızın hep beraber oynanan pek çok gelenekseloyunun bu sürece girmelerinin nedenidir.Peçiç, karelere ayrılmış artı şeklindeki bir zemin üzerinde deniz kabukları kullanılarak, ikikişi veya iki takım halinde oynanan, şans, rekabet ve strateji oyunudur. Uzun kış gecelerinin,ramazan günlerinin ve hamam eğlencelerinin vazgeçilmez oyunu olan peçiç, oynandığıortamların güncelliğini kaybetmesiyle beraber yok olmaya başlamıştır. Yazılı kaynaklardanelde edilen verilerden hareketle yüzyılı aşkın süredir oynanan bu oyunun yok olmadan kayıtaltına alınması gerekmektedir. Tarihi kaynaklarda, romanlarda, mektuplarda adının geçtiğigörülen oyun, tek tipleşmeden dolayı kültürel farklılıkların büyük öneme sahip olduğu buçağda detaylı bir incelemeyi hak etmektedir. Oyunun canlandırılması adına son yıllarda çeşitlikuruluşların ödüllü peçiç turnuvaları düzenleyerek farkındalık yaratmaya çalıştıklarıgörülmektedir. Bu farkındalığa destek verme amacı taşıyan çalışmada oyunun kökenindenbağımsız olarak Türkiye’nin çeşitli yörelerinde uzun zamandır bilindiği ve oynandığı, yöreselsöyleyişlere ve oynanış biçimindeki farklılıklar dolayısıyla yerel bir mahiyet kazandığı veTürk kültürünün bir parçası konumuna geldiği sonuçlarına varılmıştır.
Anahtar Kelime:

A TRADITIONAL GAME SINKING INTO OBLIVION: PEÇİÇ

Öz:
n parallel with the developments in the world, the rate of change of culture is increasing. In the process of change, some traditions are changing, and some traditions are coming to the stage of extinction. “Peçiç” is one of the games that has not been able to keep up with the changes and updates in question and has entered the process of being forgotten. The stage that the digital game industry has reached and the demand it sees together with peçiç is the reason why many traditional games played together without any adult-child distinction have entered this process. Peçic is a game of chance, competition and strategy, played in two people or two teams, using sea shells on a plus-shaped floor divided into squares. The indispensable game of long winter nights, Ramadan days and bath entertainments, the dispatcher started to disappear after the environments in which it was played have lost its current status. Based on the data obtained from the written sources, this game, which has been played for more than a century, must be recorded without being destroyed. The game, which has been mentioned in historical sources, novels, letters, deserves a detailed examination in this age, where cultural differences are of great importance due to uniformization. In order to revive the game, it is seen that various organizations have been trying to raise awareness by organizing award winning tournament tournaments in recent years. This awareness support aim for a long time in various regions of Turkey regardless of the origin of the game work, which is known for and is played, local singing and differences in gameplay format thus gains local nature and has reached the conclusion that a part of the position of Turkish culture.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akbaş, B. - Özuslu-Ünal S. (2016). Oyuncaklarla oynanan geleneksel Gaziantep oyunları. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 25-42.
  • And, M. (2007). Oyun ve bügü: Türk kültüründe oyun kavramı. Ankara: Yapı Kredi.
  • Boratav, P. N. (1984). 100 soruda Türk folkloru. İstanbul: Gerçek.
  • Bülent, E.(2007). Anadolu Amulet geleneğinde Çılkak ve eski kültürlerdeki izleri. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 311-328.
  • Demir, N. (2020). Dede Korkut Destanı’nın Türkmenistan boyları. İstanbul: Ötüken.
  • Eronat, C. Y. (2006). Ertuğrul süvarisi Ali Bey’den Ayşe Hanım’a mektuplar. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
  • Huizinga, J. (2006). Oyunun toplumsal işlevi üzerine bir deneme. (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay). İstanbul: Ayrıntı.
  • Kaya, A. (2008). Evrensel bir strateji oyunu: Peçiç. İstanbul: Kadıköy Gaziantepliler Derneği.
  • Oğuz, M. Ö. - Ersoy, P. (2007). Türkiye’de 2004 yılında yaşayan geleneksel çocuk oyunları. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi.
  • Öksüz, M. - Yıldız, M. - Bulut, E. Ç. (2018). 21. yüzyıl becerilerinin gelişiminin desteklenmesinde geleneksel oyunların rolü: Satranc-ı Urefa ve Peçiç örneği. V. Turkcess Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı, 1406-1414.
  • Özdemir, N. (2006). Türk çocuk oyunları. C. I, Ankara: Akçağ.
  • Özhan, M. (1997). Türkiye’de çocuk oyunları kültürü. Ankara: Feryal Matbaası.
  • Seven, N. (2006). Sermet Muhtar Alus’un romanlarında ve öykülerinde eski İstanbul.
  • Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • Sezer, S. - Özyalçıner A. (2005). Bir zamanların İstanbulu: Eski İstanbul yaşayışı ve folkloru. İstanbul: İnkılâp.
  • Sezgin, S. (2016). İnsan ve oyun: Oyunların dünü, bugünü, yarını. VIII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
  • Şentürk, Ö. (2016). Peçiç oynuyoruz. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, 19.
  • Tokuz, G. (2011). Gaziantep çocuk oyunları üzerine halk bilimsel bir inceleme. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Yolcu, M. A. (2013). Çocuk oyunları üzerine. Torbalı’nın Kültürel Mirası, İzmir: Torbalı Belediyesi.
  • URL-1:http://www.elbistaninsesi.com/cocuklugumun-sinemasi-makale,3930.html (Erişim: 10.02.2020)
  • URL-2:https://tr-tr.facebook.com/notes/kilis-zeytin-dal%C4%B1- dergisi/unutulmaya-y%C3%BCz-tutmu%C5%9F-bir-oyunpe%C3%A7i%C3%A7/10151848027017080/ (Erişim: 15.12.2019).
  • URL-3:https://www.haberturk.com/kilis-haberleri/69151867-pecic-turnuvasiuniversite-de-6nci-kez-duzenlendi. (Erişim: 17.12.2019).
  • URL-4:http://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/gaziantep/sehitkamil-de-pecicturnuvasinin-sampiyonlari-belli-oldu-10425146. (Erişim: 17.12.2019).
  • URL-5:http://gazianteppusula.com/haber/eski-ramazanlar-primemalldacanlaniyor-haberi-3313.html. (Erişim: 25.12.2019).
  • URL-6:http://mmkd.org.tr/ankara-somut-olmayan-kulturel-miras-muzesi
  • URL-7: https://www.instagram.com/p/B5r0q_TjeT6/?utm_source=ig_web_copy_link
  • KK-1: Fahriye Ak, Peçiç Satıcısı, İlkokul Mezunu. (Görüşme: 15.11.2019)
  • KK-2: Meltem Ağır Öner, Gaziantep, Doktora Öğrencisi. (Görüşme: 18.11.2019).
  • KK-3: Mutlu Naim Salihoğlu, Lise Mezunu. (Görüşme: 24.11.2019)
APA Karabudak G, bozoğullarından b (2020). UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. , 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
Chicago Karabudak Gökhan,bozoğullarından bestami UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. (2020): 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
MLA Karabudak Gökhan,bozoğullarından bestami UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. , 2020, ss.123 - 133. 10.12981/mahder.678680
AMA Karabudak G,bozoğullarından b UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. . 2020; 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
Vancouver Karabudak G,bozoğullarından b UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. . 2020; 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
IEEE Karabudak G,bozoğullarından b "UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ." , ss.123 - 133, 2020. 10.12981/mahder.678680
ISNAD Karabudak, Gökhan - bozoğullarından, bestami. "UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ". (2020), 123-133. https://doi.org/10.12981/mahder.678680
APA Karabudak G, bozoğullarından b (2020). UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
Chicago Karabudak Gökhan,bozoğullarından bestami UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13, no.29 (2020): 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
MLA Karabudak Gökhan,bozoğullarından bestami UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.13, no.29, 2020, ss.123 - 133. 10.12981/mahder.678680
AMA Karabudak G,bozoğullarından b UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(29): 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
Vancouver Karabudak G,bozoğullarından b UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(29): 123 - 133. 10.12981/mahder.678680
IEEE Karabudak G,bozoğullarından b "UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13, ss.123 - 133, 2020. 10.12981/mahder.678680
ISNAD Karabudak, Gökhan - bozoğullarından, bestami. "UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13/29 (2020), 123-133. https://doi.org/10.12981/mahder.678680