BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN
Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 960 - 976 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/mahder.731525 İndeks Tarihi: 29-03-2021
BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN
Öz: Dede Korkut Kitabı’nın katman katman işlenmiş ve okundukça hayran bırakanhikâyelerinden, insanlık sahasını aydınlatan kadim anlamlar ışıldar. Salur Kazan’ın aktifbiçimde rol aldığı hikâyeler de ışıldayan bu kaynağın güzide bir parçasıdır. Hikâyelerdebirbirinden güzel birçok sıfatla anılan Salur Kazan, İç-Oğuz beylerinden biridir ve İç-Oğuz’unda Dış-Oğuz’un da beylerbeyidir. Onun aracılığı ile fiziksel ve ruhsal olarak alp tipinin tümözellikleri can bulur. Salur Kazan’ın bir ejderhayı öldürmesi ile ilgili farklı yazılı kaynaklardabilgiler yer alırken nihayet Türkistan/Türkmen Nüshası’yla hikâyenin tam metnineulaşılabilmiştir. 13. Boy olarak anılan “Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi” adlıhikâye, Salur Kazan’ın bir ejderhayla mücadelesini konu almaktadır. Kahraman merkezlianlatılarda, kahramanın mücadele ettiği varlık ve mücadele süreci, çeşitli semboller ileaktarılır. Tüm sembollerin taşıdığı ortak değer, kahramanın yolculuğunu, bireyleşmesinitamamlayarak bitirmesini vurgular. Bireyleşme kavramı, analitik psikolojide belirliarketipsel evreler ile şekillenir. Evrelerin başarıyla tamamlanması kahramanın psişebütünlüğü açısından hayati önem taşır. Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi,analitik psikolojinin unsurları ile çözümlenirse ejderha ile mücadele simgesi, kahramanınkendi psişesinin karanlık yönlerine karşı savaşını temsil eder. Kazan’ın yaşadığı bumücadelede başından geçen olaylar, bilinç seviyesinden bilinçdışına doğru yönelmiş birkahramanın yolculuğudur. Gerçek bir alp olan Salur Kazan; psişesinin kuytularını keşfetmeye,aydınlanmaya ve bilge bir lider olmaya kendisi talip olur. Hikâyenin sonunda Kazan, ejderhayıyener böylece benliğini tanıyıp bireyleşme evrelerini başarıyla tamamlayarak zafere ulaşmışolur. Zorlu mücadelenin sonunda kazanılan büyük hazine, bilgeliğin gereği olan “kendinibilme” yani kadim bir taçtır. Bu anlatıyla birlikte Salur Kazan’ı “ bilge alp” tipi olarak anmakmümkün olacaktır.
Anahtar Kelime: ALP SALUR KAZAN WEARING THE CROWN OF WISDOM
Öz: From the stories of the Book of Dede Korkut, which are processed layer by layer and fascinated by reading, ancient meanings that light on the field of humanity shine. The stories in which Salur Kazan plays an active role are also a unique part of this glowing cause. Salur Kazan mentioned in the stories with many admirable attributes is one of the Inner Oghuz lords and the governor of the Inner-Oghuz and Outer-Oghuz. Through him, all the features of the alp type come to life physically and spiritually. While there is information in different written sources about Salur Kazan killing a dragon, the full text of the story finally reached with the Turkistan / Turkmen Copy. The story titled "Salur Kazan Killing the Seven-Headed Dragon", referred to as the 13th Clan, is about the fight of Salur Kazan with a dragon. In hero-centred narratives, the creature and struggle process that hero fights are conveyed with various symbols. The common meaning of all symbols emphasizes the completion of the hero's journey by performing his individualization. The concept of individuation is shaped by certain archetypal phases in analytical psychology. Successful completion of the phases is vital for the hero's self-perception. If Salur Kazan's Killing of the Seven-Headed Dragon is resolved by elements of analytical psychology, the dragon-fighting symbol represents the hero's battle against the dark aspects of his psyche. The events that took place in this struggle of Kazan are the journey of a hero from the level of consciousness towards the unconscious. Salur Kazan, a real alp; He aspires to discover the nooks of his psyche, to become enlightened and to become a wise leader. At the end of the story, Kazan defeats the dragon, thereby achieving victory by recognizing his self and completing the stages of individuation. The great treasure earned at the end of the difficult struggle is "knowing yourself", an ancient crown that is the necessity of wisdom. With this narrative, it will be possible to mention Salur Kazan as the "wise alp" type.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdullah, K. (2012). Mitten yazıya veya gizli Dede Korkut. (akt. Ali Duymaz) İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Azmun, Y. (2019). Dede Korkut’un üçüncü elyazması (Soylamalar ve iki yeni boy ile Türkmen Sahra Nüshası). İstanbul: Kutlu.
- Bars, M. E. (2010). Salur Kazan’ın Evi Yağmalandığı Boy’da Salur Kazan ve Çoban. The Journal of Academic Social Sciences Studies, 3 (2), 55-63.
- Campbell, J. (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu. (Çev.: Sabri Gürses), İstanbul: İthaki.
- Duymaz, A. (1996). Kıpçak Sahası Türk destanlarında bir Oğuz alpı: Salur Kazan. Milli Folklor, S. 31-32, 49-59.
- Duymaz, A. (1997) Bir destan kahramanı Salur Kazan. İstanbul: Ötüken.
- Duymaz, A, (1999). Dede Korkut Kitabı’nda alplığa geçiş ve topluma katılma törenleri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, 109-122; Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
- Eberhard, W, (2000) Çin simgeleri sözlüğü. (Haz.: Sabri Gürses, Zeliha Güler), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Ekici, M. (2019). Dede Korkut Kitabı Türkistan/ Türkmen Sahra Nüshası Soylamalar ve 13. Boy Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi. İstanbul: Ötüken.
- Ergin, M. (2018). Dede Korkut Kitabı I-II. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Estés, C. P. (2016). Kurtlarla koşan kadınlar. (Çev.: Hakan Atalay), İstanbul: Ayrıntı.
- Fordham, F. (2004). Jung psikolojisinin ana hatları. (Çev.: Aslan Yalçıner), İstanbul: Say.
- Gardin, N. - Olorenshaw, R. – Gardin, J. – Klein, O. (2014). Larousse semboller sözlüğü. (Çev.: Beyza Akşit), İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- Gökyay, O. Ş. (2000). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
- İnan, A. (1986). Tarihte ve bugün Şamanizm - Materyaller ve araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Jacobi, J. (2002). C. G. Jung psikolojisi. (Çev.: Mehmet Arap), İstanbul: İlhan.
- Jung, C. G. (2016a). Analitik psikoloji sözlüğü. (Çev.: Nur Nirven), İstanbul: Pinhan.
- Jung, C. G. (2016b). Dört arketip. (Çev.: Mert Hüseyin Ergül), İstanbul: Olympia.
- Jung, C. G. (2016c). İnsan ruhuna yöneliş. (Çev.: Engin Büyükinal), İstanbul: Say.
- Jung, C. G. (2016d). Maskülen erilliğin farklı yüzleri. (Çev.: Didem Gamze Erdinç), İstanbul: Pinhan.
- Jung, C. G. (2016e). Feminen dişilliğin farklı yüzleri. (Çev.: Tuğrul Veli Soylu), İstanbul: Pinhan.
- Jung, C. G. (2017). İnsan ve sembolleri. (Çev.: Hatice Mukaddes İlgün), İstanbul: Kabalcı.
- Jung, C. G. (2018). Seçme yazılar. (Çev.: Levent Özşar), İstanbul: Alfa.
- Jung, C. G. (2019). Dönüşüm sembolleri. (Çev.: Firuzan Gürbüz Gerhold), İstanbul: Alfa.
- Kaplan, M. (1976). Türk destanlarında alp tipi. Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh.
- Kasımoğlu, S. (2019). Gölge arketipinin bir örneği olarak ejderha: Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi’nin Arketipsel Tahlili. Turnalar, S. 76, 33-38.
- Korkmaz, R. (1999). Fenomenolojik açıdan Tepegöz yorumu. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, 259-269, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
- Ögel, B. (2014). Türk mitolojisi. C. II, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Kargı Ölmez, Z. (1996). Ebulgazi Bahadır Han. Şecere-i Terakime (Türkmenlerin Soykütüğü). Ankara: Simurg.
- Pearson, C. S. (2003). İçimizdeki kahraman. (Çev.: Semra Ayanbaşı), İstanbul: Akaşa. Segal, R. (2004). Mit. (Çev.: Nursu Örge), Ankara: Dost Kitabevi.
- Schimmel, A. (2011). Sayıların gizemi. (Çev.: Mustafa Küpüşoğlu), İstanbul: Kabalcı. Stevens, A. (2014). Jung. (Çev.: Nursu Örge), Ankara: Dost.
| APA | koçak a, KARA TEKGÜL I (2020). BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. , 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| Chicago | koçak aynur,KARA TEKGÜL IŞILAY BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. (2020): 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| MLA | koçak aynur,KARA TEKGÜL IŞILAY BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. , 2020, ss.960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| AMA | koçak a,KARA TEKGÜL I BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. . 2020; 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| Vancouver | koçak a,KARA TEKGÜL I BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. . 2020; 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| IEEE | koçak a,KARA TEKGÜL I "BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN." , ss.960 - 976, 2020. 10.12981/mahder.731525 |
| ISNAD | koçak, aynur - KARA TEKGÜL, IŞILAY. "BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN". (2020), 960-976. https://doi.org/10.12981/mahder.731525 |
| APA | koçak a, KARA TEKGÜL I (2020). BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(31), 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| Chicago | koçak aynur,KARA TEKGÜL IŞILAY BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13, no.31 (2020): 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| MLA | koçak aynur,KARA TEKGÜL IŞILAY BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.13, no.31, 2020, ss.960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| AMA | koçak a,KARA TEKGÜL I BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(31): 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| Vancouver | koçak a,KARA TEKGÜL I BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2020; 13(31): 960 - 976. 10.12981/mahder.731525 |
| IEEE | koçak a,KARA TEKGÜL I "BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13, ss.960 - 976, 2020. 10.12981/mahder.731525 |
| ISNAD | koçak, aynur - KARA TEKGÜL, IŞILAY. "BİLGELİĞİN TACINI TAKAN ALP SALUR KAZAN". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 13/31 (2020), 960-976. https://doi.org/10.12981/mahder.731525 |
